براساس حکم دادگاهی در کلمبیا:
آمریکا خواستار توقیف مجدد نفتکش ایرانی شد
دادگاه بخش کلمبیا که سابقه‌ای طولانی در صدور آرای ضدایرانی و مصادره اموال ایران به‌خصوص به نفع صهیونیست‌ها دارد، مدعی شده اسنادی را در اختیار دارد که نشان می‌دهد طرحی از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که از نظر رژیم آمریکا یک سازمان تروریستی خارجی شناخته شده است، برای دسترسی غیرقانونی به سیستم مالی این کشور به منظور پشتیبانی از حمل نفت قاچاق به سوریه از ایران وجود دارد. این دادگاه، قیمت نفت این نفتکش را ۹۹۵ هزار دلار آمریکا برآورد کرده و مدعی شده است که به‌دلیل نقض مقررات مالی آمریکا، به کلاهبرداری، پولشویی و نقض مقررات مربوط به مبارزه با تروریسم متهم هستند.
در همین خصوص وزارت دادگستری ایالات‌متحده نفتکش حامل نفت ایران را به همکاری با سپاه پاسداران و دخالت در پولشویی و حمایت از تروریسم متهم کرده است. آمریکا حدود چهار ماه پیش سپاه پاسداران را در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» قرار داد. نفتکش گریس-۱ چهارم ژوئیه با ادعای حمل نفت به سوریه و نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا توسط ناوگان دریایی جبل‌الطارق و با همکاری تفنگداران نیروی دریایی بریتانیا توقیف شده بود.
به‌دنبال آزادی کشتی گریس-۱ توسط دولت جبل‌الطارق، سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا روز جمعه خدمه این نفتکش را تهدید و اعلام کرده است که روادید آنان را باطل می‌کند. مورگان اورتاگس سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا هم شامگاه پنج‌شنبه با انتشار بیانیه‌ای مطبوعاتی مدعی شد کشتی گریس-۱ به نیروهای سپاه پاسداران ایران در انتقال نفت از ایران به سوریه کمک می‌کرده و این می‌تواند عواقب جدی برای هر شخص مرتبط با گریس-۱ به همراه آورد.
او همچنین هشدار داد که آمریکا قصد دارد روادید کارکنان کشتی گریس-۱ را باطل کند. کارشکنی و اقدامات منفی آمریکا درخصوص آزادسازی نفتکش گریس-۱ که تحت اجاره ایران قرار داشته است، از سوی کارشناسان و ناظران سیاسی و حقوقی، اقدامی علیه آزادی کشتیرانی در آب‌های بین‌المللی ارزیابی شده است.
ایران از همان ابتدا گفت که این نفتکش قصد تخلیه بار خود را در سوریه نداشته است. نفتکش حامل نفت ایران ظاهرا متعلق به یک شرکت مستقر در سنگاپور است و پیش از توقیف با پرچم پاناما فعالیت می‌کرد. جلیل اسلامی، معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی روز پنج‌شنبه به خبرگزاری مهر گفت: «براساس اعلام مالک این نفتکش، مقصد گریس-۱، بنادر دریای مدیترانه خواهد بود.» وزارت‌خارجه بریتانیا پس از انتشار خبر آزادی نفتکش گریس-۱ در بیانیه‌ای مدعی شد دولت جبل‌الطارق از ایران ضمانت گرفته که این نفتکش برای تخلیه بار خود به سوریه نرود. سخنگوی وزارت‌خارجه جمهوری اسلامی و شماری دیگر از مسوولان ارشد دادن تعهد برای آزادی نفتکش حامل نفت ایران را تکذیب کرده‌اند. بنابر گزارش‌ها نفتکش گریس-۱ هنوز آب‌های جبل‌الطارق را ترک نکرده است. گفته می‌شود علت این امر استعفای کاپیتان و چهار خدمه این شناور بوده و افراد جایگزین آنها قرار است روز یکشنبه وارد جبل‌الطارق شوند. آمریکا خدمه نفتکش گریس-۱ و دیگر کشتی‌هایی که با سپاه همکاری می‌کنند را تهدید به لغو ویزای سفر به این کشور کرده است. ابر نفتکش گریس -۱ حامل بیش از ۲ میلیون بشکه نفت است. دادگاه آمریکا حکم به توقیف محموله این نفتکش و حدود یک میلیون دلار دارایی یک شرکت صوری داده که ادعا شده با بهانه انتقال نفت توسط سپاه ارتباط دارد.
آمریکا می‌گوید فعالیت این نفتکش بخشی از برنامه سپاه پاسداران برای حمایت از انتقال غیرقانونی نفت به سوریه است. معاون سازمان بنادر و دریانوردی ایران گفته نام نفتکش حامل نفت ایران به «آدریان دریا» تغییر کرده و در ادامه حرکت خود از پرچم جمهوری اسلامی استفاده خواهد کرد. پیش از این فابیان پیکاردو، رئیس دولت محلی جبل‌الطارق، گفته بود احتمال اینکه آمریکا مانع حرکت نفتکش حامل نفت ایران شود منتفی نیست و ممکن است پرونده این نفتکش دوباره به دادگاه ارجاع داده شود.
توقیف نفتکش حامل نفت‌خام ایران آغازگر تنشی میان تهران و لندن شد که همچنان ادامه دارد. حدود دو هفته پس از این اقدام نیروی دریایی سپاه پاسداران اعلام کرد که به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، نفتکش بریتانیایی «استینا ایمپرو» را به‌دلیل نقض قوانین بین‌المللی در تنگه هرمز توقیف کرده است. سپاه و سازمان بنادر ایران اعلام کردند که نفتکش استینا ایمپرو با عبور از مسیری خلاف قوانین بین‌المللی، امنیت کشتیرانی در تنگه هرمز را به خطر انداخته و با تخلیه پسماند نفت موجود در مخازن خود «موجب ایجاد آلودگی شدید و لطمه زدن به محیط‌زیست خلیج‌فارس» شده است. دولت بریتانیا مدعی شده که نفتکش استینا ایمپرو در آب‌های سرزمینی عمان قرار داشته و توسط نیروی دریایی سپاه مجبور به تغییر مسیر و ورود به آب‌های ایران شده است.
غروب پنج‌شنبه (۲۴ مرداد) به وقت ایران، قاضی دیوان‌عالی جبل‌الطارق با بیان اینکه درخواست آمریکا برای توقیف کشتی به دست دادگاه نرسیده، اعلام کرد که مجوز آزادی کشتی گریس-۱ را صادر کرده است. همچنین خبرگزاری هند اعلام کرد که تمامی ۲۴ خدمه هندی کشتی گریس-۱ آزاد شده‌اند. «آنتونی دادلی» قاضی دیوان‌عالی جبل‌الطارق درباره درخواست آمریکا گفت: «الان [درخواست آمریکا] پیش روی من نیست. هیچ درخواستی در ارتباط با نامه ایالات‌متحده [برای اجرای توافق قضایی متقابل] وجود ندارد.» محمدجواد ظریف پس از خبر آزادی نفتکش گریس-۱، در توییتر نوشته بود: آمریکا که در تحقق اهدافش از طریق تروریسم اقتصادی از جمله با محروم کردن بیماران سرطانی از دارو، شکست خورده است، از نظام قضایی سوءاستفاده کرده تا به اموال ما در آب‌های آزاد دستبرد بزند. این تلاش برای دزدی دریایی، نشانگر بی‌اعتنایی دولت ترامپ به قوانین است. او در توییت دیگری با اشاره به نکات کلیدی یادداشت سفارت ایران در لندن نوشت: در یادداشت سفارت‌مان در لندن به وزارت امور خارجه انگلیس به توقیف نامشروع ابرنفتکش اعتراض کردیم و بیانیه‌های عمومی‌مان نسبت به مقصد این کشتی تکرار و شفاف‌سازی شده که تحریم‌های اتحادیه اروپا به ایران اطلاق نمی‌شود(موضع اکثر اروپایی‌ها نیز همین است). چیزی این حقیقت را تغییر نمی‌دهد که توقیف این نفتکش صددرصد نامشروع بوده است.
عراق در آزادی گریس-۱ نقش داشت
همزمان با این تحولات مشاور نخست‌وزیر عراق با اشاره به اینکه عادل عبدالمهدی در سفر اخیرش به ایران در رابطه با مساله نفتکش با حسن روحانی گفت‌وگو کرد، افزود که بغداد نقش مهمی در حل بحران تهران- لندن ایفا کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از الغد پرس، حسین الهنین، مشاور عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق ادعا کرد که کشورش در آزادی کشتی گریس-۱ (آدریان دریا) نقش مهمی ایفا کرده است. وی بیان کرد که عراق در حل بحران میان تهران و لندن نقش مهمی ایفا کرد، زیرا این کشور دوست همه است و این مساله باعث شده است موازنه مثبتی در روابط بین‌المللی ایجاد کند.
الهنین همچنین گفت که مساله نفتکش محور گفت‌وگوی عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در سفر اخیرش به تهران بود. پیش از این نیز یک منبع عراقی مسوول در گفت‌وگو با شبکه المیادین اعلام کرد که کشورش برای حل بحران نفتکش‌ها میان تهران و لندن نقش داشت. او افزود: عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق برای ایجاد ترتیبات ضروری برای حل بحران نفتکش‌ها تلاش کرد. این منبع که خواستار عدم فاش شدن نامش شد اعلام کرد که نخست‌وزیر عراق در سفر ناگهانی خود به تهران در ۲۲ ژوئیه (یکم تیر) پیام لندن را به ایرانی‌ها تقدیم کرد.
دستور سیاسی دادگاه کلمبیا
دکتر یوسف مولایی
استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران
دستور توقیف کشتی گریس- 1 از سوی دادگاه ناحیه کلمبیا پس از آزادی این کشتی از سوی دولت جبل‌الطارق نشان‌دهنده ابعاد سیاسی و نه صرفا حقوقی ماجرا است. به‌طور کلی احکامی که از محاکم داخلی کشورها صادر می‌شود، برای مشمول شدن در سرزمین‌های دیگر باید مورد شناسایی قرار بگیرد که این شناسایی هم در چارچوب یکسری قراردادهای دوجانبه و چندجانبه درخصوص ماهیت همکاری آمریکا با دیگر دولت‌ها همچون انگلیس و در این مورد اسپانیا است که اگر چنین معاهداتی بین کشورها وجود داشته باشد، می‌تواند الزام‌آور باشد. اما حکم صادرشده درخصوص کشتی گریس- 1 یک طرفه و عمدتا سیاسی است و دولت محلی جبل‌الطارق مکلف نیست آن را به رسمیت بشناسد و برای آن اعتباری قائل باشد. البته این نظر بر مبنای کلیات حقوق و با توجه به اسلوب‌های متداول حقوقی است و پاسخ دقیق به آن نیازمند شناخت و آگاهی از حقوق جبل‌الطارق است. اما به‌طور کلی این دستور و حکم نشان می‌دهد که این فرآیند از حوزه حقوقی خارج شده و وارد فاز سیاسی و تنش درحال جریان بین ایران و آمریکا شده است.
ارسال نظر