وزیر خارجه آلمان از تلاش‌ها برای اجرایی کردن اینس‌تکس خبر داد
عملیات نجات برجام در تهـران
عکس: AFP
وزیرخارجه آلمان پس از دیدار با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی خود در نشست خبری مشترک با وی ضمن اذعان به این مساله که خروج آمریکا از برجام موجب شد تا منافع اقتصادی پیش‌بینی شده ایران محقق نشود، تاکید کرد که آلمان و اتحادیه اروپا سعی می‌کنند عدم حضور آمریکا در برجام را جبران کنند، ولی گفت نمی‌توانند معجزه کنند. وی افزود: «در تلاشیم تا اینس‌تکس را در چارچوب سه کشور اروپایی و حتی فراتر از این سه کشور انجام دهیم.»
در مقابل اما ظریف انتقادات تندی از اروپا و آمریکا مطرح و به‌شدت از درخواست غرب برای موضوعات غیربرجامی انتقاد کرد و گفت آنها ابتدا باید پایبندی خود را به توافقی که شکل گرفته، نشان دهند و سپس بخواهند در مورد موضوعات دیگر صحبت کنند. وی تاکید کرد: «ما صرفا بر اجرای برجام تاکید داریم.» همزمان با سفر وزیرخارجه آلمان به تهران، عباس موسوی، سخنگوی وزارت‌خارجه ایران گفته است که رئیس آلمانی سازوکار مالی اروپا با ایران (اینس‌تکس/ ساحات) نیز همراه هایکو ماس در تهران است. همچنین موسوی در سخنانی تاکید کرد: «خیلی امیدی به اینس‌تکس نبسته‌ایم.»
هایکو ماس پیش از ایران به کشورهای عراق، اردن و امارات عربی متحده رفته و با مقام‌های ارشد این کشورها گفت‌وگو کرده بود.
ماس در سفرش به ابوظبی ابراز امیدواری کرده بود که «راه‌هایی سازنده» یافت شود تا بتوان توافق اتمی با ایران را حفظ کرد.
در عین حال محمدجواد ظریف یکشنبه ۱۹ خرداد (نهم ژوئن) پس از جلسه با کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به سفر هایکو ماس به ایران گفته بود که آلمان «پیگیر نقش سه کشور اروپایی» در برجام است و ایران با ماس «در همین حوزه» گفت‌وگو خواهد کرد. به گزارش «ایسنا» ظریف با تاکید بر اینکه «ایران تا کنون بر اساس برجام عمل کرده» ادامه داد: «همان‌طور که برجام از کشورهای غربی خواسته، ما آثار عادی‌سازی روابط را باید ببینیم نه آنکه صرفا شاهد صحبت از عادی‌سازی باشیم.» پیش‌تر سخنگوی وزارت‌خارجه آلمان گفته بود سفر هایکو ماس به ایران با «توافق و هماهنگی» بریتانیا و فرانسه انجام می‌شود. به گفته او درباره این سفر با مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا نیز صحبت شده است.
آمادگی ایران برای بازگشت به شرایط قبل
وزیرخارجه آلمان روز دوشنبه ۲۰ خرداد با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی‌اش، دیدار و گفت‌وگو کرد و سپس دو طرف در نشست خبری مشترکی شرکت کردند. ظریف در نشست خبری با همتای آلمانی خود گفت: «جمهوری اسلامی به تعهدات بین‌المللی خود پایبند است. ۱۹ گزارش آژانس این واقعیت را نشان می‌دهد اما جمهوری اسلامی موظف است از حقوق ملتش هم دفاع کند.» به گزارش «انتخاب»، او افزود: «یکی از این حقوق، حقوقی است که در ماده ۳۶ برجام به رسمیت شناخته شده است.»
ظریف با اشاره به کاهش تعهدات برجامی ایران و ضرب‌الاجل ۶۰ روزه به اروپا گفت: «اقدامات جدید جمهوری اسلامی ایران منطبق بر حقوق شناخته‌شده‌اش در ماده ۳۶ است. ما آمادگی داریم این اقدامات را ادامه دهیم، متوقف کنیم یا بازگشت دهیم؛ حسب میزانی که شرکای ما نسبت به تعهداتشان در برجام اقدام عملی کنند.» وی تاکید کرد: «من در ملاقات با ماس گفتم توقعم صرفا اجرای برجام است. توجه دوستان اروپایی را به مواد یک تا ۳ ضمیمه دو برجام جلب کردم و همین‌طور بیانیه‌های کمیسیون مشترک برجام پس از خروج آمریکا از برجام.» سفر ماس به تهران اولین سفر یکی از وزرای خارجه عضو گروه ۱+۴ بعد از بیانیه اخیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران در توقف برخی تعهدات برجامی است. شورای‌عالی امنیت ملی ایران ۱۸ اردیبهشت ماه سال‌جاری در اولین سالگرد خروج آمریکا از برجام در بیانیه‌ای با اعلام توقف در برخی تعهدات برجامی (میزان ذخایر اورانیوم غنی شده و آب سنگین) به کشورهای باقی‌مانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت داد و در این بیانیه تاکید شد: «در هر زمان که خواسته‌های ما تامین شود؛ ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.»
واکنش ظریف به گفت‌وگوهای غیربرجامی
وزیر امورخارجه ایران در پاسخ به سوال خبرنگار اشپیگل مبنی بر اینکه از سوی آمریکا و اروپا درخواست شده که خارج از برجام درباره مسائل موشکی ایران و نقش ایران در منطقه گفت‌وگو شود، آیا امکان شکل‌گیری این مذاکرات وجود دارد، گفت: «درباره این بحث‌هایی که آمریکا و اروپا مطرح می‌کنند دو نکته مهم است. اول اینکه یک توافق داریم که حاصل دو سال مذاکرات فشرده و ۱۲ سال کار دیپلماسی است، آیا این توافق را اجرا کردند که توقع گفت‌وگو درباره مسائل دیگر را دارند؟ آنها اول باید نشان دهند که توافق با آمریکا فایده دارد یا نه، بعد درخواست گفت‌وگو برای یک توافق دیگر کنند.»
ظریف همچنین درباره ادعاهای آمریکا و اروپا در مورد آنچه «نقش بی‌ثبات‌کننده» ایران در منطقه می‌خوانند، اظهار کرد: «چه کسی باعث بی‌ثباتی در منطقه است آیا ما بودیم که به صدام حسین سلاح دادیم؟ آیا ما بودیم که از القاعده حمایت کردیم؟ ما بودیم که نخست‌وزیر لبنان را زندانی کردیم؟ ما هستیم که هر روز غیرنظامیان یمنی را بمباران می‌کنیم؟ ما از داعش و جبهه النصره در سوریه حمایت می‌کنیم یا سلاح‌های آمریکایی بود که از طرف عربستان در اختیار آنها قرار داده شد؟ آیا ما مناطق (قدس و جولان) اشغالی کشور دیگری را به دیگری بخشیدیم؟ ما هستیم که در لیبی و سودان شر به پا می‌کنیم؟» وی ادامه داد: «اگر قرار باشد درباره رفتار تشنج‌آفرین در این منطقه صحبت شود دیگران باید جوابگو باشند، ضمنا ما یک تفاوت نیز با دیگران داریم، ما ۷ هزار سال است که در این منطقه هستیم ولی دیگران از کجا آمده‌اند؟»
پیامد‌های جنگ
وزیرخارجه ایران همچنین انتقاداتی را درباره عکسی که بنیامین نتانیاهو در کنار نیروگاه دیمونا منتشر کرده مطرح کرد و گفت: «شما باید سوال بکنید از رژیمی که دارای سلاح هسته‌ای است که چطور نتانیاهو کنار نیروگاه دیمونا که محل ساخت سلاح هسته‌ای است می‌ایستد و می‌گوید ایران باید نابود شود؟ البته هیچ‌کس نمی‌تواند علیه مردم ما اقدامی کند مگر اینکه پاسخ قاطعی بشنود. ما شروع‌کننده هیچ جنگی نبوده‌ایم و نخواهیم بود. اما کسی با ما جنگ را شروع کند پایان‌دهنده‌اش آن کشور نخواهد بود.» ظریف با اشاره به اینکه مشکل خاورمیانه مشکل سیاست‌های تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و حمایت‌های بی‌حدومرز آمریکا از این سیاست‌هاست، ادامه داد: «بر‌خلاف همه قواعد حقوق بین‌الملل اشغال قدس شریف و بلندی‌های جولان توسط آمریکا به‌رسمیت شناخته شده و سیاست‌های رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین به‌دست فراموشی سپرده شده است. مشکل منطقه ما این است که آمریکا تلاش کرده تا با یک جنایت جدید به‌نام معامله قرن حقوق مردم فلسطین را زیرپا بگذارد، این‌هاست که منطقه ما را دچار مشکل کرده است.»
وزیرخارجه ایران به گفت‌وگوهای خوبی که با همتای آلمانی خود درباره نحوه کاهش تنش در منطقه داشتند اشاره کرد و گفت: «گفت‌وگوهای منطقهای پیشنهاد همیشگی ایران بوده و خوشحالیم که آقای ماس از آن حمایت می‌کند و ما همواره از گفت‌وگو با همسایگانمان استقبال می‌کنیم. »
لزوم توقف جنگ اقتصادی
به گفته ظریف، اما تنش در منطقه ما نتیجه جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران است و شخص آقای ترامپ اعلام کرده است که «ما در جنگ اقتصادی علیه ایران هستیم.» تنها راه کاهش تنش در منطقه توقف جنگ اقتصادی است، نمی‌شود توقع داشت که جنگ اقتصادی علیه مردم ایران ادامه داشته باشد و کسانی که این جنگ را راه انداخته‌اند یا از آن حمایت می‌کنند در امان باشند. ما معتقدیم که آلمان و اتحادیه اروپا می‌توانند به این کاهش تنش کمک کنند و از ایفای نقش آنها در این زمینه استقبال می‌کنیم.
هیچ‌کس خواهان افزایش تنش نیست
هایکو ماس وزیرخارجه آلمان در کنفرانس مشترک خبری با محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران درباره دیدارش با وی گفت: «ما درباره موضوعات زیادی در اینجا صحبت کردیم.»
به گزارش خبرگزاری تسنیم، وی افزود: «ما در منطقهای که هستیم شرایط حساس و جدی داریم و در سفری که به بغداد، ابوظبی و امان داشتیم دریافتیم که هیچ‌کس خواهان افزایش تنش‌ها در منطقه نیست.»
وزیرخارجه آلمان در ادامه گفت: «صحبت‌های فشرده‌ای درباره برجام و نحوه ادامه آن داشتیم. موضع ما سه کشور اروپایی این است که از برجام حمایت می‌کنیم و خواهان این هستیم که به تعهداتمان ادامه دهیم و البته معجزه نمی‌توانیم کنیم و در تلاشیم تا اینس‌تکس را در چارچوب سه کشور اروپایی و حتی فراتر از این سه کشور انجام دهیم.» ماس گفت: «همچنین درخصوص موضوعات منطقهای مانند سوریه و یمن صحبت کردیم. برای آلمان مهم است که از تلاش‌های سازمان ملل در این چارچوب حمایت کنیم و معتقدیم این موضوعات راه‌حل سیاسی دارد نه نظامی. با ایران در این زمینه‌ها گفت‌وگو می‌کنیم چون ایران دارای نفوذ زیادی در منطقه است.»
وی همچنین درخصوص روابط برلین و تل‌آویو نیز گفت: «دوستی نزدیک بین آلمان و اسرائیل وجود دارد و اینکه بنده الان در تهران هستم اصل دوستی بین آلمان و اسرائیل را تغییر نمی‌دهد.»
کاهش تعهدات ایران را نمی‌پذیریم
ماس در ادامه با تاکید بر حمایت آلمان از برجام گفت: «معتقدیم ایران باید از منافع اقتصادی پیش‌بینی‌شده در برجام استفاده کند، خروج آمریکا باعث شد ایران از منافع اقتصادی برجام نتواند به طورکامل بهره‌مند شود ولی می‌خواهیم تجارت و رشد اقتصادی ایران از طریق اینس‌تکس با اروپا افزایش یابد و حق ایران است که بتواند از منافع اقتصادی برجام استفاده کند.» به گزارش «ایسنا» وی تاکید کرد که حفظ برجام در صورتی امکان پذیر است که تمام طرف‌ها به تعهداتشان پایبند باشند. آلمان و اتحادیه اروپا سعی می‌کنند عدم حضور آمریکا در برجام را جبران کنند و باعث حفظ برجام شوند ولی ما این مساله که چون یک طرف تعهداتش را کاهش داده است طرف دیگر هم تعهداتش را کاهش دهد نمی‌پذیریم.
خودداری ماس از پاسخ به یک سوال
وزیر امورخارجه آلمان ظهر روز گذشته در نشست خبری مشترک با همتای ایرانی خود از پاسخ دقیق به یک سوال خودداری کرد و به بیان کلیات پرداخت. به گزارش «ایسنا» در جریان نشست خبری مشترک وزیران امورخارجه ایران و آلمان یک خبرنگار ایرانی از هایکوماس پرسید که شما در سخنان خود در این نشست خبری اعلام کردید که آلمان به‌دنبال کاهش تنش در منطقه است درحالی‌که آلمان درحال‌حاضر به‌صورت مرتب سلاح‌هایی را به کشورهای منطقه می‌فروشد و با این کار خود باعث افزایش تنش در منطقه شده است و از طرف دیگر آلمان سابقه فروش سلاح‌های شیمیایی به صدام را نیز در جریان جنگ هشت ساله ایران و عراق دارد که هایکوماس از پاسخ دقیق به این سوال خودداری کرد و در سخنانی گفت: تنش در منطقه خاورمیانه وجود دارد. این تنش خطرناک است و کشورهای منطقه و خارج از منطقه از جمله آلمان تلاش می‌کنند که تنش کاهش پیدا کند. آلمان درحال‌حاضر عضو شورای امنیت سازمان ملل است و تمام تلاش خود را می‌کند که از وقوع جنگ در منطقه جلوگیری کند. ما گفت‌وگوهای خود در این زمینه را ادامه خواهیم داد.
دور دوم گفت‌وگوها
وزیر امورخارجه ایران و آلمان بعد از شرکت در کنفرانس خبری مشترک، دور دوم گفت‌وگوهای خود را در تهران آغاز کردند. به گزارش «ایسنا» روز دوشنبه دور اول گفت‌وگوهای وزیران امورخارجه ایران و آلمان در محل وزارت امورخارجه برگزار شد و پس از آن این دو دیپلمات عالی‌رتبه ایرانی و آلمانی در یک نشست خبری مشترک حضور پیدا کردند و به سوالات خبرنگاران پاسخ دادند. پس از پایان این نشست خبری، هایکو ماس در ضیافت ناهار شرکت کرد و دور دوم گفت‌وگوها بین مقامات دو کشور انجام گرفت.
نارضایتی از اقدامات اروپا
همزمان با سفر وزیرخارجه آلمان به تهران، سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران با اشاره به اینکه «خیلی به اینس‌تکس امید نبسته‌ایم»، خواستار «گام عملی» اروپا شد. موسوی همچنین اروپا را متهم به «بی‌تصمیمی در رابطه با تعهداتش» کرد.
همزمان با ورود وزیرخارجه آلمان به تهران با هدف نجات برجام، جمهوری اسلامی ایران مجددا از نارضایتی خود از اقدامات تاکنونی اروپا خبر داده است. عباس‌موسوی، سخنگوی وزارت‌خارجه ایران، روز دوشنبه ۲۰ خرداد (۱۰ ژوئن) با اشاره به گذشت یک ماه از ضرب‌الاجل جمهوری اسلامی به اروپا تاکید کرد: «اقدام عملی ویژه‌ای ندیده‌ایم که ایران را قانع کند. امیدواریم در مدت باقی‌مانده اروپا گام عملی فارغ از حمایت سیاسی بردارند.»
با افزایش تنش میان جمهوری اسلامی و ایالات‌متحده در سالگرد اعلام خروج آمریکا از برجام، واشنگتن تحریم‌های دیگری را علیه صنایع فلزی و معدنی ایران وضع کرد و تهران نیز ۱۸ اردیبهشت گذشته اعلام کرد که دیگر به برخی تعهدات خود در قبال برجام پایبند نخواهد بود. همزمان شورای‌عالی امنیت ملی ایران به کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای، مهلتی ۶۰ روزه برای عملیاتی کردن تعهدات خود به‌ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی داد. این ضرب‌الاجل البته از سوی کشورهای اروپایی رد شد.
عباس موسوی در رابطه با «عادی‌سازی روابط اقتصادی با اروپا» گفت: «توقع ما این است که اروپا به تعهدات خود عمل کند که تا امروز یا نخواستند یا نتوانستند که این جای تاسف دارد.»
به گزارش خبرگزاری «ایلنا» سخنگوی وزارت‌خارجه ایران با اشاره به بازگشت تحریم‌ها و وضع تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران افزود: «اینکه امروز کشوری قانونی داخلی را تصویب کند و آن را فراسرزمینی اجرا کند، در قرن بیست‌ویکم مایه تاسف است.»
مبنا فقط برجام است
موسوی در پاسخ به پرسش «ایلنا» مبنی بر اینکه «برخی کارشناسان معتقد هستند اروپا به دنبال گشایش باب جدید مذاکرات با ایران در چارچوب موضوعات مدنظر خود و واشنگتن است و تعلل در انجام اقدامی ملموس در رابطه با تعهدات طرف‌های باقی‌مانده در برجام و رفت‌وآمدها به ایران را در همین راستا ارزیابی می‌کنند؛ آیا انجام چنین تلاش و پیشنهادی را از سوی اروپا تایید می‌کنید؟ پاسخ تهران به چنین پیشنهادی چیست یا چه خواهد بود؟» گفت: «ما در مذاکرات پاسخ صریح به اروپا داده‌ایم که چارچوب ما برای مذاکرات همان برجام است که نباید به حاشیه بپردازند. مبنای ما برجام نه یک کلمه بیشتر و نه یک کلمه کمتر است.»
سخنگوی وزارت‌خارجه ایران تاکید کرد: «آنچه تا امروز اروپا انجام داده ما را راضی نکرده است. ما البته خیلی به اینس‌تکس امید نبسته‌ایم. آقای فیشر مسوول اینس‌تکس با آقای ماس به تهران آمده است و با مسوولان ساختار ایرانی این سازوکار دیدار خواهد کرد.»
گام بعدی ایران
سخنگوی وزارت‌خارجه ایران در بخش دیگری از سخنان امروزش، با اشاره به کاهش تعهدات جمهوری اسلامی در قبال توافق هسته‌ای گفته است: «مرحله بعدی کاهش تعهدات ایران در چارچوب برجام در نامه رئیس‌جمهور به سران کشورهای باقی‌مانده در برجام مطرح شده و اگر اقدام قابل‌توجهی نبینیم با قدرت گام بعدی را برخواهیم داشت.» عباس موسوی درخصوص «ابراز نگرانی اروپا از برنامه موشکی ایران» نیز گفت: «اروپا و هیچ کشور دیگری در جایگاهی نیستند که در مورد مسائل داخلی ایران اظهارنظر و ابراز نگرانی کنند درحالی‌که ما امروز نگران بی‌تصمیمی این کشورها در رابطه با تعهداتشان هستیم.»
موسوی در عین حال در رابطه با سخنان وزیرخارجه امارات‌متحده‌عربی در جریان دیدار با همتای آلمانی‌اش درخصوص موشک‌های بالستیک ایران گفت: «ایران آمادگی دارد با همه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس درخصوص نگرانی‌های آنها گفت‌وگو کند و پیشنهاد وزیر امورخارجه با عنوان پیمان عدم تعرض هم در همین راستا بوده است.» شیخ عبدالله بن‌زائد آل‌نهیان، وزیرخارجه امارات، روز یکشنبه گفته بود که ایران باید برنامه موشکی خود و «مداخله» در امور داخلی دیگر کشورها را در راستای کاهش تنش‌ها در منطقه متوقف کند.
واکنش به اظهارات ترامپ
همچنین عباس موسوی در رابطه با اظهارات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، درخصوص برنامه هسته‌ای ایران تصریح کرد: «ایالات‌متحده با خروج یکجانبه از برجام در شرایطی نیست که بخواهد برای ایران تعیین تکلیف کند. مبنای ما برجام است و همه کشورهای عضو این توافق باید براساس آن به تعهدات خود عمل کنند. ما معتقد هستیم آنها به‌دنبال تهدید و تبلیغات هستند که ایران نمی‌تواند به آنها توجه کند. اگر حسن نیت دارند باید تروریسم اقتصادی علیه ایران را متوقف کنند.» او همچنین افزود که کشورهای اروپایی نیز «باید مناسبات اقتصادی با ایران را عادی‌سازی کنند.»
ارسال نظر