ارزیابی مرکز پژوهشها از بازگشت برخی معافیتهای تحریمی
به گزارش خبرگزاری فارس، بابک نگاهداری در تحلیل اقدام اخیر آمریکا در بازگرداندن معافیتهای مربوط به همکاریهای بینالمللی در زمینه برنامه هستهای ایران پیش از آغاز دور نهم مذاکرات وین، تاکید کرد: بهرغم اینکه برخی این اقدام را نشانه حسن نیت دولت بایدن در زمینه رفع تحریمها تفسیر کردهاند، ولی واقعیت این است که بازگشت معافیتهای هستهای به معنای رفع تحریمها نیست.
او در توضیح این نکته افزود: این موضوعی است که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در توییت خود به آن اشاره کرده است. کما اینکه وزارت خارجه آمریکا هم به تصریح در بیانیهاش گفته، این تصمیم «به مثابه اعطای امتیاز به ایران یا نشانهای در جهت دستیابی به تفاهمی درباره بازگشت به برجام نیست». در واقع، طبق آنچه در این بیانیه آمده، بازگشت این معافیتها -حتی در صورت عدمدستیابی به توافق در وین- یک گام فنی در راستای منافع حیاتی ایالاتمتحده آمریکا و محدود ساختن برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران است. رئیس مرکز پژوهشهای مجلس خاطرنشان کرد: در گزارش اخیر مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با عنوان «مذاکرات وین، تقابل ارادهها و جنگ روایتها» نیز به این مساله اشاره شد که در این کارزار باید ضمن مقابله با روایتسازی دشمن، شاخصهای دقیقی برای میزان موفقیت در دستیابی به اهداف خود و سنجش اقدامات دشمن داشته باشیم. وی گفت: از نگاه آمریکا، فلسفه صدور معافیتهای هستهای پس از امضای توافق هستهای در سال ۲۰۱۵ با این ادعا بوده که به لحاظ فنی، شرایطی فراهم شود تا در قالب همکاری بینالمللی و محدودیتهایی که در برجام در نظر گرفته شده، برنامه هستهای ایران ماهیت اشاعهای نداشته باشد و استفاده از آن به عنوان اهرم فشاری علیه غرب امکانپذیر نباشد. بهعنوان مثال، یکی از معافیتهای پنجگانه هستهای، مربوط به «تبادل اورانیوم مازاد بر ۳۰۰کیلوگرم، در ازای دریافت کیک زرد از روسیه» است، اما دولت ترامپ یکسال بعد از خروج از برجام، این معافیت را لغو کرد. رئیس مرکز پژوهشهای مجلس افزود: نگاه آمریکا در آن برهه این بود که با توجه به محدودیت برجام برای نگهداری حجم معینی از ذخایر اورانیوم با غنای ۶۷/ ۳درصد، در صورت لغو این معافیت و عدمامکان صادرات اورانیوم غنیشده به روسیه، ایران مجبور خواهد بود تولید اورانیوم با غنای پایین را نیز متوقف کند؛ با این حال، ایران در سال ۲۰۱۹ در واکنش به خروج آمریکا از برجام و لغو این معافیت اعلام کرد دیگر خود را متعهد به رعایت محدودیت «نگهداری ذخایر اورانیوم غنیشده» نمیداند. نگاهداری ادامه داد: طبق آخرین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ماه نوامبر، ذخایر اورانیوم غنیشده جمهوری اسلامی ایران حدود ۳هزار کیلوگرم است. به همین دلیل، دولت بایدن به این جمعبندی رسید که لغو معافیتها در دوره ترامپ اقدام نادرستی بوده و نتایج معکوسی به همراه داشته است. علاوه بر این، بازگشت این معافیتها یک اقدام ضروری در مذاکرات فنی در وین برای بازگشت وضعیت برنامه هستهای ایران به شرایط قبل از آغاز گامهای کاهش تعهدات و اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمهاست.