قهرمان‌پور مطرح کرد
تاثیر مذاکره ایران و عربستان بر مذاکرات وین
رحمن قهرمان‌پور در گفت‌وگو با «ایسنا» با اشاره به اخباری که حاکی از آن است که مذاکرات ایران و عربستان بر سر مسائل منطقه‌ای از جمله یمن در بغداد برگزار شده، گفت: گفت‌وگوهای منطقه‌ای از دهه ۹۰ در جریان بوده اما تا الان توفیقی نداشته است چون خاورمیانه یک نظام منطقه‌ای شکننده و وابسته است و مداخله کشورهای خارجی در آن خیلی تعیین‌کننده است و وقتی کشورهای منطقه تصمیم بگیرند مذاکره را شروع کنند بدون جلب نظر قدرت‌های بزرگ قابل تصور نیست.
یکی از دلایل اصلی میزان آسیب‌پذیری این مذاکرات حوزه خلیج‌فارس است که ضعف نظام منطقه‌ای در خاورمیانه را نشان میدهد. در قیاس با اروپا و آمریکای لاتین نظام منطقه‌ای مطلوب و کارآمدی در منطقه وجود ندارد، کما اینکه اتحادیه آفریقایی در مواردی موفق‌تر از اتحادیه عرب عمل کرده است.
او با اشاره به تلاش دولت جدید آمریکا برای شکل دادن به مذاکرات منطقه‌ای اظهار کرد: آنها اول این ایده را دنبال کردند که تمام طرف‌های منطقه‌ای را دور یک میز جمع کنند اما این ایده موثر نبود و متوجه شدند که نمی‌توانند به توافق کلی بر سر همه مسائل دست پیدا کنند از این‌رو سعی دارند مسائل را موضوع به موضوع پیش ببرند.
به نظرم در مورد ایران و عربستان و آنچه تحت عنوان گفت‌وگوی منطقه‌ای در حال انجام است از این الگو توسط آمریکا تبعیت می‌کند. آنها می‌دانند که مذاکرات در سطح فراگیر وجود ندارد.
این مذاکرات از طریق گام‌های عملی‌تر شروع شده است و بحث یمن بهترین و فوری‌ترین موضوع است. از طرفی هم عربستان از جنگ یمن خسته شده، هم سازمان ملل دنبال حل این مساله است و هم آمریکا و ایران خواستار حل آن هستند، از این رو منطقی است که مذاکرات ایران و عربستان بر یمن متمرکز باشد.
این می‌تواند کمک کند که طرفین ببینند تا چه حد می‌توانند در موضوعات دیگر همکاری کنند.
قهرمان‌پور ادامه داد: بعید است به‌طور کلی یک گفت‌وگوی منطقه‌ای شکل گیرد. آمریکا سعی دارد نظم پساآمریکا در منطقه را طراحی کند تا به سمت مهار چین برود. این اخباری که از تیم بایدن می‌آید موید این تصمیم است.
به ترکیب شورای امنیت ملی آمریکا نگاه کنیم؛ دیپلمات آشنا به خاورمیانه در آن نیست و متخصصانی که سالیوان به کار گرفته بیشتر در حوزه آسیا و چین هستند و یک قاعده کلی که در صد روز گذشته از دولت بایدن به آن رسیدیم این است که بایدن قصد ندارد همه سیاست‌های ترامپ را کنار بگذارد.
به نظر می‌رسد مهار چین جزو سیاست‌هایی است که بایدن باید آن را ادامه دهد.
معتقدم تلاش‌های فعلی آمریکا در منطقه را از سطح تحلیل دیگری ببینیم؛ اینکه آمریکا تلاش دارد نظم و پازل‌های نظم منطقه‌ای را بعد از کاهش حضورش در منطقه طراحی کند و در این چارچوب عربستان را وادار می‌کند در عراق با ایران مذاکره کند، کشتار ارامنه را شناسایی می‌کند و به اسرائیل صریح می‌گوید نمی‌تواند مانع احیای برجام شود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به سفر منطقه‌ای وزیر امورخارجه ایران و ارتباط آن همزمان با مذاکرات در وین و عراق تصریح کرد: به نظرم سفری که ظریف به منطقه داشت درحالی‌که بودنش در تهران مهم بود به‌خاطر صوت مصاحبه منتشر شده اما ماموریت منطقه‌ای‌اش به قدری مهم بود که ترجیح داد سفر را ادامه دهد.
اینها نشان میدهد که موضوع حتما مهم است و بعد از این سفر منطقه‌ای احتمالا به سمت وین برود تا توافق در وین بر سر برجام را به نقطه قابل اتکا در سطح وزیران خارجه برساند. اگر موضوع مذاکره ایران و عربستان در بغداد را کنار سفر منطقه‌ای ظریف بگذاریم، می‌بینیم که روند مهم و حساسی را داریم طی می‌کنیم.
وی افزود: در شورای همکاری خلیج‌فارس، عربستان در راس قدرت این کشورهاست و بعد کشورهای عربی منطقه و به نوعی به‌جز بحرین، ظریف و وزارت‌خارجه ایران با بقیه اعضای عضو این شورا رایزنی داشته‌اند و حتی با اماراتی‌ها هم گفت‌وگوهایی انجام شده است.
قهرمان‌پور در پاسخ به اینکه فکر می‌کنید مذاکرات با عربستان تاثیری بر مذاکرات در وین دارد، گفت: این مذاکرات بی‌ارتباط با مذاکرات وین نیست و تردیدی نیست که با فشار آمریکا، عربستان و سایر کشورها وارد رایزنی با ایران شدند. به نظرم هدف این است که به آنها تفهیم شود، احیای برجام خلاف منافع آنها نیست و در سطحی مهم‌تر ایران و عربستان در موضوع یمن وارد مذاکرات جدی‌تر شوند و در آینده نزدیک شاهد پایان جنگ و درگیری در یمن باشیم.
وی در پاسخ به اینکه فکر می‌کنید مذاکرات ادعایی ایران و عربستان به شکل رسمی و علنی در آینده در می‌آید، تصریح کرد: وقتی توافق‌های اولیه شکل گیرد بله، اما نمی‌دانیم توافق اولیه ممکن است انجام شود یا نه. به هر حال مساله ما و عربستان مساله‌ای طولانی است و فقط بحث سفارت عربستان در ایران نبوده است؛ ما بارها بر سر مسائل مختلف طی چند دهه گذشته اختلاف‌نظر داشتیم.
از این رو نمی‌توان امیدوار بود به این زودی حل شود اما اگر این اتفاق بیفتد بسیار عمیق است و معادلات منطقه را به کلی تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
