ایران و آمریکا امروز در دوحه به یکدیگر می‌رسند
سکانس پایانی مذاکرات برجامی؟
به گزارش «ایرنا»، سخنگوی وزارت امور خارجه در مورد مکان و زمان مذاکرات گفت: «زمان و مکان مذاکرات قطعی نیست، اما ان‌شاءالله در همین هفته مذاکرات انجام خواهد شد و در یکی از کشورهای منطقه خواهد بود.» این در حالی است که روز یکشنبه خبرگزاری نورنیوز نزدیک به شورای عالی امنیت ملی خبر داد با توجه به تلاش‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مستمر قطر برای از سرگیری مذاکرات رفع تحریم‌ها، شانس دوحه برای میزبانی مذاکرات آتی بیش از سایر کشورهای حوزه خلیج‌فارس است. الجزیره نیز پیش‌تر قطر را به عنوان میزبان معرفی کرده بود. روز گذشته نیز یک منبع آگاه در وزارت خارجه قطر در گفتوگوی اختصاصی با وبگاه «میدل ایست نیوز»، خبر داد که دور تازه مذاکرات هستهای ایران در قطر برگزار خواهد شد. به گزارش خبرگزاری فارس پیش از این، قطر تحرکات سیاسی گسترده‌‌‌ای را برای تسهیل مذاکرات هستهای و از سرگیری آن بعد از توقفی که از ماه مارس پیش ایجاد شد، انجام داده بود.
ابعاد مختلف گفتوگوها
خطیبزاده درباره سفر نماینده اتحادیه اروپا به تهران و رایزنی‌‌‌های انجام گرفته گفت: «آقای بورل در تماس‌‌‌هایی که بعد از تحولات چند هفته اخیر به‌ویژه صدور قطعنامه آژانس داشتند، تلاش جدی کردند تا این مذاکرات ادامه پیدا کند. ما از نقش تسهیل‌‌‌گری اتحادیه اروپا تشکر می‌‌‌کنیم.» وی افزود: «در تماس‌‌‌هایی که آقای بورل داشتند یکی از موضوعاتی که ایشان درخواست داشتند پیگیری مذاکرات براساس بسته پیشنهادی ایران بود. آقای امیرعبداللهیان پیشنهاد کردند که ایشان تشریف بیاورند و در تهران پاسخ‌‌‌هایی که آمریکا احتمالا آن موقع می‌‌‌دادند را بررسی کنند. آقای بورل ایران آمدند و گفت‌‌‌و‌‌‌گوهای مفصلی انجام شد.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: «یکی از مهم‌ترین موضوعات این بود که آمریکا تعهد داده به کلیه آنچه در برجام و ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ آمده عمل می‌کند و انتفاع قطعی اقتصادی ایران را تضمین می‌کند.» همچنین به گفته خطیبزاده آمریکا متعهد شد که به موضوعات اختلافی بپردازد.
وی با اشاره به گفتوگوی اختصاصی یک ساعته امیرعبداللهیان و بورل گفت: «در آن‌‌‌جا هم به طور مفصل در خصوص ابعاد مختلف ادامه مذاکرات صحبت شد.» خطیبزاده با تایید تغییرات در محتوا و شکل گفتوگو تاکید کرد: «اما اینکه آیا آمریکا واقعا بر اساس آنچه پیش‌بینی شده عمل خواهد کرد و آیا از میراث ترامپ عبور کرده و عضو مسوولی خواهد شد هنوز مشخص نیست.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی در مورد هدف ایران نیز گفت: «ما با این تعهد می‌‌‌رویم که در کوتاه‌‌‌ترین زمان ممکن این چند موضوع باقی مانده را به سرانجام برسانیم و امیدواریم پیام‌‌‌هایی که آقای بورل آوردند در عمل هم دیده شود.»
مذاکرات محدود
خطیبزاده در خصوص محتوای مذاکرات پیش‌‌‌رو نیز گفت: «ما در مذاکرات آتی خود که طی چند روز آینده انجام می‌شود، اولا در خصوص ابعاد هستهای صحبت نمی‌‌‌کنیم؛ زیرا این ابعاد یک‌بار جمع‌‌‌بندی شده است.» وی افزود: «مذاکرات درباره بخشهای اختلافی باقی‌‌‌مانده در خصوص رفع تحریم‌هاست. بنابراین چیزی به توافقات انجام شده در وین افزوده نخواهد شد و هیچ چیزی هم کاسته نخواهد شد.» سخنگوی دستگاه وزارت خارجه با اشاره به اینکه آقای بورل در نقش تسهیل‌‌‌گر هستند و آنچه بین ما و طرف مقابل انجام می‌شود موضوعات محتوایی است، گفت: «تاکید می‌‌‌کنم که این گفتوگوها در ادامه فرمتی است که در وین بود؛ یعنی به صورت غیرمستقیم انجام خواهد شد و صرفا بر اساس موارد اختلافی است.
آنچه که هست توپ در زمین واشنگتن است و اگر با پاسخ بیاید می‌شود با سرعت این کار را انجام داد و به توافق امیدوار بود.» خطیبزاده همچنین با بیان اینکه آمریکا نشان داده تا چه میزان غیرقابل اعتماد است و به تعهدات خودش پایبند نیست، گفت: «ما با قاطعیت و جدیت این مذاکرات را با فرض عدم‌اعتماد قطعی به طرف آمریکایی جلو بردیم.» سخنگوی وزارت خارجه همچنین در خصوص موارد مطرح شده غیربرجامی اظهار کرد: «تا بر سر همه چیز توافق نشود هیچ چیزی به سرانجام نرسیده است و ما منتظر هستیم که ببینیم طی هفته‌‌‌های آتی به توافق می‌‌‌رسیم. آنچه که ایران انجام داده همه برگشت‌‌‌پذیر است به شرطی که طرف مقابل هم تعهدات خود را انجام دهد. آنچه که دارد اتفاق می‌‌‌افتد ادامه وین است.»
انتخاب قطر تصمیم ایران بود
سید محمد مرندی، مشاور رسانه‌ای تیم مذاکرهکننده ایران در مذاکرات احیای برجام، در گفتوگو با روزنامه العربی الجدید درخصوص انتقال احتمالی محل مذاکرات به قطر گفت: «ایران، قطر را به عنوان کشوری برای میزبانی از مذاکرات انتخاب کرد، زیرا این کشور دوست ماست.» به گزارش «ایسنا»، محمد مرندی تاکید کرد: «با توجه به جنگ اوکراین و سخت شدن شرایط آمریکاییها و اروپاییها، امضای توافق به سود آمریکاست.»
آمریکا باید تضمین بدهد
مرندی با بیان این موضوع که از سرگیری مذاکرات هستهای به معنای نزدیک شدن به احیای توافق نیست، افزود: «زیرا توافق اکنون در گرو اراده آمریکاست و امضای توافق منوط به برداشتن تحریم‌ها و دادن تضمین قابل قبول به ایران است. ایران باید تضمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی به دست آورد تا مطمئن شود که آمریکا دیگر نمی‌تواند به راحتی کار قبلی خود (نقض برجام) را تکرار کند؛ آمریکاییها در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما به طور مداوم توافق هستهای را نقض کردند و در دوره‌های دونالد ترامپ و جو بایدن نیز آن را نقض کردند و سیاست فشار حداکثری را به کار گرفتند.» مرندی در پاسخ به این سوال که آیا از سرگیری مذاکرات به این معناست که آمریکا تصمیم خود در مورد مسائل مورد اختلاف را گرفته است، تاکید کرد که «آمریکاییها هنوز تصمیمات لازم را اتخاذ نکرده‌‌‌اند.»
وی در پاسخ به این سوال که جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اختلافات موجود را «سیاسی» خوانده است گفت: «آقای جوزپ بورل دوست دارد که مساله تضمین‌ها و برداشتن تحریم‌ها را سیاسی بنامد اما از نظر ما این مسائل کاملا حقوقی و فنی است. ایران اجازه نخواهد داد که آمریکا کلاهبرداری کند؛ بنابراین مشکل تضمین‌ها و تحریم‌ها باید حل شود و اگر آقای بورل آنها را سیاسی می‌داند ممکن است منظورش این باشد که آمریکاییها باید در این خصوص تصمیم سیاسی بگیرند.» وی در ادامه با اشاره به اینکه ایران قطر را برای مذاکرات انتخاب کرد گفت: مذاکرات چه در وین باشد چه قطر و چه عمان سیاست ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران ایجاد بهترین روابط با همسایگان است و اکنون نتیجه این سیاست را می‌بینیم. مرندی تاکید کرد: به‌رغم سوءاستفاده آمریکا از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای صدور قطعنامه علیه ایران طی دو هفته گذشته، ایران هیچ‌گاه میز مذاکره را ترک نکرد.
ایران در واکنش به این اقدام شورای حکام آژانس اقداماتی انجام داد و به خوبی به آمریکاییها نشان داد که اقدامات سخت و غیر‌عقلانی با واکنش‌های جدی روبه‌رو خواهد شد. وی در پایان خاطرنشان کرد: آمریکاییها شاهد این هستند که ایران از منطق قدرت، تعامل می‌کند و آنها و همچنین اروپاییها می‌دانند که به دلیل جنگ اوکراین شرایط‌شان سخت‌تر شده است؛ بنابراین رسیدن به توافق به سود آمریکاست.او تاکید کرد: دور بعدی مذاکرات در مورد ابعاد هستهای نیست و در مورد بخشهای اختلافی است که در بحث رفع تحریم‌ها باقی مانده است. ادامه مذاکرات نیز با فرمت وین غیرمستقیم خواهد بود.
