ماموریت هیات آژانس در ایران چه نتیجه‌ای خواهد داشت؟
انتظارات خاکستری از یک سفر فنی
اما به یکباره چهارشنبه هفته گذشته یک سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر از این سفر داد و در ادامه نیز محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی با تایید این سفر گفت: «تعاملات ما برقرار است و امیدواریم در جهت رفع موانع و ابهامات، بتوانیم با آنها پیشبرد موثری داشته باشیم و یک گام به جلو برداشته شود.» در آخرین قطعنامه صادر شده شورای حکام علیه ایران نیز از تهران درخواست‌‌‌هایی شده است که ظاهرا اجرای آنها کمی دشوار به نظر می‌‌‌رسد. هرچند یکی از این درخواست‌‌‌ها برگزاری نشست فنی بین کارشناسان ایران و آژانس قبل از پایان ماه نوامبر بود اما این نشست برگزار نشد و قرار است امروز ۱۸ دسامبر به ایران انجام شود.
در یکی دیگر از بندهای این قطعنامه نیز بار دیگر از ایران خواسته شده است درباره ابهام‌‌‌‌‌‌های موجود در ارتباط با سایت‌‌‌‌‌‌های مریوان، ورامین و تورقوزآباد فورا توضیح دهد و تمامی اسناد، اطلاعات و پاسخ‌‌‌‌‌‌های لازم را به آژانس ارائه کند. همچنین در این قطعنامه تاکید شده است: «برای اطمینان از راستی‌‌‌آزمایی و عدم‌انحراف از برنامه هستهای، ضروری و فوری است که ایران تعهدات خود را انجام دهد و با توجه به ضرورت شفاف‌‌‌‌‌‌سازی مسائل باقیمانده، اقدامات مدنظر شورای حکام را بدون تاخیر انجام دهد.» ظاهرا اگر نگاهی به آخرین قطعنامه شورای حکام و آنچه که از ایران خواسته شده بیندازیم و همچنین اختلاف دیدگاه‌‌‌های ایران و آژانس به نظر نمی‌رسد که با برگزاری این نشست، همه اختلافات طرفین حل و فصل شود.
روسیه هم ناامید است
حتی مسکو نیز نسبت به این نشست ابزار خوش‌بینی نکرده است؛ همچنان‌که میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین گفت که روسیه از رایزنی‌‌‌های آتی میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران استقبال می‌کند، اگرچه کسی انتظار هیچ گشایشی را ندارد.
اولیانوف تاکید کرد: «این رایزنی‌‌‌ها قرار است در نیمه دوم ماه نوامبر[اواخر آذر] انجام شود اما قطعنامه «بدموقع و غیرسازنده» آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه که اخیرا علیه ایران در شورای حکام آژانس با هدف اعمال فشار بر ایران صادر شد، این گفتوگوها را به تعویق انداخت.» به گزارش خبرگزاری فارس، اولیانوف ادامه داد: «مقام‌‌‌های ایران تقریبا همان‌طور که پیش‌بینی می‌‌‌شد، واکنش نشان دادند و رایزنی‌‌‌ها (با آژانس) را به تعویق انداختند. جای خرسندی است که این توقف چندان طولانی نبود و هیچ‌‌‌کس انتظار پیشرفت در جریان نشست آتی را ندارد اما امیدوارم که این نشست، پیش‌نیازها برای بحث عمیق‌‌‌تر و اساسی‌‌‌تر را در راستای رسیدن به نزدیک‌‌‌ترین راه‌‌‌حل برای حل و فصل موضوعات باقیمانده مربوط به شناسایی ذرات اورنیوم با منشأ انسانی در شماری از نقاط در قلمرو ایران ایجاد کند.» نماینده روسیه در وین تصریح کرد: «معتقدیم که اگر اراده سیاسی در هر دو طرف وجود داشته باشد، همه این مسائل کاملا قابل‌حل است.»
مزایای غنیسازی ۶۰ درصدی
همچنین یک روز قبل از سفر هیات آژانس به ایران، رئیس سازمان انرژی اتمی و سخنگوی این سازمان در نشستی با فراکسیون راهبردی مجلس غنیسازی ۶۰درصدی در ایران را تمجید کردند. محمد اسلامی گفت: «قانون اقدام راهبردی قانون خوبی برای توسعه صنعت هستهای بود و به خوبی اجرا شده است. اجرای این قانون غنیسازی را به سطحی رساند که در حال حاضر ظرفیت غنیسازی کشور به بیش از دو برابر کل تاریخ این صنعت رسیده است.» کمالوندی نیز تاکید کرد: «قانون اقدام راهبردی شرایط خوبی را برای کشور ایجاد کرد و امروز غنیسازی ما بر اساس این قانون و به‌طور رسمی به ۶۰درصد رسیده است.»
ایران و آژانس مواضع خود را تعدیل کرده‌‌‌اند؟
با توجه به اینکه امروز سطح تنش‌‌‌ها بین ایران و آژانس از یکسو و تهران و غرب از سوی دیگر در سطح بالایی است درخصوص نتایج این نشست تردیدهایی وجود دارد. اما برخی از کارشناسان نیز معتقدند شاید این نشست دستاورهایی را به همراه داشته باشد. کوروش احمدی، دیپلمات پیشین در پاسخ به روزنامه«دنیای‌اقتصاد» گفت: «انتظارات از این نشست بالا نیست ولی باید دید که آیا طرفین موضوع جدیدی را مطرح می‌کنند و موضع جدیدی می‌‌‌گیرند یا همان مواضع پیشین خود را تکرار خواهند کرد.» به گفته احمدی، در واقع اگر طرفین مواضع خود را تعدیل کنند شاید این نشست کمی فضای بین ایران و آژانس را بهبود ببخشد. این کارشناس همچنین تاکید کرد: «با توجه به وضعیتی که وجود دارد منطقا باید ایران و آژانس مواضع خود را تاحدودی تعدیل کنند. زیرا طرفین وقتی پذیرفته‌‌‌اند مذاکره‌‌‌ای انجام شود نباید همان حرف‌‌‌ها تکرار شود و احتمالا مواضع جدیدی خواهند داشت.» عبدالرضا فرجی‌‌‌راد، کارشناس مسائل ژئوپلیتیک نیز گفت: «نباید خیلی نسبت به نشست بین ایران و آژانس بدبین باشیم؛ چرا که هم ایران و هم آمریکا به توافق نیاز دارند؛ از یک طرف ایران از نظر اقتصادی در شرایط دشواری قرار دارد و از طرف دیگر هم آمریکایی‌‌‌ها باوجودی که می‌‌‌گویند فعلا روی حقوق بشر تمرکز دارند اما خواهان توافق هستند. پس دو طرف توافق را می‌‌‌خواهند.» فرجی‌‌‌راد در نهایت تاکید کرد: «راه رسیدن به این توافق نیز حل شدن مسائل مربوط به آژانس و اختلافاتی است که مهم‌ترین مانع برای رسیدن به توافق در وین است.» این کارشناس گفت: «با توجه به شرایط امکان دارد که ایران و آژانس یا همان غرب مواضع خود را تاحدودی تعدیل کرده باشند تا وارد دور جدیدی از گفتوگوها شویم.»
