طالبان همان طالبان است

البته علاوه بر هیات سیاسی طالبان، هیاتی به نمایندگی دولت افغانستان نیز به تهران آمد و در نشست مشترک در وزارت‌خارجه کشورمان، محمدجواد ظریف رئیس دستگاه دیپلماسی از ضرورت تفاهم بین‌الافغانی برای پایان جنگ و استقرار صلح سخن گفت.

وزارت‌خارجه ایران میزبان همزمان هیات طالبان و دولت افغانستان در تهران بود، اما هدف اصلی، مذاکرات دوجانبه با هیات طالبان درباره برنامه این گروه در روند اجرای تصرف شهر به شهر افغانستان و تشکیل احتمالی حکومت در این کشور بود.

تصرف گذرگاه مرزی «اسلام‌قلعه» در ولایت هرات در مرز مشترک افغانستان با ایران از سوی طالبان نقطه عطف نگرانی‌های مقامات سیاسی- امنیتی کشورمان از ورود یا حمله احتمالی این گروه به خاک ایران بود که گفته شده هیات سیاسی طالبان تضمین داده است از خاک افغانستان به ایران حمله‌ای صورت نخواهد داد.

درباره تغییر در رویکرد‌های سیاسی- رسانه‌ای ایران در قبال طالبان که این روزها سرمست از تصرف و اشغال شهر به شهر، سودای برپایی امارت اسلامی در افغانستان را در سر می‌پرورانند، توجه و دقت نظر بیشتر مقامات ارشد وزارت‌خارجه و شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان به چند نکته در خصوص تحولات حساس و تاریخ‌ساز افغانستان در ماه‌های پیش رو، دارای اهمیت راهبردی است.

۱-در شرایطی که دولت و ملت افغانستان تحت حملات گسترده و بی‌رحمانه طالبان قرار دارند، بی‌توجهی به جنایات آنان در این کشور با رویکرد کشورمان به حمایت از مردم منطقه و تامین امنیت آنان در تضاد است و می‌تواند فلسفه حضور مستشاری در عراق و سوریه برای حمایت از مردم این دو کشور در مقابله با تروریسم داعش و همچنین پشتیبانی از ملت یمن در مقابل تهاجم ائتلاف به رهبری عربستان را با پرسش‌های جدی در بین افکار عمومی مواجه کند. بنابراین انتظار عمومی در ایران این است که مساله حمایت از مردم منطقه در جریان تهاجم گروه‌های افراط‌گرا استمرار پیدا کند و همان اندازه که داعش برای شهروندان عراق و سوریه خطرناک تلقی شد، طالبان نیز برای مردم افغانستان مخاطره‌آمیز محسوب شود.

۲- با توجه به این مساله که راهبرد جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی، حمایت از دولت‌های قانونی و برآمده از آرای مردم به‌خصوص در سطح منطقه است، نحوه مواجهه کشورمان با تشکیل احتمالی حکومت طالبان در افغانستان که از طریق جنگ و خشونت و بدون مراجعه به انتخابات و اضمحلال جمهوریت است، چگونه باید شکل بگیرد؟

با توجه به اینکه گروه طالبان، قانون‌اساسی افغانستان به‌عنوان منشورملی و همچنین اصل انتخابات و جمهوریت را به‌شدت رد می‌کند و تنها بر طبل برپایی نظام امارت اسلامی می‌کوبد، هرگونه همکاری و به‌رسمیت شناختن حکومت طالبان در تضاد با اصل مورد حمایت ایران درباره مردم‌سالاری یا دموکراسی است. به‌خصوص اینکه طالبان انتظار دارد در صورت تشکیل حکومت مجدد در افغانستان، با ایران همکاری کند و کشورمان این گروه جنگ‌سالار را به رسمیت بشناسد که واکنش این گروه به طفره رفتن ایران از این خواسته ممکن است به ناامن‌کردن مرزها منجر شود. ضمن اینکه اگر ایران در صورت ظهور مجدد حکومت افراط‌گرای طالبان در افغانستان که در لیست‌سیاه سازمان ملل قرار دارد، آن را به رسمیت بشناسد، وجاهت کشورمان در مقابله و محکومیت با تروریسم و افراط‌گرایی در بین مردم افغانستان، منطقه و جهان مخدوش خواهد شد.

۳- در توافق طالبان با آمریکا در فوریه۲۰۲۰ این گروه به کاهش خشونت‌ها و توافق با دولت افغانستان پس از خروج نظامیان خارجی تعهد داد، اما درحال‌حاضر ضمن تشدید درگیری‌ها و اتخاذ سیاست تصرف شهرهای این کشور و توقف هرگونه مذاکره با مقامات کابل، عملا این تعهدات را نقض کرده است. بی‌شک طالبان ذره‌ای از هدف نهایی استقرار یک حکومت خودکامه در افغانستان تحت عنوان نظام امارت اسلامی که مردم هیچ‌گونه نقشی در آن ندارند، کوتاه نخواهد آمد. بنابراین قطعا ایران نمی‌تواند از استقرار چنین حکومتی در افغانستان حمایت کند.

۳- جمهوری اسلامی ایران باید به جای مماشات با طالبان، توان حداکثری خود را در جهت تقویت اصل جمهوریت در افغانستان و دولت قانونی این کشور صرف کرده و حملات این روزهای طالبان برای تصرف کامل افغانستان را محکوم کند و همچنان بر کنار گذاشتن خشونت این گروه و رجوع به آرای مردم برای بازگشت به قدرت تاکید کند.

بی‌تردید پیمودن مسیری برخلاف خواست مردم افغانستان که در آن آرای مردمی و دولت برآمده از آن تضعیف و ساقط شود و طالبان با پیشینه سیاه جنایات متعدد، از جمله به شهادت رساندن دیپلمات‌های ایرانی و خبرنگار «ایرنا» در مزار شریف، مجددا حکومت را در افغانستان در اختیار بگیرد، در تضاد با سیاست‌های اعلانی و اعمالی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر در منطقه خواهد بود.