رحمن قهرمان‌‌‌پور در گفت‌وگو با «انتخاب» در تحلیل روند مذاکرات وین، عنوان کرد: «اخباری که از مذاکرات داریم محدود و بعضا متناقض است. از یک طرف روزنامه گاردین گزارش داده که اختلاف ایران و غرب، مذاکرات را داشت به بن بست و شکست می‌‌‌کشاند ولی روسیه و چین پا‌‌‌درمیانی کردند و ایران از برخی مواضع خود عقب‌‌‌نشینی کرده است. از سوی دیگر اخباری از طرف ایرانی داریم که همچنان تاکید می‌کند مبنای مذاکرات همان متنی است که ایران به طرف اروپایی داده است. با این تفاسیر فضا تا حدی مبهم است و نمی‌‌‌دانیم چه اتفاقی در حال رخ دادن است.»

او ادامه داد: «آمریکایی‌‌‌ها هم اعلام کردند که شنبه به وین می‌‌‌آیند چراکه پیش از این در بروکسل ظاهرا یک جلسه دیگر داشتند. بنابراین ارزیابی دقیق از دور هشتم مذاکرات قدری دشوار است و باید منتظر اخبار موثق‌‌‌تری باشیم. با این حال می‌توان حدس‌‌‌هایی زد از جمله اینکه روسیه و چین در حال تلاش هستند که مواضع دو طرف به یکدیگر نزدیک شود. دیدار‌‌‌هایی هم که باقری با مقامات روسی و چینی قبل و بعد از مذاکرات داشته است، گویای اهمیت و زیاد شدن تلاش‌‌‌های روسیه و چین در این روزها‌‌‌ست و فعلا می‌توان گفت از شکست مذاکرات جلوگیری کرده و باید منتظر باشیم و ببینیم که این مذاکرات دور هشتم خروجی دیگری خواهد داشت یا خیر.»

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، ابراز کرد: «من انتظار زیادی از دور هشتم هم ندارم و فکر می‌‌‌کنم به‌رغم تهدید‌‌‌هایی که اروپاییان و خود آمریکایی‌‌‌ها انجام دادند، مذاکرات ادامه پیدا خواهد کرد. همان‌طور که می‌‌‌دانیم تعدادی از ایرانی‌‌‌ها دوباره تحریم شدند و از طرف دیگر وزیر خارجه بریتانیا گفته که فرصت برای ایران کم است. با این وجود گمان می‌‌‌کنم که مذاکرات به دور نهم کشیده خواهد شد و باید منتظر باشیم و ببینیم که بن‌‌‌بست مذاکرات شکسته می‌شود یا خیر.»

قهرمان‌‌‌پور درباره علت اینکه روس‌‌‌ها و غربی‌‌‌ها می‌‌‌گویند ایران پذیرفته است که مذاکرات از نقطه‌‌‌ پایانی دور ششم، ادامه پیدا کند ولی تیم ایران و رسانه‌‌‌های دولت این موضوع را رد کرده‌‌‌اند، گفت: «این برداشت‌‌‌های متفاوت ناشی از همین پافشاری بر مواضع است. از سویی سیاست داخلی هم برای تیم مذاکراتی هر دو طرف مهم است؛ مخصوصا با فعالیت‌هایی که برخی از اعضای کنگره در آمریکا انجام دادند و می‌‌‌خواهند بر آزاد شدن پول‌‌‌های بلوکه شده ایران توسط آمریکا، نظارت داشته باشند. این موارد نشان می‌دهد که برای هر دو طرف وضعیت سیاست داخلی بسیار مهم است و در همین راستای سیاست داخلی هم این اقدامات را از طرف تیم ایرانی می‌‌‌بینیم که تاکید می‌کنند عنوان «دورهشتم مذاکرات» را به «دور دوم مذاکرات رفع تحریم»، تغییر می‌دهند. به هر حال هر دو طرف تلاش دارند که نشان دهند کمترین امتیاز را داده‌‌‌اند و بیشترین امتیاز را می‌‌‌خواهند بگیرند و این مهم قابل درک است. یعنی آمریکایی‌‌‌ها برای داخل کشور خود و تیم ایران هم برای کشور خود، هرکدام می‌‌‌خواهند بگویند که در موقعیت برتر قرار دارند.»

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه رسانه‌‌‌های نزدیک به دولت از پیروزی و هوشمندی تیم ایران خبر می‌دهند و در عین حال می‌گویند اروپا و آمریکا فاقد اراده و دارای اختلافات درونی هستند؛ اختلافات روایات در باب مذاکرات به چه معناست؟ گفت: «در اینکه مذاکرات در شرایط سختی ا‌‌‌ست هیچ تردیدی نیست. ما می‌‌‌دانیم که عمق اختلافات دو طرف چقدر زیاد است و از یک طرف هم باید در نظر بگیریم که مواردی که شما اشاره کرده‌‌‌اید به این دلیل است که تیم مذاکراتی بارها تکرار کرده یک فضا‌‌‌سازی رسانه‌‌‌ای بر ضدش انجام می‌شود و فکر می‌کند که این فضا‌‌‌سازی، فشاری را بر تیم مذاکراتی وارد می‌کند بنابراین این مساله بیشتر در راستای تاثیر‌‌‌گذاری بر اذهان و عملیات رسانه‌‌‌ای، قابل درک است. مساله اصلی همان‌طور که اشاره کردید، اتفاقاتی است که در هتل کوبورگ و داخل مذاکرات اتفاق می‌‌‌افتد. ما هنوز از آنجا تصویر نسبتا معتبر و روشنی نداریم که دقیقا در آنجا چه اتفاقی در حال رخ دادن است. اگر آن تصویر را داشته باشیم، تا حدی می‌توانیم بفهمیم که چرا این نوع بحث‌‌‌ها به رسانه‌‌‌ها کشیده شده است.»

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در مورد بحث تضمین‌‌‌ها، تصریح کرد: «در این مورد هم مساله مشخص است. نظام آمریکا یک نظام ریاستی است که در آن رئیس‌‌‌جمهور همه اختیارات را دارد؛ البته در عین حال توسط کنگره، تحت نظارت است اما در تحلیل نهایی یک نظام ریاستی است. یعنی بایدن حتی اگر تضمین هم دهد، فقط برای دوران خودش است. آنچه ما می‌توانیم به عنوان تضمین از آن یاد کنیم، به باور من شامل یک توافق خیلی گسترده و پایدار نخواهد بود. به آن معنا که بگوییم یک توافق طولانی‌مدتی خواهد شد که هم ایران و هم آمریکا فارغ از نوع دولت‌‌‌ها به آن پایبند خواهند بود، به باور من چنین اتفاقی نخواهد افتاد و شواهد و قرائن هم نشان می‌دهد که هر چه جلوتر می‌‌‌رویم، زمینه برای رسیدن به یک توافق پایدار و طولانی‌مدت کمتر می‌شود.»

وی افزود: «به نظر من تیم‌‌‌های مذاکراتی هر دو طرف به مرور زمان خودشان را برای رسیدن به یک توافق بر سر برنامه عملیاتی آماده خواهند کرد. یعنی اینکه چه چیز بدهند و چه چیز بگیرند، آن هم در یک زمان محدود و مشخص. این به آن معناست که فرضا ایران به آمریکایی‌‌‌ها می‌‌‌گوید شما فلان کار را انجام دهید و در ازایش من هم این کار را می‌‌‌کنم و اگر شما فلان کار را انجام ندهید، من هم آن کار را انجام نمی‌‌‌دهم. به نظرم ما داریم به این سمت می‌‌‌رویم و با توجه به بن‌‌‌بستی که در مذاکرات شکل گرفته است امکان توافق بر سر موضوعات اختلافی قدیمی و اساسی یا آنچه ما به آن مسائل استراتژیک می‌‌‌گوییم، یعنی مثلا اینکه کل تحریم‌ها برداشته شود یا خیر، تضمین داده شود یا نه، آمریکا چه کار بکند و...، روز‌به‌روز کمتر می‌شود.»

قهرمان‌‌‌پور در ادامه تاکید کرد: «با این تفاسیر، به عقیده من بخش سوم پیشنهاد ایران مهم‌تر خواهد شد، یعنی اینکه ایران یک برنامه عملیاتی پیشنهاد دهد و بگوید آمریکا این کار را بکند و ما هم در ازایش کار دیگری را انجام می‌‌‌دهیم و این برنامه در دستور کار باشد تا اینکه دوباره بر سر مسائل اختلافی و تضمین‌‌‌های عینی و... بحث شود. به نظرم از این فضا در حال دور شدن هستیم هر چند این را با احتیاط می‌‌‌گویم و باید منتظر باشیم و ببینیم که روند مذاکرات به این سمت می‌رود یا خیر.»

اخبار مرتبط