عبور از مرحله صبر استراتژیک

اما با گذشت یک سال مشخص شد که ایران حاضر نیست وارد گفت‌وگوی مجدد شود. آن‌گونه که منابع خبری اعلام کرده‌ بودند طی سفری که آقای روحانی سال گذشته به نیویورک داشت حداقل هشت بار ترامپ برای وی پیام ارسال و درخواست دیدار را مطرح کرده بود اما دیداری انجام نگرفت. بنابراین این درخواست‌ها پیش و پس از خروج آمریکا از برجام ادامه داشته است. شاهد هستیم به موازات مقاومت ایران در برابر رویکرد تهاجمی ترامپ، شدت فشارها و تهدیدها افزایش یافته است؛ تاجایی که ابتدا تحریم‌ها بازگشت، سپس سپاه پاسداران به‌عنوان بخشی از حاکمیت نظام مستقر در ایران در فهرست تروریستی قرار گرفت و در نهایت معافیت‌هایی که مربوط به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در قالب برجام بود کنار گذاشته شد و همزمان آمریکا آرایش جنگی خود را در منطقه تقویت کرد. این بیانگر آن است که ترامپ به هرکاری اقدام می‌کند تا ایران را یا از طریق تطمیع (مبنی بر اینکه قرارداد بعدی بهتر خواهد بود، تحریم‌ها برداشته می‌شود، رونق اقتصادی برای ایران فراهم می‌شود و از ِقبَل همکاری با آمریکا اقتصاد ایران شکوفا خواهد شد) یا از طریق تهدید، لشکرکشی و قرار دادن در آستانه یک جنگ فراگیر با آمریکا راضی کند که وارد گفت‌وگوی مجدد با این کشور شود. درحال‌حاضر رویکرد جمهوری اسلامی مقاومت حداکثری در برابر فشار حداکثری است. یعنی نه تنها ایران در برابر اقدامات آمریکا مقاومت خواهد کرد بلکه طی تصمیمی که اخیرا توسط شورای عالی امنیت ملی اتخاذ و از سوی آقای روحانی اعلام شد، ایران از مرحله صبر استراتژیک وارد مرحله ابتکار عمل شده و اعلام کرد که تهران بخشی از تعهدات برجامی خود را کاهش خواهد داد. درواقع ایران یک مهلت ۶۰ روزه داده و اعلام کرده که اگر خواسته‌هایش تامین نشود به سمت تولید اورانیوم غنی‌شده بیش از سقف تعیین شده در برجام ‌حرکت خواهد کرد.

اتخاذ چنین رویکردی بیانگر آن است که ایران می‌خواهد مقاومت حداکثری را ادامه دهد و در شرایط معمول خیلی شانسی برای گفت‌وگو وجود ندارد. البته استراتژی دولت کنونی آمریکا این است که طرفین مخاصمه تا سرحد یک رویارویی بزرگ پیش بروند و زمینه برای انجام مذاکرات فراهم شود. این رویکردی بود که آمریکا در قبال کره‌شمالی نیز دنبال کرد اما ماحصل آن مذاکرات تاثیری در فشارها و تحریم‌های واشنگتن علیه پیونگ‌یانگ نداشت. بنابراین حتی به احتمال خیلی اندک اگر ایران وارد گفت‌وگوی مجدد با آمریکا در مباحث برجامی و غیربرجامی شود چشم‌انداز روشنی مبنی بر کاهش تحریم‌ها و فشارهای آمریکا علیه ایران نمی‌توان متصور بود.