رئیس مجلس در یک نشست خبری:
معضل قانونگذاری موازی باید مرتفع شود
علی لاریجانی: نمی‌گذاریم در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی قانونگذاری شود؛ البته در گذشته قانونگذاری می‌کردند که جلوی آن گرفته شد. یک مشکل درباره مجمع تشخیص و هیات عالی نظارت وجود دارد که باید مرتفع شود.
عکس: امیر پورمند، دنیای اقتصاد
اشکال به کار هیات‌عالی نظارت مجمع
لاریجانی در پاسخ به سوالی درباره جایگاه مجلس دهم در بعد نظارت و قانونگذاری و اینکه آیا مجلس همچون گذشته در راس امور است، گفت: اینکه یک نهادی که امام هم فرمودند در راس امور است به معنای این نیست که مجلس در همه امور دخالت کند. او با بیان اینکه انجام کار در قوای مختلف به معنی این نیست که مجلس در راس امور نیست، ادامه داد: جایگاه در راس امور بودن مجلس این است که در مرتبه‌ای پایین‌تر از رهبری ریل‌گذاری کند که در این سه دوره اخیر آنچه شاهد بودم مجلس دهم هم ظرفیت خوبی دارد به‌طوری‌که تنوع افکار بیشتر از مجالس قبلی است و همین کمک می‌کند که آرای مردم در مجلس گفته شود.
رئیس مجلس با اشاره به برخی نهادهای دیگر مانند شورای‌عالی انقلاب فرهنگی یا شورای‌عالی فضای مجازی، گفت: از زمانی که آقای روحانی رئیس‌جمهور شد دقت زیادی صورت می‌گیرد که در این نهادها قانونگذاری انجام نشود. البته ما هم نمی‌گذاریم در این نهادها قانونگذاری شود؛ البته در گذشته قانونگذاری می‌کردند به‌طور مثال در بحث تشویق ازدواج قانون نوشتند تا در حد دادن سکه و پول اقدامات تشویقی انجام شود که جلوی آن گرفته شد. در شورای عالی فضای مجازی هم فقط سیاست‌گذاری‌ها در حوزه فضای مجازی انجام می‌شود.
لاریجانی با بیان اینکه البته یک مشکل درباره مجمع تشخیص و هیات‌عالی نظارت وجود دارد، ادامه داد: در زمان مرحوم هاشمی‌رفسنجانی، هیات نظارت برای بررسی اجرای دقیق سیاست‌های کلی تشکیل و سازوکاری در نظر گرفته شد که جنبه مشورتی داشت و اگر بنا بود نظر قطعی داده شود مجمع تشخیص تصمیم می‌گرفت. اما در یک سال اخیر تغییراتی ایجاد شده که بی‌مشکل نیست. لاریجانی تاکید کرد معضل قانونگذاری موازی باید مرتفع شود.اصولا بحث ارزیابی سیاست‌های کلی در امتداد زمان امکان‌پذیر بوده و نقطه‌ای نیست. لاریجانی با بیان اینکه موضوع هیات‌عالی نظارت مشکلی است که باید مرتفع شود، تصریح کرد: به‌خصوص بعد از اینکه مقام معظم رهبری سیاست‌های قانونگذاری را ابلاغ کردند در آنجا قید کردند که مرزها مشخص شود.
شورای هماهنگی اقتصادی موقتی است
رئیس مجلس تصریح کرد: البته فکر می‌کنم نظراتی درباره عملکرد شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا وجود داشته باشد که در این زمینه تاکید می‌کنم این موضوع امری موقتی است، مقام معظم رهبری برای شرایط فعلی فرمودند سازوکاری در نظر گرفته شود و ما مقید هستیم که در این شورا قانونگذاری نشود مگر اینکه ضرورت ایجاد شود. به‌طور مثال در بحران ارز این موضوع باید مهار می‌شد، تاکید می‌کنم این شورا هرگز نمی‌خواهد جایگزین مجلس شود و نباید هم بشود. او تصریح کرد: بعد از ابلاغ سیاست‌های کلی، با معاونت حقوقی دولت، قوه قضائیه، شورای نگهبان و مجمع جلسه‌ای داشتم که در آنجا کمیته‌ای تشکیل شد که منتظر نتیجه نظر کارشناسی آن هستیم تا حد و مرزها مشخص شود تا هر بخشی در سیستم خود کارها را ساماندهی کند.
چرا قیمت بنزین افزایش یافت؟
رئیس مجلس در پاسخ به سوال خبرنگار دیگری درخصوص اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت، با بیان اینکه در مورد حامل‌های انرژی، مجلس در سال ۸۸ قانونی به نام هدفمندی یارانه‌ها تصویب کرد که بسیار دقیق بود، گفت: این قانون به دولت اختیار داده بود و او را ملزم می‌کرد ظرف مدتی یارانه مربوط به انرژی و سایر مسائل از جمله آب را شفاف کند و در آن قانون آورده بودیم که قیمت‌ها به چه میزانی برسد حتی گفته شده بود چگونه مصرف شود، قرار بود ۵۰ درصد به مردم، ۲۰ درصد به بودجه و ۳۰ درصد به تولید داده شود؛ قانون کاملی است.
او با بیان اینکه دولت به دقت موضوع را انجام نداد، گفت: در شرایط فعلی و از دو سال پیش موضوع مطرح بود چراکه حجم زیادی یارانه اختصاص داده می‌شد و به‌شدت غیرعادلانه بود، براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی ایران در سال ۲۰۱۵ رتبه اول در شاخص مصرف انرژی را داشت و ۴۷ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت می‌کرد که از جیب مردم بود و به‌شدت غیرعادلانه توزیع می‌شد. لاریجانی ادامه داد: یارانه بنزین به دهک اول ۲/ ۱ و به دهک دهم ۲۵ درصد اختصاص پیدا می‌کرد، به عبارتی دهک دهم ۱۸ برابر استفاده می‌کرد و در مجموع مصرف بنزین و CNG در دهک اول ۸/ ۱، در دهک دهم ۳۵ درصد که ۲۰ برابر بود، در مجموع ۳ دهک اول ۱۷ درصد و ۳ دهک آخر بیشترین درصد، این آمار نشان‌دهنده عدم تعادل است.
رئیس مجلس افزود: قیمت بنزین یک نمونه بود که طبقات بالا بیشتر استفاده می‌کردند و طبقات پایین کمتر از آن استفاده می‌کردند، این مشکل همیشه وجود داشت. در مجلس درخصوص یارانه‌ها بحث داشتیم، قانون اختیار را به دولت داده بود و در شورای‌عالی هماهنگی سران قوا پیشنهاد دولت مطرح شد، البته به این معنا نبود که پیشنهادهای دیگری وجود نداشت.
رئیس قوه مقننه ادامه داد: حدود هزار و ۳۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه به‌صورت غیرعادلانه توزیع می‌شد که سهم هر خانوار در سال ۵۷ میلیون تومان می‌شود، برخی خانوارها سهم کمتر و برخی بیشتر، به‌طوری‌که برخی خانوارها ۱۰ میلیون تومان و برخی ۳۰۰ میلیون تومان یارانه در سال دریافت می‌کردند. لاریجانی افزود: در شورای‌عالی هماهنگی اقتصاد پیشنهاد داده شد تا چطور شرایط متعادل شود؛ ۳ سناریو وجود داشت، مرکز پژوهش‌های مجلس و سازمان برنامه و بودجه پیشنهادهایی دادند، در مجلس نیز ۳ ساعت در این زمینه بحث شد.
وی با اشاره به جلسه شورای‌عالی هماهنگی سران قوا گفت: در این شورا از دو وجه مشورتی و تصمیم‌گیری مباحث مطرح شد، مشورتی از این جهت که نرخ‌ها چگونه باشد، چرا که آقا فرمودند مشورت کنید و تصمیم‌گیری آنچه شد که دولت می‌خواست و در کل این چارچوب برای دولت است. در شورا تصمیم‌گیری شد که طبق قانون تنها ۵۰درصد از اجرای هدفمندی به مردم داده نشود بلکه با توجه به شرایط تحریمی همه درآمد به مردم داده شود. وی ادامه داد: بحث این است که چگونه باید آن را علاج کرد. قانون هدفمندی یارانه‌ها مدلی برای علاج ارائه کرد. آن قانون، قانون دقیقی است، دولت باید آن را درست اجرا کند. من حامل این نظرم که مجلس تصمیمش در آن زمان درست بوده است.
از زمان سهمیه‌بندی اطلاع داشتم
لاریجانی با اشاره به اظهارات مقام معظم رهبری در درس خارج از فقه درباره طرح افزایش قیمت بنزین گفت: موضوع بنزین در جلسه سران مطرح شد و ایشان هم حمایت فرمودند. البته حواشی مسائلی مطرح می‌کنند ولی حق همین است. رئیس مجلس همچنین گفت: البته من مطلع بودم پنج‌شنبه هم با آقای رحمانی وزیر صنعت و معدن درباره برخی مشکلات این امر صحبت کردم و روز سه‌شنبه هم در جلسه غیرعلنی به نمایندگان مجلس گفتم که چنین طرحی وجود دارد. آقای مصری هم در مجلس گزارش دادند. لاریجانی در پاسخ به سوال خبرنگار ای‌اف‌پی فرانسه، درباره اعتراضات اخیر در پی افزایش نرخ بنزین گفت: قاعدتا این مساله می‌توانست از راه‌های دیگری هم انجام شود. این امور یک راه ندارند. آن مجموعه‌ای که از دولت مسوول این کار بودند، این راه را دنبال کردند. شاید هم آنها فکر نمی‌کردند این مساله این میزان تبعات داشته باشد. البته من در جریان نیستم و شورای امنیت مسوول این مساله بود ولی به اعتقاد من حتما فرصتی هست که بازنگری انجام شود که کجاها در اجرا نقص وجود داشته است و آن نقایص را جبران کنند چراکه اصل فکر یک مساله است و نحوه اجرا بحث دیگر.
فرق لاریجانی مجلس با صداوسیما
لاریجانی همچنین در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه لاریجانی امروز با لاریجانی صداوسیما از حیث عملکرد سیاسی چه تفاوتی دارد، گفت: به هر حال انسان‌ها در مسیر کارهای سیاسی مثل بقیه امور پیشرفت می‌کنند و در زمینه‌های مختلف تجربه پیدا می‌کنند. من هم در خدمت نمایندگان مجلس در این دوازده سال واقعا درس آموختم و خیلی تجربه پیدا کردم و از نظراتشان استفاده کردم. در سطوحی مشکلات کشور را بهتر دیدم و بنابراین اگر شما صدرایی بیندیشید، مرحوم ملاصدرا به حرکت جوهری قائل بود و هر دم انسان‌ها عوض می‌شوند و این خیلی عجیب نیست. لاریجانی اضافه کرد: نکته این است که دولت می‌توانست طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها این کار را انجام بدهد و قانون به او گفته که این کار را بکند. منتها دولت به خاطر شرایط و حساسیت‌ها در آنجا مشورت کرد، این جنبه مشورتی بود. ولی پیشنهاد، پیشنهاد دولت است. آن قسمتی که سران تصمیم گرفتند این بود که همه منابع را به مردم بدهند چراکه قانون هم گفته ۵۰ درصد را بدهد، ما این را تغییر دادیم.
برای ریاست‌جمهوری برنامه‌ای ندارم
لاریجانی در پاسخ به سوال دیگری،درباره برنامه خود برای مجلس یازدهم و ریاست‌جمهوری سیزدهم گفت: امیدوارم هم مخالفان و موافقان من همیشه خوشحال باشند و بخلی در این زمانه ندارم. من یک فرزند کوچک نظام و عضو مجلس شورای اسلامی هستم و همواره از محضر نمایندگان استفاده می‌کردم. او افزود: من خانه‌نشین نیستم و هر وظیفه‌ای به دوش من گذاشته شود انجام می‌دهم ما در این چهل سال براساس عقیده‌مان کار کردیم. تکلیف را روشن کنم که من برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ برنامه‌ای ندارم.
در انتخابات مجلس شرکت نمی‌کنم
لاریجانی همچنین درباره احتمال اعلام کاندیداتوری مجددش گفت: حقیقت این است من در مجلس دهم هم نظرم این بود که ورود نکنم و الان که نگاه می‌کنم که ۱۲ سال است توفیق نمایندگی مردم قم را داشتم و آن زمان هم بزرگان و آقایانی تماس داشتند و به نحوی شد که مرا قانع کردند این بار هم همین‌طور شد که بزرگان و آقایان نامه‌ای نوشتند به‌صورت شفاهی و تلفنی با من صحبت کردند و من هم تلاش کردم که آنها را قانع کنم به اینکه ۱۲ سال برای حضور در این عرصه کافی است، بنابراین به نظر می‌رسد که این تصمیم لحظه‌ای نیست.
بن‌بستی میان ایران و آمریکا نیست
لاریجانی درپاسخ به سوال خبرنگار تلویزیون CBS NEWs آمریکا که پرسید آیا راهکار عملی برای شکستن بن‌بست بین ایران و آمریکا می‌بینید، گفت: اراده سیاسی برای حل این موضوعات همیشه هست و بن‌بستی نیست. افرادی هم هستند که گفت‌وگوهایی می‌کنند. بحث این است که آن سیاست فشار حداکثری حتما روش غلطی است و باید این روش را اصلاح کنند. برخی کشورها هم دارند تلاش می‌کنند، ما هم درها را نبستیم ولی اصل این است که آمریکایی‌ها باید بفهمند که این روش درست نیست. این روش در گذشته هم جواب نداد.
عراق متحد طبیعی ماست
وی درباره اتفاقات عراق و نگرانی ایران گفت: با حضور آیت‌الله سیستانی در عراق و رهبری جامعی که دارد ما نگرانی نداریم و ایشان به ابعاد مساله خوب وقوف دارند. الان فکر می‌کنم ایشان با تدبیر موضوع را به سمت حل ماجرا می‌برند و اگر کمکی از ما بخواهند در خدمت آنها هستیم ولی اصل تدابیر ایشان است. رئیس مجلس در پاسخ به سوال روزنامه آساهی ژاپن درباره قطعی اینترنت و آسیب به بیزینس‌های نوپا اظهار کرد: این یک بحث موقتی بود و شورای امنیت در این زمینه تصمیم‌گیری کرده بود البته به این موضوع نیز دقت کرده بودند که برخی از کسب و کارها از طریق اینترنت بوده و نباید لطمه وارد شود و به همین دلیل مساله قطعی اینترنت سریعا حل شد و البته بخشی از قطعی اینترنت نیز منطقه‌ای بود که حل شد.
اصلاحات سیاسی در شرایط آرام
لاریجانی درباره ضرورت اصلاحات سیاسی و اقتصادی در کشور گفت: اصلاحات ساختاری از یک جنس نیستند، برخی در خود دولت و نهادهای حکومتی باید انجام شود، مثلا در مورد املاک و امکاناتی که بخش‌های مختلف دولت و قوا و نهادهای مختلف دارند حجم بسیار گسترده‌ای است که ربطی به آحاد مردم ندارد بلکه باید استفاده بهینه از امکانات موجود در نظر گرفته شود، که یک بخش از اصلاحات ساختاری است. رئیس مجلس اظهار کرد: صندوق‌های بازنشستگی دچار مشکل است که اصلاح و تبدیل آن باید درون دولت و حکومت انجام شود که ربطی به مردم ندارد، برخی از این اصلاحات ساختاری به نحوی نیست که مشکلات اجتماعی در آن وجود داشته باشد.
لاریجانی اصلاح ساختاری در حوزه اقتصادی را ضروری و لازم دانست و گفت: البته شاید برخی از اصلاحات ساختار اقتصادی در شرایط فعلی تحریمی امکان‌پذیر نباشد، منابع آن نیز وجود نداشته نباشد، اما باید تفکر آن وجود داشته باشد و ساماندهی شود. وی برخی اصلاحات در ساختار اقتصادی را امکان‌پذیر برشمرد و گفت: در ساختار بودجه می‌توان وضع بهتری به‌وجود آورد اگر با فکر برنامه‌ریزی شود، قابل اجرا است. لاریجانی درباره اصلاح ساختار سیاسی کشور نیز گفت: برای این کار باید شرایط قانون‌اساسی را تغییر دهیم، البته هنوز از ظرفیت‌های فراوان قانون‌اساسی استفاده نکرده‌ایم. وی گفت: قانون‌اساسی کشور وحی منزل نیست. در یک شرایط آرام و منطقی می‌توان برای اصلاحات کشور و بهبود وضعیت ساختار سیاسی کشور که در قانون‌اساسی سازوکار آن وجود دارد و تعبیه شده است، اقدام کرد. البته آنچه الان مهم است اصلاح ساختار اقتصادی کشور است.
لاریجانی در پاسخ به «دنیای‌اقتصاد»:
بودجه دو سالانه خلاف قانون اساسی است
در این جلسه، خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» در تشریح سوال خود، با بیان اینکه در ایران، بالاترین منابع در اختیار دولت است که از طریق بودجه تخصیص می‌یابد، گفت: تسلط مکانیزم بودجه در تخصیص منابع، بودجه را از برنامه محوری به هزینه محوری تغییر داده است که دو برابر شدن ردیف‌های بودجه در یک دهه اخیر، مثال بارز آن است. هرچند قانون‌اساسی به مجلس اختیار بررسی و تصویب بودجه را داده اما در این روند معضلاتی مانند حجم بالای پیشنهادهای نمایندگان و نیز لابی دستگاه‌ها برای گرفتن اعتبار بیشتر وجود دارد که تغییرات زیادی در درآمد و هزینه‌هایی که در لایحه دولت پیشنهاد شده ایجاد می‌کند. با توجه به آنکه در آخرین سال فعالیت مجلس دهم هستیم و این مجلس می‌تواند پایه‌گذاری اصلاح ساختار بودجه را در کارنامه خود ثبت کند، آیا پارلمان حاضر است سهم خود در این اصلاح مهم را ادا کرده و به‌جای ارائه پیشنهاد در منابع و مصارف، بخش نظارت را تقویت کند و همچنین از دولت در کاهش حجم ردیف‌ها و تخصیص هدفمند بودجه حمایت کند تا بودجه عمومی کارآمدتر شود؟
رئیس مجلس در پاسخ به این سوال با بیان اینکه اصلاح ساختار بودجه موضوعی است که به بخش‌های مختلف کشور مربوط است، گفت: سال گذشته نیز در همین ایام، رهبری فرمودند اصلاح ساختار بودجه را در دستور کار شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا قرار دهید. او درباره پیشنهادهای نمایندگان در زمان بررسی و تصویب بودجه نیز گفت: تقریبا در سه دوره ریاست بنده بر مجلس، تغییراتی که در لایحه سالانه بودجه در مجلس به وجود آمد، حدود پنج درصد بوده است. لاریجانی افزود: برخی از اصلاحات و تغییرات در بودجه ممکن است کیفی بوده باشد، مثلا در بخش کشاورزی در مورد آبیاری تحت فشار چند سال اصرار داشتیم که آن کار انجام بشود ولی تغییرات عمده و کلان در کل لایحه ندیدیم. رئیس قوه مقننه با تاکید بر اینکه مجلس اصراری برای گسترش ردیف‌های بودجه ندارد، تصریح کرد: در قانون‌اساسی عنوان شده که باید ردیف بودجه برخی دستگاه‌ها مشخص شود و برخی دستگاه‌ها نیز ممکن است مشکل خود را با کمیسیون‌های تخصصی مطرح کنند که این موضوع در کمیسیون‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی اصلاح ساختار بودجه را امری لازم و ضروری خواند و در عین حال تاکید کرد: این اصلاح ابتدا باید در دولت اتفاق بیفتد و لایحه‌ای که ارائه می‌دهد، لایحه‌ای باشد که با ساختار واقعی بودجه تطبیق داشته باشد. البته الان این بحث وجود دارد. در واقع سازمان برنامه باید یک برنامه مدون در مورد بودجه داشته باشد و اگر حرف سنجیده و معقولی باشد، مجلس حتما حمایت می‌کند. لاریجانی با تاکید بر اینکه دلیلی بر عدم حمایت از اصلاح ساختار بودجه نداریم، در عین حال گفت که باید دید بودجه به چه نحوی ارائه می‌شود.
او در این زمینه به پیشنهاد ارائه بودجه دوسالانه اشاره کرد و گفت: بخش‌هایی از بودجه در قانون مشخص شده است. پیشنهادی که برای بودجه دو سالانه مطرح شده با نص قانون‌اساسی سازگار نیست، البته دولت می‌تواند مطالعه دو ساله انجام بدهد اما بودجه‌ای که به مجلس ارائه می‌شود باید یک‌ساله باشد. لاریجانی به مثال دیگری اشاره کرد و گفت: چون در قانون‌اساسی درآمدها و هزینه‌های برخی دستگاه‌ها در ردیف‌های مشخص تعیین شده و قانون محاسبات نیز آن را تایید کرده است، بنابراین باید ردیف‌ها مشخص باشد و الزامات قانون‌اساسی و قوانین مادر باید رعایت شود.
