ایران و عربستان

اقتصادنیوز: عربستان سعودی همراه با دیگر کشورهای عربی حملات اسرائیل به غیرنظامیان فلسطینی را محکوم کرده و پیشنهاد ترامپ برای تخلیه فلسطینیان از غزه را رد کرده است. اگرچه ترامپ در آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری خود گفته بود عربستان «به‌زودی» به توافقنامه‌ها خواهد پیوست، اما اکنون با آگاهی از مواضع عربستان، در سخنرانی مارس ۲۰۲۵ در کنگره، بدون ذکر نام عربستان از گسترش توافقنامه‌های ابراهیم سخن گفت.

اقتصادنیوز: زمان‌بندی سفر، سطح بالای هیئت اعزامی و استقبال گرم در تهران نشان می‌دهد که عربستان تنها به دنبال ارسال پیام اطمینان بخشی نبوده، بلکه در پی دریافت اطمینان متقابل از سوی ایران بوده است.

اقتصادنیوز: لانگ وار ژوزنال با انتشار یادداشتی مدعی شد: در اقدامی بی‌سابقه، شاهزاده خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی، روز ۱۷ آوریل برای انجام مذاکرات سطح بالا با مقام‌های ارشد ایرانی، از جمله رهبر ی ایران، مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران و سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و از اعضای ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به تهران سفر کرد.

اقتصادنیوز: هدف اصلی سفر خالد، تحویل نامه‌ای از ملک سلمان، پادشاه عربستان به رهبری ایران بود. در این دیدار، رهبری جمهوری اسلامی ایران بر اهمیت «همکاری منطقه‌ای» تأکید کردند و گفتند: «یاری رساندن به یکدیگر بهتر از تکیه بر بیگانگان است».

باشگاه خبرنگاران جوان: رئیس مرکز پزشکی حج هلال احمر از تفاهم جدید هلال‌احمر و عربستان برای ارائه خدمات پزشکی و بهداشتی به زائران در حج خبر داد.

دنیای اقتصاد: امیر خالد بن سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، وزیر دفاع پادشاهی عربستان سعودی و برادر محمد بن سلمان ولیعهد سعودی، در راس یک هیات بلندپایه ظهر روز پنج‌شنبه وارد تهران شد. این اولین سفر یک مقام ارشد عربستان سعودی به ایران پس از احیای روابط دیپلماتیک در اسفند ۱۴۰۱ و اولین سفر رسمی یک وزیر دفاع عربستان بعد از انقلاب محسوب می‌شود. تاکید خالد بن سلمان بر نقش کلیدی تهران و ریاض در معادلات منطقه‌ای و اینکه ایران و عربستان دو ستون اصلی منطقه هستند و توافق پکن آغاز مسیر همکاری میان دو کشور است، این پیام را…

سفر امیر خالد بن سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، وزیر دفاع پادشاهی عربستان سعودی، را می‌توان نقطه‌عطف توافق پکن و روابط احیاشده ایران و عربستان در طول دو سال گذشته دانست که در فضای کنونی می‌تواند از چهار منظر بین‌المللی، منطقه‌ای، زیرمنطقه‌ای و روابط دوجانبه حائز اهمیت باشد.

ايسنا: معاون کنسولی، پارلمانی و ایرانیان وزارت امور خارجه ایران که برای گفت‌گوهای کنسولی در عربستان سعودی به سر می‌برد در ریاض، با «ولید بن عبدالکریم الخریجی»، قائم مقام وزیر خارجه این کشور دیدار کرد.

اکوایران: مفسر سعودی نزدیک به دربار سلطنتی عربستان معتقد است: «عربستان به‌شکل واضح در حال ارسال این پیام به ایران است که ریاض به هیچ وجه به‌عنوان مسیر یا ابزاری برای اقدام ادعایی علیه ایران عمل نخواهد کرد.

ايسنا: وزیر دفاع عربستان در پی دیدار خود با رهبر انقلاب در توئیتی نوشت که در این دیدار روابط دوجانبه بین ایران و عربستان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری: رئیس‌جمهور با تأکید بر ضرورت تحکیم وحدت و انسجام در جهان اسلام، خواستار توسعه همکاری‌های دوجانبه میان ایران و عربستان در همه حوزه‌ها شد.

دنیای اقتصاد: محمد عثمانی، پژوهشگر مسائل خاورمیانه، روابط پیچیده ایران و عربستان در سال ۱۴۰۴ را تحلیل کرده است.

دنیای اقتصاد: چند روزی از حذف تراکتور می‌گذرد و شاید اکنون کار درست، فراموشی ناکامی آسیایی و ادامه تنها رقابت موجود یعنی لیگ برتر باشد. اما در بزنگاه فعلی، چنین اتفاقی حتی جنگ بالای جدول را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد و تبریزی‌ها اگر نتوانند از این چالش خودساخته عبور کنند، یک فصل دیگر را هم بدون هیچ دستاوری به پایان می‌رسانند؛ آن‌هم پس از کلی خرج و حاشیه. سوال اینجاست؛ آیا باید حذف تراکتور از سطح دوم لیگ قهرمانان را هم به پای فاصله نجومی فوتبال ایران و عربستان گذاشت؟

عقلانیت حاکم بر مناسبات احیاشده ایران و عربستان دو سال پس از ۱۰ مارس ۲۰۲۳ در متن و فرامتن توافق مشهود است. از تماس‌های منظم سطح بالا، ورود روابط دوجانبه به فاز تجارت و گردشگری و مدیریت متغیرهای آشوب‌ساز منطقه‌ای که می‌تواند ترسیم‌کننده خطوط آینده همکاری به‌ویژه در بعد امنیت منطقه‌ای باشد.

دنیای اقتصاد: مناسبات تازه ایران و عربستان که از ۱۰ مارس ۲۰۲۳ تهران و ریاض را وارد روندها و فرآیندهای جدیدی کرده، دستاوردهایی را در روابط دوجانبه و همچنین در سطح منطقه با تمایل دو کشور به مدیریت تنش‌ها تثبیت کرده که نقش مهمی در مقوله ثبات‌سازی در خاورمیانه دستخوش آشوب دارد. ارزیابی از روند طی شده و چشم‌انداز پیش رو موضوعی است که دکتر قدیر نصری، استاد اندیشه سیاسی دانشگاه خوارزمی و رئیس پژوهشکده مطالعات علمی و استراتژیک خاورمیانه، با تبیین سویه‌های استراتژیک در مناسبات تازه ایران و عربستان به آن پرداخته است.

بیستم اسفند ۱۴۰۳، دومین سالگرد رویداد بزرگ آشتی ایران و عربستان با میانجی‌گری چین است. اگرچه پایداری این روند در ابتدا با تردیدهایی همراه بود، چراکه دو کشور رقبای دیرینه با نگرانی های ریشه دار بودند، اما این روند درنهایت با ثبات و موفقیت‌آمیز همراه شد و به برقراری ثبات در منطقه کمک کرده است. سال‌های آینده شاهد حرکت‌های جدید در مسیر آشتی خواهند بود، اما تلاش‌های تازه‌ای نیز باید صورت گیرد. این آشتی بخشی از هرگونه ترتیبات مربوط به نظم آینده منطقه خواهد بود.

دنیای اقتصاد: گسترش ارتباط با همسایگان یکی از مهم‌ترین سیاست‌هایی است که توسط مقامات مسوول در حوزه تجارت خارجی دنبال می‌شود، با این‌حال در سال‌های اخیر عمده تجارت ایران با همسایگان به کشورهای ترکیه، عراق و امارات محدود شده‌است. در این بین عربستان‌سعودی، یکی از مهم‌ترین کشورهای منطقه، سهمی از تجارت با ایران ندارد. عربستان سالانه بالغ‌بر ۵۰۰‌میلیارد دلار با سایر کشورها تجارت دارد، اما در ۲۰سال‌گذشته، سهم ایران از سبد شرکای تجاری عربستان از یک‌درصد فراتر نرفته است. حالا دو سال‌پس از شروع دوباره رابطه دیپلماتیک…

اقتصادنیوز: علی مبارک محمد، سخنگوی کمیته تحصن مسالمت‌آمیز المهرة – یک جنبش مردمی مخالف نفوذ عربستان – به The Cradle گفت: «عربستان نتواست پروژه خط لوله نفت را به دلیل مخالفت‌های سیاسی تحمیل کند.»

دنیای اقتصاد: مرحله یک‌چهارم نهایی سطح دوم لیگ قهرمانان آسیا امروز با برگزار دیدار نمایندگان ایران و عربستان آغاز می‌شود. جایی که از ساعت ۱۹:۳۰ تراکتور در تبریز میزبان التعاون است.

اقتصادنیوز: بازار نفت همچنان برای تحقق خواسته‌های عربستان حیاتی است. درآمدهای بالای نفتی برای تأمین مالی پروژه‌های چشم‌انداز ۲۰۳۰ ضروری هستند، اما این درآمدها ممکن است به‌دلیل درخواست اخیر ترامپ برای کاهش قیمت نفت به سختی حفظ شوند.

اقتصادنیوز: هشام الغانم، پژوهشگر غیر مقیم، مرکز کارنگی خاورمیانه براین باور است که در سال ۲۰۲۵، عربستان با مجموعه‌ای از چالش‌های متعدد در عرصه سیاست خارجی خود در خاورمیانه مواجه است. روابط با ایران همچنان با تنش‌های تاریخی و کنونی روبروست که نیاز به مانور دیپلماتیک دقیقی دارد.

اقتصادنیوز: ترامپ فشارها بر سعودی‌ها را برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل افزایش داده، اما از آنجا که پیش‌شرط اساسی ریاض -ایجاد دولت فلسطینی است- هیچ‌گونه پیشرفتی حاصل نشده است. علاوه بر این، علی‌رغم موضع سخت ترامپ، او برای رفع این شکاف گامی جدی برنداشته، به‌ویژه با بیان مواضع اخیرش درباب اخراج فلسطینیان از نوار غزه؛ موضعی که که به‌طور قاطع از سوی عربستان رد شد.

اقتصادنیوز: به ادعای ناظران، بازگشت ترامپ و رویکرد رئیس جمهوری در ارتباط با حوثی‌ها، می‌تواند تعاملات تهران و ریاض را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار داده و به صلح سرد دو رقیب پایان دهد.

اقتصادنیوز: چین می‌خواهد اطمینان حاصل کند که درگیری مجدد، عادی‌سازی روابط میان ایران و عربستان را به خطر نمی‌اندازد، حتی اگر به طور فزاینده‌ای درگیر ناآرامی‌های منطقه‌ای گسترده‌تر شوند. تلاش‌های چین عمدتاً بر دولت یمن که در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است متمرکز شده است، که نشان دهنده عدم وجود روابط دیپلماتیک این کشور با حوثی‌هاست.

اقتصادنیوز: به ادعای ناظران، بازگشت ترامپ و رویکرد رئیس جمهوری در ارتباط با حوثی‌ها، می‌تواند تعاملات تهران و ریاض را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار داده و به صلح سرد دو رقیب پایان دهد؛ گزاره‌ای که خواست چین نیست؛ بازیگری که از خلاء حضور آمریکا فرصت‌ سازی کرده و تلاش داشت تا با احیای روابط میان تهران و ریاض ثبات را محقق کرده و پروژه‌هایش را اجرایی کند.

مهم‌ترین عامل و متغیر در روابط ایران و چین، داشتن ارزیابی واقع‌‌‌بینانه از اهمیت ایران و منطقه خاورمیانه برای چین است. چنین به نظر می‌رسد که در داخل کشور برخی در خصوص اهمیت جایگاه و ژئوپلیتیک ایران برای چین قدری اغراق کرده و آن را بیش از حد واقعی ارزیابی می‌کنند و بر همین اساس این انتظار را دارند که چین در مقابل فشارهای آمریکا بر ایران ایستادگی کند.

اقتصادنیوز: وزیر امور اقتصاد و دارایی که عازم کشور عربستان شده است، با همتای خود سلفی گرفت که در ادامه مشاهده خواهید کرد.

ايسنا: وزیر امور اقتصادی و دارایی مروز به دعوت مشترک همتای سعودی خود و رئیس صندوق بین‌المللی پول عازم عربستان است.

ایرنا: وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد که سخنان نخست وزیر اسرائیل مبنی بر تشکیل کشور فلسطینی در سرزمین عربستان نشانه طغیان بی‌سابقه رژیم اشغالگر ‌و تهدیدی علیه صلح و امنیت منطقه است.

نکته مهم آن است که این اولین سفر مقام ارشد سعودی پس از سال‌های متمادی به لبنان است و نشان می‌دهد که ریاض باور کرده که لبنان از منظر سیاسی وارد فصل تازه‌ای شده است.