سخنگوی وزارت خارجه ایران مطرح کرد
نگرانی از تشدید خشونت‌ها در افغانستان
در همین ارتباط، «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز جمعه با اعلام نگرانی جمهوری اسلامی ایران از تشدید خشونت‌ها در افغانستان و وضعیت مردم و بی‌جا‌شدگان، خواستار توجه به حفظ جان مردم و غیرنظامیان در بحبوحه شرایط جاری شد.
به گزارش خبرگزاری فارس، سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین با توجه به تسلط طالبان بر شهر هرات، توجه جدی آنها در تامین امنیت و سلامت کامل دیپلمات‌ها و اماکن دیپلماتیک را مورد تاکید قرار داد. خطیب‌زاده در پایان از ارتباط مستمر وزارت امور خارجه با سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در هرات و پیگیری وضعیت سلامت همکاران مستقر در آن نمایندگی خبر داد.
روز پنج‌شنبه درگیری‌ها بین نیروهای امنیتی افغانستان و طالبان در اطراف کمربندی ولایت هرات شدت گرفت و ویدئوهایی از حضور طالبان در ارگ هرات منتشر شد. بر اساس گزارش رسانه‌های افغانستان، طالبان در تمامی بخش‌های شهر هرات حضور دارند. والی هرات و اسماعیل‌خان، فرمانده نیروهای بسیج مردمی به لشکر ۲۰۷ ظفر عقب‌نشینی کرده‌اند. در شهر هرات تمامی رسانه‌های صوتی و تصویری فعالیت خود را متوقف کرده‌اند. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل نیز از کشورهای همسایه افغانستان خواست با توجه به تشدید درگیری‌ها در این کشور، مرزهای خود را به روی پناهجویان افغان باز نگه دارند.
وضعیت دیپلمات‌های ایرانی
بعد از تصرف شهر هرات توسط طالبان، سیدرسول موسوی دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه اعلام کرد کارکنان سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران داخل ساختمان هستند. مرتب با آنها در تماس هستم. نیروهای اداره‌کننده شهر متعهد به امنیت کامل سرکنسولگری، دیپلمات‌ها و کارکنان آن شده‌اند. او پیش از ظهر دیروز نیز در توییتی نوشت دیپلمات‌های ایرانی در سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در هرات در سلامت و امنیت هستند و نگرانی وجود ندارد.
کنسولگری ایران به کابل منتقل شد
در پی تشدید جنگ و درگیری‌ها در مناطق شمالی افغانستان، کنسولگری ایران در مزارشریف اعلام کرد برای مدت محدودی فعالیت‌های خود را به‌طور موقت از شهر مزارشریف به کابل منتقل می‌کند. به گزارش خبرگزاری فارس، سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در مزارشریف روز پنج‌شنبه (۲۱ مرداد) در بیانیه‌ای اعلام کرد به‌دلیل تشدید جنگ در شمال افغانستان به کابل منتقل شده است.
بر اساس این اعلام، سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در مزارشریف در پی تشدید درگیری‌ها در مناطق شمالی افغانستان و نظر به احتمال بروز برخی ناامنی‌ها در شهر مزارشریف تصمیم گرفته است، با هدف استمرار خدمت‌رسانی و انجام ماموریت‌های خود برای مدت محدودی فعالیت‌های خود را به‌طور موقت از شهر مزارشریف به کابل منتقل کند. بدیهی است به محض پایدارتر شدن شرایط مجددا این سرکنسولگری فعالیت‌های خود را در این شهر ادامه خواهد داد.
درگیری‌ها و خشونت در مناطق مختلف افغانستان از جمله مناطق شمالی این کشور در حال افزایش بوده و روز چهارشنبه همزمان با سفر اشرف غنی به ولایت بلخ، ولایت بدخشان به دست طالبان سقوط کرد. روز پنج‌شنبه نیز منابع از سقوط غزنی خبر دادند. شهر غزنی دهمین مرکز ولایت است که در شش روز گذشته به دست طالبان سقوط کرده است. قبل از این، زرنج مرکز نیمروز، شبرغان مرکز جوزجان، تالقان مرکز تخار، فیض‌آباد مرکز بدخشان، قندوز، سرپل، پلخمری مرکز بغلان، ایبک مرکز سمنگان و فراه به دست طالبان سقوط کرده است.
واکنش سخنگوی طالبان
همزمان با این تحولات، سخنگوی طالبان تاکید کرد: تمامی دیپلمات‌ها از جمله جمهوری اسلامی ایران در امنیت هستند و کسی با آنها کاری ندارد. به گزارش «ایسنا»، ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان در گفت‌وگو با پیک افغانستان گفت: تصریح می‌کنیم تمام دیپلمات‌های کشورهای خارجی که در افغانستان بوده در امنیت هستند و با هیچ مشکلی مواجه نمی‌شوند، به ویژه دیپلمات‌های کشور جمهوری اسلامی ایران که در هرات و سایر مناطق هستند از امنیت برخوردارند و کسی با آنها کاری ندارد. وی خاطرنشان کرد: ما هم به امنیت آنها اولویت داده و متوجه هستیم، مشکلی ان‌شاءالله نخواهد بود.
نگرانی امنیتی در مرزها نداریم
از سوی دیگر و همزمان با تشدید ناامنی‌ها در مرزهای شرقی ایران، فرمانده کل سپاه پاسداران گفت مرزهای کشور در امنیت کامل است و عارضه‌ای نداریم. سردار حسین سلامی صبح دیروز در حاشیه بازدید از مراکز واکسیناسیون حاشیه شهر مشهد با اشاره به اینکه مرزهای کشور در امنیت کامل است و عارضه‌ای نداریم گفت: چه نیروی انتظامی و چه ارتش و چه سپاه مقتدرانه بر مرزها مشرف هستند و کنترل لازم را دارند و هیچ‌گونه نگرانی از این نظر وجود ندارد.
حمایت مسکو از حضور ایران در روند صلح افغانستان
وزیر خارجه روسیه نیز با اعلام حمایت از حضور ایران و هند در روند صلح افغانستان گفت جلسه شورای امنیت نیز در صورتی مفید خواهد بود که به برقراری صلح واقعی کمک کند. به گزارش خبرگزاری فارس، «سرگئی لاوروف» روز جمعه خواستار حضور ایران و هند در روند صلح افغانستان شد. لاوروف طی صحبت‌هایی در این باره گفت: «مسکو از گسترش مشارکت میانجی‌گران بین‌المللی در روند پایان دادن به بحران افغانستان، از جمله ایران و هند حمایت می‌کند.»
برهم خوردن موازنه قوا
تحولات هفته‌های اخیر و پیشروی طالبان و سقوط شهرها باعث ایجاد تحلیل‌ها و روایت‌های متفاوتی از چگونگی برهم خوردن تعادل نیروها در افغانستان شده است. در همین ارتباط، یک دیپلمات پیشین ایران با پیشنهاد اینکه دومین دور مذاکرات تهران برای بررسی راهکارها‌ی حل مساله و تحولات افغانستان برگزار شود، گفت: تحولاتی که امروز در افغانستان شاهد هستیم و این عدم موازنه قوا از مذاکرات دوحه به نفع طالبان شروع شده است.
محسن روحی‌صفت در گفت‌وگو با «ایسنا» در ارزیابی خود از تحولات افغانستان گفت: این تحولات در صحنه سیاسی و مذاکرات با آمریکا آغاز شد و شاهد هستیم که با خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان موازنه به نفع طالبان پیش می‌رود. البته به معنای این نیست که طالبان قادر باشد تمامی شهرها و پایتخت را تصرف کند و مشروعیت سیاسی و بین‌المللی بیابد.
وی افزود: این جنگ در دو جبهه در حال اتفاق است، یکی جبهه طالبان که بسیار منسجم عمل می‌کند و از یک مرکز فرماندهی هدایت می‌شود، به لحاظ مالی هم مشکلی ندارد و مورد حمایت است. در طرف مقابل نیز جبهه دیگری قرار دارد که غیر منسجم بوده و مشکلات مالی بسیاری دارد و طبیعتا در شرایط فعلی دست طالبان نسبت به دولت بالاتر است.
این دیپلمات پیشین همچنین بیان کرد: در مجموع تصور می‌کنم این عدم موازنه قوا که با مذاکرات دوحه به نفع طالبان شروع شده فقط تا جایی می‌تواند پیش برود اما در زمان دیگری با حمایت‌های مردمی متوقف می‌شود و در مذاکرات مجدد در صحنه میدان هر کسی وزن خود را خواهد داشت.
معاون پیشین دفتر مطالعات سیاسی وزارت خارجه در ادامه با اشاره به مشکلات اجتماعی که در پی این تحولات برای همسایگان افغانستان هم پیش می‌آید، گفت: طبیعتا کنترل مرزها در دست طالبان قرار دارد و مردم از ترس برای مهاجرت به ایران سرازیر می‌شوند و معلوم نیست کسانی که آواره شدند چه تیپ افرادی هستند. همین مساله ضمن ایجاد ناامنی در مرزها می‌تواند مسائل بهداشتی را نیز با خطر مواجه کند و بیماری‌هایی بدون کنترل و از راه‌های غیرقانونی و قاچاق وارد کشور شود. لذا باید همه این مسائل مورد توجه قرار داشته باشد.
همچنین رضا نصری کارشناس مسائل بین‌الملل در صفحه توییتر خود با اشاره به تحولات این روزهای افغانستان نوشت: «۲۰ سال پیش، ایران در شکست طالبان و استقرار دولت جدید افغانستان سهم عمده‌ای داشت. تجربه همکاری ایران و آمریکا در این مورد می‌توانست به مدل موفقی برای همکاری‌های بعدی تبدیل شود. اما آمریکا با قرار دادن ایران در «محور شرارت» پاسخ تهران را داد! وضعیت امروز افغانستان محصول این خطاست.»
