گام‌های روسیه برای مقابله با تحریم‌ها

به گزارش خبرگزاری رویترز، سرگئی ریابکوف، معاون وزیرخارجه روسیه در نشست خبری روز دوشنبه خود گفت که تصمیم آمریکا برای افزودن به تحریم‌ها علیه‌ایران تنها به افزایش تنش‌ها دامن می‌زند و واشنگتن به‌جای ‌این کار بهتر است با ‌ایران وارد گفت‌وگو شود. به گزارش خبرگزاری روسی‌ اینترفکس، ریابکوف در‌این مورد افزود: «اینکه آمریکایی‌ها تهدید به تحریم‌های جدید می‌کنند و چنین برمی‌آید که آن را عملی هم خواهند کرد نشان‌دهنده یک سیاست عمدی و هدفمند برای افزایش تنش است.» او در مورد «عمدی بودن» سیاست «تنش‌افزایی» با ‌ایران شواهدی ارائه نکرد.

ریابکوف روز گذشته در مورد گام‌هایی که روسیه قصد دارد برای مقابله با تحریم بیشتر ‌ایران بردارد جزئیاتی ارائه نکرد. او البته پیش از ‌این گفته بود در صورتی که سازوکار مالی اتحادیه اروپا، موسوم به اینس‌تکس، برای همکاری با‌ایران راه‌اندازی نشود، مسکو آماده است به تهران در فروش نفت و امور بانکی کمک کند. سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه، در ادامه سخنانش افزود: «شاهد جلوگیری‌های فزاینده از فعالیت عادی اقتصادی و تجارت خارجی با‌ایران بوده‌ایم و تمامی ‌این اقدام‌ها کاملا غیرسازنده و خطرناک هستند.»

در همین حال، محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ‌ایران روز دوم تیر ماه گفت که برای دستیابی به «پیمان‌های پولی» با کشورهای مختلف، ازجمله روسیه، مذاکرات و «توافقاتی» انجام شده‌است. همزمان سخنگوی رئیس‌جمهوری روسیه در واکنش به تصمیم آمریکا برای برقراری تحریم‌های تازه علیه‌ایران تاکید کرد این تحریم‌ها غیرقانونی هستند. دیمیتری پسکوف دیروز در واکنش به‌این پرسش که روسیه برای مقابله با تحریم‌ ایران از سوی آمریکا چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد، اظهار کرد: هیچ چیزی به اظهارات خود اضافه نمی‌کنم و تنها می‌توانم بگویم که ما معتقدیم همه تحریم‌هایی که در مورد‌ایران اعمال می‌شود غیرقانونی است. برخی رسانه‌ها به نقل از دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا مدعی شده‌اند که واشنگتن روز دوشنبه (بامداد سه‌شنبه به وقت‌ایران) سیاست تحریمی علیه ملت‌ایران را تشدید خواهد کرد. به‌نظر می‌رسد دور جدید اقدامات ضد‌ایرانی واشنگتن در پی سرنگونی پهپاد جاسوسی ‌این کشور پس از تجاوز به حریم هوایی‌ایران صورت بگیرد. در نخستین ساعات پنج‌شنبه گذشته پهپاد جاسوسی «گلوبال‌هاوک» آمریکا بعد از تجاوز به حریم هوایی ‌ایران در منطقه روبه‌روی کوه‌مبارک استان هرمزگان، هدف آتش پدافند نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت و سرنگون شد.

تحریم نهاد متناظر با اینس‌تکس

رئیس‌جمهور آمریکا قرار است تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کند. احتمال می‌رود نهاد متناظر با اینس‌تکس یا سازوکار مالی تجارت اروپا با ایران تحریم شود. دونالد ترامپ تهدید کرده که با وضع تحریم‌هایی جدید، ایران را پای میز مذاکره خواهد کشید. او همزمان در گفت‌وگو با شبکه ‌ان‌بی‌سی از آمادگی آمریکا برای «مذاکره بدون پیش‌شرط» با ایران خبر داده است. روزنامه وال‌استریت‌ژورنال به نقل از یک منبع مطلع نوشته است که این تحریم‌ها احتمالا علیه نهاد متناظر ایرانی سازوکار حمایت از مبادلات تجاری اروپا با ایران موسوم به «اینس‌تکس» خواهد بود.

«سازوکار تامین مالی و تجارت ایران و اروپا» نهاد متناظر با اینس‌تکس است که از سوی ایران راه‌اندازی شده است. این نهاد مالی که در شمار نهادهایی است که تحت هدایت بانک مرکزی قرار دارد، باید امر تراکنش‌های مالی بین ایران و اروپا را ممکن سازد. در همراهی با دور جدید تحریم‌های آمریکا علیه‌ایران، عادل الجبیر، وزیر مشاور عربستان در امورخارجه در گفت‌وگو با شبکه فرانس ۲۴ مدعی شد: «من بر‌ این باورم که هر کاری برای افزایش فشار بر‌ ایران باید انجام شود تا ‌این کشور سیاست‌هایش را تغییر دهد. فکر می‌کنم آمریکایی‌ها درحال بررسی تحریم‌هایی هستند که احتمالا شامل بخش گاز می‌شود اما صحبت درباره آن را به یک کارشناس اقتصادی و مالی واگذار می‌کنم اما ‌این میل وجود دارد که فشارها بر ‌ایران افزایش یابد. بنابراین، ‌ایران باید بداند که هزینه‌ای سنگین برای سیاست‌هایی می‌پردازد که قابل پذیرش نیستند و باید تغییر کنند.»

واکنش ‌ایران

همزمان سخنگوی وزارت‌خارجه ‌ایران روز گذشته در نشست هفتگی با خبرنگاران در واکنش به اظهارات مقام روسی گفت: حیات برجام بستگی به اجرای تعهدات توسط همه طرف‌های برجام دارد. با خروج غیرقانونی آمریکا، کشورهای باقی‌مانده متعهد شدند نگذارند ‌این دستاورد بین‌المللی از بین برود ولی با اندک تقلاهای دوستان، دیگران اراده‌ای برای حفظ برجام نشان ندادند و ‌ایران به‌رغم میل خود مجبور به عکس‌العمل و کاهش تعهداتش شد.

سیدعباس موسوی در پاسخ به سوالی درباره اظهارنظر یکی از مقامات روسیه مبنی بر‌اینکه اگر اروپا خواسته ‌ایران را عملی نکند، روسیه ‌این کار را انجام می‌دهد، هم ابراز کرد:‌ این مساله هم در قالب تعهدات طرف مقابل است. ما منتظر اروپا نبوده و نخواهیم بود و با کشورهای دوست به‌صورت دوجانبه درحال رایزنی هستیم و برخی راهکارهای تجاری، مالی و بانکی را تنظیم کرده‌ایم که برخی اعلام شده و برخی درحال انجام است. موسوی در پاسخ به ‌این سوال که «آیا برجام با روسیه و چین ادامه می‌یابد؟» خاطرنشان کرد:‌ ایران به برجام متعهد است و اقداماتش هم در قالب ‌این توافق است و می‌خواهیم از حقوقی که در ‌این توافق برای‌ ایران در نظر گرفته شده، استفاده کنیم.

مذاکره بدون شرط با ‌ایران

از سوی دیگر و در اظهارنظری تکراری مایک پمپئو، وزیرخارجه ایالات‌متحده که برای گفت‌وگو با متحدان آمریکا راهی خلیج‌فارس شده است، از اعلام تحریم‌های تازه علیه تهران از روز دوشنبه خبر داد. پمپئو که پیش از سفر به عربستان سعودی و امارات‌متحده‌عربی صحبت می‌کرد، به خبرنگاران گفت هدف از اعمال تحریم‌های جدید، جلوگیری از دستیابی ‌ایران به منابع مالی لازم برای ادامه فعالیت‌هایش در منطقه است. وزیرخارجه آمریکا همچنین بر آمادگی واشنگتن برای گفت‌وگوی بدون شرط با تهران خبر داد. پمپئو گفت اگر‌ ایرانی‌ها در پی مذاکره باشند، «دقیقا می‌دانند کجا می‌توانند ما را پیدا کنند.» وی در ادامه گفت: «اطمینان دارم زمانی که آنها آماده تعامل واقعی با ما باشند، ما برای چنین مذاکره‌ای آماده خواهیم بود.»

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا هم در مصاحبه‌ای که یکشنبه از شبکه ان‌بی‌سی پخش شد، از آمادگی کشورش برای گفت‌وگو با‌ ایران خبر داده بود. پمپئو همچنین هدف از سفرش به عربستان و امارات را «هماهنگی استراتژیک با‌ این دو متحد آمریکا برای تشکیل یک ائتلاف جهانی برای مقابله با ‌ایران» عنوان کرد. این سخنان دو روز پس از آن بیان می‌شود که رئیس‌جمهور آمریکا به تلافی ساقط کردن یک پهپاد آمریکایی توسط ‌ایران، دستور حمله به اهدافی مشخص در‌ایران را صادر کرد اما به گفته خودش در آخرین دقایق آن را لغو کرد. جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید که به اسرائیل سفر کرده است، در همین رابطه به‌ایران هشدار داده است که «دوراندیشی و احتیاط» آمریکا را با ضعف اشتباه نگیرد.

طعنه ترامپ به بولتون

اظهارات جان بولتون در شرایطی است که رئیس‌جمهوری آمریکا به یک «معتمد» گفته است مشاوران امنیت ملی کاخ سفید قصد دارند او را به جنگ با‌ایران بکشانند. به گزارش «‌ایسنا» روزنامه وال‌استریت‌ژورنال گزارش داد، دونالد ترامپ، به یکی از معتمدانش درباره مشاوران خود گفته است ‌این افراد می‌خواهند ما را به جنگ بکشانند و‌ این منزجرکننده است. ما به جنگ‌های بیشتر احتیاجی نداریم. ترامپ در خفا از سرنگونی پهپاد «حدودا ۱۳۰ میلیون دلاری» آمریکا از سوی‌ایران ابراز تاسف کرده اما گفته است اهمیت‌این پول برای رای‌دهندگان کمتر از تلفات بالقوه آن بوده است. براساس گزارش‌ها، او به معتمدانش گفته است هر شخصی که کشته شود خانواده‌ای دارد، بنابراین صدها تن دیگر تحت‌تاثیر یک حمله تلافی‌جویانه آمریکا قرار می‌گیرند. ترامپ همچنین در توییتی جدید با بیان اینکه خواسته آمریکا از ایران ساده است مدعی شد از ایران می خواهد تا آنچه را که او «برنامه سلاح‌های هسته‌ای و حمایت از تروریسم» خواند کنار بگذارد.

تمایل ترامپ برای گفت‌وگو با ایران

همزمان نماینده ویژه واشنگتن در امور ایران نیز گفت: رئیس‌جمهور آمریکا تمایل بسیاری دارد تا با ایران وارد مذاکره شود. به گزارش خبرگزاری فارس، «برایان هوک» دیروز(دوشنبه) گفت: «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا تمایل بسیاری دارد تا پای میز مذاکره با ایران بنشیند. با این وجود تاکید کرد که لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران مشروط به تحقق ۱۲ شرطی است که «مایک پمپئو» وزیرخارجه آمریکا قبلا اعلام کرده بود. بنا بر گزارش خبرگزاری «اسپوتنیک»، برایان هوک در گفت‌وگو با خبرنگاران در بروکسل تاکید کرد که درحال‌حاضر هیچ مذاکرات و ارتباطات پشت پرده‌ای میان دولت آمریکا و ایران وجود ندارد. نماینده ترامپ در امور ایران گفته است: «آمریکا آماده احیای روابط دیپلماتیک با ایران است و مایل است تا تحریم ها علیه تهران را لغو کند؛ اما صرفا در صورتی که تهران هم مایل به توافق باشد و باید بداند که ابتدا باید توافق حاصل شود.»

همراهی بریتانیا با آمریکا

همزمان وزیرخارجه بریتانیا نیز گفته است که ممکن است خلیج‌فارس عرصه یک جنگ تصادفی شود. بریتانیا معتقد است نه آمریکا خواهان جنگ است و نه ‌ایران، اما‌ این کشور عمیقا نگران است که یک حادثه بتواند به جنگی تمام‌عیار بدل شود. به گزارش خبرگزاری رویترز، جرمی ‌هانت روز دوشنبه سوم تیر (۲۴ ژوئن) به رادیو بی‌بی‌سی گفته است: «ما عمیقا نگرانیم، ما بر ‌این باور نیستیم که طرفین خواهان جنگ‌اند، اما عمیقا نگرانیم که ممکن است وارد یک جنگ تصادفی شویم و ما تمام تلاش خود را به‌کار خواهیم بست تا از شدت تنش بکاهیم.» ‌هانت افزود که بریتانیا به‌دلیل «وضعیت بسیار خطرناک در حوزه خلیج‌فارس» در تماس تنگاتنگ با ایالات‌متحده قرار دارد. او گفت: «ما تمام تلاش خود را برای آرام کردن وضعیت به‌کار بستیم.» در همین خصوص عباس موسوی سخنگوی وزارت‌خارجه ‌ایران در مورد سفر اخیر معاون وزیرخارجه انگلیس به تهران و همسویی مقامات انگلیسی با مقامات آمریکایی در مورد برخی از ادعاها علیه ‌ایران، گفت: ما شیوه انگلیسی‌ها را در جریان سفر اخیر غیرسازنده می‌دانیم. سفری که روز یکشنبه‌ صورت گرفت (سفر معاون وزیرخارجه انگلیس به تهران) در راستای آشنایی هرچه بیشتر معاون جدید وزیرخارجه انگلیس با مسائل موجود بین دو کشور بود. ‌ایشان با برخی از مقامات‌ایرانی دیدار کردند و همان‌طور که شب گذشته اعلام کردیم ‌این دیپلمات انگلیسی با آقای عراقچی دیداری انجام دادند.‌ این دیدار صریح بود، طرفین مواضع خود را گفتند. طرف‌ ایرانی تمام موارد و پرونده‌هایی که بین دو کشور وجود دارد را به معاون وزیرخارجه انگلیس که تازه کارش را در‌این زمینه آغاز کرده منتقل و مواضع‌ایران را به‌ایشان ابلاغ کردند.  

سخنگوی وزارت‌خارجه افزود: حرف‌هایی که انگلیسی‌ها اخیرا مطرح کرده‌اند را سازنده نمی‌بینیم و نمی‌پسندیم. البته قصد تحلیل ندارم ولی شاید انگلیسی‌ها به‌خاطر گرفتاری‌های داخلی‌شان و بی‌دولتی که فعلا با آن مواجه هستند و همچنین گرفتاری‌هایشان در مورد برگزیت و‌اینکه فکر می‌کنند پشتوانه اتحادیه اروپا را دیگر کمتر دارند ترجیح می‌دهند کمی بیشتر با سیاست‌های آمریکا همسو شوند. قطعا این سیاست مخرب است. سازنده نیست و هرگونه همراهی با‌ این‌گونه سیاست‌ها برای‌ایران غیرقابل قبول است.

میانجیگری

سخنگوی وزارت‌خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با اعلام آمادگی برخی از کشورهای منطقه از جمله عراق برای انجام میانجیگری بین‌ ایران و برخی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس از جمله عربستان اظهار کرد: ما هیچ‌گونه میانجیگری را رد نکرده‌ایم. کشورهای زیادی از جمله برخی از کشورهای منطقه، کشورهایی در شرق دور و حتی کشورهای اروپایی بودند که از ما خواستند در‌این زمینه میانجیگری کنند و ما چون خواهان تعامل و گفت‌وگو با همسایگانمان هستیم، حتی همسایگانی که جور دیگری می‌اندیشند،‌ این میانجیگری را رد نکردیم. البته نمی‌دانیم که آنها وقتی با طرف مقابل روبه‌رو شده‌اند و‌این موضوع را مطرح کرده‌اند، چه پاسخی دریافت و چگونه رفتار کردند. همان‌طور که پیش از‌این نیز گفته‌ایم ما با قدرت و صلابت آماده گفت‌وگو هستیم. پیش‌تر فرستاده ویژه آمریکا در امور‌ایران روز یکشنبه اول تیر در مورد ادعای خبرگزاری رویترز که گفته بود آمریکا از طریق عمان پیامی به تهران فرستاده، مدعی شد که‌ایران اطلاعات غلطی ارائه داده و آمریکا چنین پیامی را به تهران نفرستاده است. او گفت که بین‌ ایران و آمریکا هیچ‌گونه گفت‌وگویی وجود نداشته است. برایان هوک گفت که ‌ایران همه وساطت‌های پیشنهاد‌شده از سوی کشورها را رد کرده است. او بار دیگر ادعای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در چرایی امتناع واشنگتن از پاسخ به سرنگونی پهپاد آمریکا در حریم هوایی ‌ایران گفت که رئیس‌جمهوری آمریکا «خویشتنداری کرد و او نگران کشته شدن مردم بود.» او گفت که در عربستان سعودی با مقام‌های‌این کشور دیدار کرده و با اماراتی‌ها دیدارهایی داشته است و همه ‌این دیدارها به منظور تبادل اطلاعات بیشتر بین سه طرف جهت تامین امنیت تردد در آب‌های خلیج‌فارس و بین‌المللی صورت گرفته است. برایان هوک مدعی شد که مردم‌ایران برای ترامپ به ‌این دلیل که با «حمله محدود» مخالفت کرده، احترام قائلند.

سفر مقام فرانسوی به تهران

عباس موسوی همچنین درخصوص اخبار منتشر شده از سوی رسانه‌های غربی در مورد سفر مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهور فرانسه به تهران و ادعای برخی از رسانه‌ها مبنی بر‌اینکه او در‌این سفر حامل پیامی از سوی رئیس‌جمهور فرانسه برای مقامات‌ ایران بوده است، اظهار کرد: سفر ‌این مقام فرانسوی به تهران انجام شد. ‌ایشان به‌ایران آمدند و با برخی از مقامات دیدارهایی داشتند. نمی‌توانم بگویم دیدارها خیلی خوب بود، ولی خوب بود. حرف‌هایی که زده شد، قدری متفاوت بود. ‌این صحبت‌ها در ارتباط با مسائل منطقه و برجام بود. طرف فرانسوی نظرات خود را مطرح کرد و طرف‌های ‌ایرانی نیز ضمن شنیدن نظر طرف‌های فرانسوی پاسخ‌های لازم را به آنها ارائه کردند. طبق اطلاعات ارائه شده از سوی وزارت‌خارجه ‌ایران، رسانه‌ای نشدن سفر‌این مقام فرانسوی به خواست او بوده است.

موسوی در بخش دیگری از‌این نشست خبری درخصوص اقدامات ‌ایران در برجام تاکید کرد: تا زمانی که گام عملی و ملموسی از سوی طرف‌های برجام برای اجرای تعهدات‌شان برداشته نشود و خواسته‌های‌ ایران عملی نشود،‌ ایران اقدامات خود را در راستای کاهش تعهدات برجامی ادامه می‌دهد. سخنگوی وزارت امورخارجه تاکید کرد: چند روز دیگر از فرصت ارائه شده از سوی ‌ایران باقی مانده و اگر ببینیم که از سوی آنها اقدام ملموسی انجام نشود، گام دوم را قاطعانه آغاز می‌کنیم.