ابوظبی در تنش ایران و اسرائیل بندبازی می‌کند
موازنه مثبت؛رویکرد محبوب اعراب خلیج فارس
تنش‌زدایی با ایران
در تازه‌ترین اظهارنظر یک مقام اماراتی درخصوص روابط با ایران، وزیر مشاور امارات عربی متحده در امور خارجه با بیان اینکه ابوظبی به دنبال بازسازی روابط با ایران است، گفت فرآیند اعزام سفیر به تهران در حال انجام است. «انور قرقاش» روز جمعه ۱۵ ژوئیه- ۲۴ تیر- در جریان یک نشست خبری در پاریس تاکید کرد که گفت‌وگو با ایران ادامه دارد، در حال اعزام سفیر به تهران هستیم و در همه حوزه‌‌‌ها بازسازی پل‌‌‌های ارتباطی ادامه دارد. قرقاش همچنین در واکنش به گزارش‌ها درباره تشکیل ائتلاف ضد ایرانی با حضور ابوظبی، ریاض و تلآویو در پی سفر جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه گفت: «ابوظبی پذیرای ایجاد محور علیه هیچ کشوری در منطقه به‌ویژه ایران نیست، ما پذیرای هر چیزی هستیم که بدون هدف قرار دادن کشور ثالث از ما محافظت کند. اما ایده رویکرد تقابلی با ایران چیزی نیست که امارات از آن استقبال کند.»
این مقام اماراتی با گریز به تنش ایران و اسرائیل هم گفت: «در واقع ما با تمام اظهاراتی که از مقامات اسرائیلی و دیگران در مورد ایران می‌‌‌شنویم، فاصله خود را حفظ می‌کنیم. راه پیش‌رو از طریق دیپلماسی و راهکارهای سیاسی است و گفت‌وگوی ما با فرانسه در این زمینه ادامه دارد.»پیش از این وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در سفری کوتاه به ابوظبی برای اعلان تسلیت مرگ شیخ خلیفه بن زاید رئیس دولت امارات و حاکم امارت ابوظبی گفته بود که صفحه جدیدی در روابط ایران و امارات گشوده شده است. «حسین امیرعبداللهیان» ۲۶ اردیبهشت ماه با انتشار تصویری از دیدارش با «محمد بن زاید آل نهیان» رئیس جدید امارات و حاکم ابوظبی نوشت: «به گرمی دست همسایگان خود را می‌فشاریم. گرمی روابط همسایگان، دشمنان منطقه را مایوس می‌‌‌سازد.»
امارات در سال ۲۰۱۶ و متاثر از قطع روابط عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران سفیر خود را فراخواند و سطح روابط را به کاردار تنزل داد. از آن زمان ابوظبی با مشارکت در پروژه فشار حداکثری ترامپ، وارد فاز تنش با ایران شد. اما با بروز تنش‌ها در خلیج فارس در خرداد ۱۳۹۸ و انفجارهای گسترده در تاسیسات نفت آرامکو در شهریور همان سال که منطقه را در آستانه یک انفجار قرار داد، به سمت تنش‌زدایی با تهران متمایل شد. نتیجه این تنش‌زدایی همکاری امارات با ایران در بحث امنیت دریایی و کرونا بود که با سفر علی باقری کنی معاون سیاسی وزارت خارجه ایران در ۳ آذر ۱۴۰۰ وارد فضای جدیدی شد. سفر شیخ طحنون بن زاید آل نهیان، مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی و برادر شیخ محمد بن زاید در تاریخ ۱۵ آذر ۱۴۰۰ نیز بخش دیگری از این فرآیند تعامل میان تهران و ابوظبی بود. با این حال برخی تحلیلگران معتقدند که ابهام در مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌ای در وین به توضیح دلیل تنش‌زدایی ایران و امارات کمک می‌کند. در واقع این روند منعکس‌کننده تمایل ابوظبی برای جلوگیری از متحمل شدن آسیب‌‌‌‌‌‌های جانبی در صورت مواجهه با شکست مذاکرات وین و اجرای «طرح‌‌‌بی» توسط ایالات متحده است که تجربه تابستان داغ ۲۰۱۹ نقطه عطفی را در مواجهه دولت‌های عربی با واکنش ایران و متحدان منطقه‌ای آن ثبت کرده است.
عادی‌سازی روابط با اسرائیل
همزمان با بروز نشانه‌های آشتی در روابط تنش زای امارات با جمهوری اسلامی ایران از شهریور ۲۰۱۹، ابوظبی در همراهی با استراتژی خاورمیانه‌ای دولت ترامپ، وارد پروسه عادی‌سازی روابط با اسرائیل موسوم به توافق ابراهیم شد. منابع اماراتی گزارش دادند که این توافق ۱۲ بند دارد و وارد جزئیاتی شده که صلح را شرح می‌دهد. در این توافق اشاره شده که کشورها روابط دیپلماتیک خود را برقرار می‌کنند. همکاری در حوزه‌های تکنولوژی، انرژی، آب، محیط‌زیست و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های توسعه‌ای به عنوان بخشی از نیازهای امارات و بحرین از عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی اعلام شده است. با این حال تحلیلگران معتقدند که به دلیل چرخش استراتژی آمریکا در خاورمیانه که به سمت چین و شرق آسیا متمرکز شده است، بازیگران عربی در تلاش هستند تا خلأ حضور نظامی ایالات متحده را با پیمان‌های امنیتی و ورود به ائتلاف‌سازی تقویت کنند. اگرچه مقامات امارات بارها اعلام کرده‌اند هدف از عادی‌سازی روابط با اسرائیل، ایران نیست و به هیچ وجه وارد ائتلاف نظامی علیه یک کشور خاص نخواهیم شد.
تناقض در راهبرد امارات؟
با وجود رویکرد امارات در تنش‌زدایی همزمان با ایران و اسرائیل که در اظهارات مقامات اسرائیلی به شکل تمایل ابوظبی برای ورود به دوره جدیدی از همکاری با همه بازیگران منعکس شده است، تحلیلگران معتقدند در زمانی که ایران و اسرائیل در شدیدترین تنش خود در طول چند دهه گذشته به سر می‌برند، نمی‌توان تناقض در رفتار سیاست خارجی امارات را توجیه کرد؛ به‌خصوص که ایران بر ترتیبات امنیت منطقه‌ای با حضور همسایگان در خلیج‌فارس بدون حضور قدرت‌های خارجی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تاکید دارد، اما ابوظبی همزمان درصدد است تا روابط خود را با بلوک غرب هم در سطح بسیار مناسبی قرار دهد.
با این حال آنچه می‌توان ابراز داشت این است که امارات با محوریت ابوظبی درصدد است با بازتنظیم رویکردهای سیاسی و امنیتی خود، زمینه را برای پیگیری راهبرد موازنه مثبت میان بلوک‌‌‌های متعارض قدرت دنبال کند. در واقع رفتارشناسی این الگو؛ نه در چارچوب عقب‌‌‌نشینی از کانون‌‌‌های بحران، بلکه در قالب گذار از گسترش قدرت به سمت تثبیت نفوذ و دستاوردها پس از یک دوره سیاست خارجی تهاجمی در نظام منطقه‌ای خاورمیانه است. از سوی دیگر و در شرایطی که ایالات متحده دیگر به عنوان تامین‌کننده مستقیم امنیت در منطقه وارد عمل نمی‌شود، بازیگرانی چون امارات در تلاش هستند تا استراتژی همکاری با دیگر قدرت‌های فرامنطقه‌ای همچون چین، روسیه و فرانسه را در پیش گرفته و نیازهای امنیتی خود را در قالبی از مشارکت‌های امنیتی-اطلاعاتی و نظامی در شبکه‌ای از روابط چندجانبه دنبال کنند که در این میان همکاری نظامی با اسرائیل بخشی از این راهبرد است.
اگرچه اماراتی‌ها به شدت مراقب هستند که وارد پیمان‌ها و ائتلاف‌های نظامی آشکار علیه ایران به‌ویژه در حوزه خلیج فارس نشوند؛ چرا که معتقدند ایران نسبت به این مساله حساسیت ویژه‌ای دارد و بارها نسبت به آن هشدار داده است. مضاف بر این استراتژی توسعه اقتصادی در منطقه که در سندهای ملی امارات و سایر بازیگران عربی خلیج فارس هدفگذاری شده است، استفاده از فناوری‌های بازیگرانی چون رژیم صهیونیستی و حضور در خطوط مواصلاتی شرق-غرب و شمال-جنوب به عنوان یک اصل مورد اشاره قرار گرفته است که همزمان نقش مهمی در رسیدن به اهداف چشم‌اندازهای توسعه دارد.
