برجسته شدن ابزار تحریم در دولت بایدن

تحریم به‌مثابه یک ابزار در سیاست خارجی در دهه ۱۹۹۰ و بعد از فروپاشی شوروی به شکلی موثرتر مورد استفاده قرار گرفت؛ زیرا در غیاب شوروی، دولتی نبود که به دولت تحریم شده در مقابل تحریم‌های آمریکا کمک سیاسی و اقتصادی بکند. دراین‌ارتباط می‌توان به تحریم‌ها علیه عراق، ایران، لیبی و کره شمالی اشاره کرد.

 اما شاید بتوان گفت برای نخستین‌ بار در زمان اوباما بود که تحریم‌های چندجانبه‌ای علیه کشوری چون ایران وضع شد که حتی رقبای جهانی آمریکا مانند روسیه و چین نیز از آن حمایت کردند.در این دوره همچنین تحریم‌های آمریکا علیه روسیه به دنبال بحران اوکراین در سال ۲۰۱۴ شکل گرفت که منجر به کاهش ۳۰ درصدی ارزش روبل شد.لذا بایدن که خود در دولت اوباما معاون رئیس‌جمهور بود به‌خوبی به ابزار تحریم و نقش آن در سیاست خارجی آگاه است.

راهبرد کلان دولت جو بایدن با اتکا به اظهارات مقامات سیاست خارجی آمریکا نشان از آن دارد که این دولت در برابر کشورهایی چون روسیه، چین، ایران، کره شمالی و حتی عربستان سعودی همچنان بر استفاده از ابزار تحریم در مقام اهرم فشاری قدرتمند، باور دارد.جیک سالیوان مشاور امنیت ملی بایدن بر استفاده از ابزار تحریم علیه اقدامات روسیه تاکید دارد.اظهارات وزیر خارجه آنتونی بلینکن، وندی شرمن، نامزد معاونت وزارت خارجه و جنت یلن وزیر خزانه‌داری آمریکا در جلسات استماع کنگره همگی نشان از آن دارند که تحریم اقتصادی به عنوان ابزاری قدرتمند در نظر گرفته ‌شده است.با توجه به اینکه تجربه جنگ‌های افغانستان و عراق نشان داد که گزینه جنگ به‌شدت پرهزینه است، دولت اوباما و به‌تبع آن دولت بایدن باور دارند که تحریم بهترین ابزار برای وادار کردن دیگر دولت‌ها به تغییر رفتار و پذیرش میز مذاکره است. تسلط آمریکا برنهادهای مالی بین‌المللی و زیرساخت‌های تعاملات بانکی و نیز برخورداری از ارز قدرتمند دلار این امکان را به واشنگتن داده است که ابزار تحریم را همواره به عنوان ابزاری موثر در سیاست خارجی خود داشته باشد.

به این خاطر دولت بایدن نیز ابزار تحریم را علیه کنشگرانی که آنها را دشمنان و رقبای آمریکا می‌داند اعمال می‌کند.در این میان، یکی از مهم‌ترین اهداف تحریم ایالات‌متحده، جمهوری اسلامی ایران است.نباید تصور کرد که مخالفت تیم بایدن با سیاست فشار حداکثری ترامپ به‌منزله مخالفت آنها با ابزار تحریم است.درواقع، اعضای دولت بایدن به سیاست فشار حداکثری ترامپ علیه ایران ازآن‌جهت انتقاد می‌کردند که این سیاست با راهبردی دقیق همراه نشد و مهم‌تر از آن متحدان آمریکا را با خود همراه نکرده بود.

بدین‌سان از دیدگاه ریاست‌جمهوری جدید آمریکا یعنی بایدن برای استفاده بهتر از اهرم تحریم اقتصادی جهت پیشبرد اهداف سیاست خارجی لازم است، اولا، سیاست تحریم اقتصادی با راهبردی دقیق و دیپلماسی همراه شود و ثانیاً حمایت و همراهی متحدان آمریکا به‌ویژه کشورهای اروپایی را نیز داشته باشد.چنین برداشتی مهم‌ترین استدلال اعضای سیاست خارجی بایدن برای حفظ تحریم‌های اقتصادی تا زمان انجام توافقی جامع با ایران است.جنت یلن وزیر خزانه‌داری دولت بایدن در جلسه استماع کنگره برای کسب تایید صلاحیت به‌صراحت اشاره کرد که با سایر اعضای دولت بایدن هم‌نظر است که تحریم اقتصادی می‌تواند کاملا در راستای اهداف سیاست خارجی آمریکا مورداستفاده قرار گیرد.وی تاکید کرد تا زمانی که رئیس‌جمهور آمریکا تمایل داشته باشد، از تحریم‌های اقتصادی علیه ایران برای رسیدن به توافق جامع حمایت خواهد کرد. بنابراین آنچه مهم است آن است که مقامات جمهوری اسلامی ایران با آگاهی و اطلاع کامل نسبت به این موضوع تلاش کنند از طریق طرح‌ریزی رابطه دقیق با کمک فعالیت‌های دیپلماسی اولا مانع از آن شوند که میان آمریکا و متحدان سنتی آنها یعنی کشورهای اروپایی اجماعی علیه ایران ایجاد شود و ثانیاً با همراه کردن کشورهای اروپایی با خود، وارد دور جدید مذاکرات با آمریکا شوند.