بررسی آمارهای تورم دهکی نشان می‌دهد
ردپای نامحسوس ارز یارانه‌ای
مرکز آمار ایران گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده را بر اساس دهک‌های هزینه‌ای در آذر ماه سال‌جاری منتشر کرد. این گزارش معمولا پس از چند روز از گزارش اصلی شاخص بها منتشر می‌شود و تغییرات تورم را بر اساس دهک‌های درآمدی نشان می‌دهد. جدول نخست این گزارش درخصوص نرخ تورم کل یا تورم ۱۲ ماهه در دهک‌ها است. نرخ تورم کل، تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در ۱۲ ماه منتهی به سال آذر سال‌جاری را نسبت به مدت مشابه سال قبل در نظر می‌گیرد. نرخ تورم کل در آذرماه سال‌جاری ۱۸ درصد گزارش شده است. طبیعی است که این رقم میانگین تورم میان دهک‌ها باشد. بر اساس آمارها دهک اول که کم‌درآمدترین خانوارها است، دارای تورم متوسط ۱/ ۱۷ درصدی و دهک دهم که بیشترین درآمد را دارند، دارای تورم متوسط ۵/ ۱۹ درصدی است.سایر دهک‌های درآمدی نیز دارای تورم میان دو این عدد هستند.
شکاف بیشتر تورم در غیرخوراکی‌ها
همچنین تورم متوسط به تفکیک گروه‌های خوراکی و غیرخوراکی نیز مشخص شده است. این آمارها نشان می‌دهد که در آذر ماه تورم خوراکی‌ها در دهک دهم و پردرآمد ۴/ ۲۴ درصد بوده که این رقم در دهک نخست به ۲۲ درصد رسیده است. همچنین بر اساس این آمارها نرخ تورم غیرخوراکی در دهک دهم ۴/ ۱۸ درصد بوده که این رقم در دهک اول ۳/ ۱۳ درصد بوده است. از این آمار می‌توان دریافت که شکاف میان تورم دهک‌ها در بخش خوراکی‌ها کمتر از شکاف میان تورم دهک‌ها در بخش غیرخوراکی‌ها است. به بیان دیگر فاصله بیشترین و کمترین دهک درآمدی در تورم خوراکی‌ها ۴/ ۲ واحد درصد است. این در حالی است که فاصله بیشترین و کمترین تورم غیرخوراکی‌ها حدود ۵ واحد درصد است.
بررسی آمارهای مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه خوراکی در دهک‌های پردرآمد و کم درآمد فاصله قابل‌توجهی ندارد. بر اساس آمارها تورم ماهانه قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در دهک کم درآمد ۶/ ۴ درصد و تورم ماهانه قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در دهک پردرآمد به میزان ۱/ ۵ درصد گزارش شده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ۴/ ۲ درصد رسیده است که نسبت به ماه قبل ۴/ ۰ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد. فاصله تورمی در گروه خوراکی‌ها نسبت به ماه قبل ۲/ ۰ واحد درصد و در گروه غیرخوراکی‌ها نسبت به ماه قبل ۹/ ۰ واحد درصد افزایش را نشان می‌دهد.
دو روند در تورم دهک‌های درآمدی
مرکز آمار ایران در یک جدول دیگر، آمارهای مربوط به تورم ماهانه و نقطه به نقطه دهک‌ها را منتشر کرده است. تورم ماهانه تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در یک ماه است و تورم نقطه به نقطه تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در یک ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل است.
بر اساس این آمارها تورم نقطه‌ای دهک اول در آذر ماه معادل با ۵/ ۳۶ درصد بوده که این رقم برای دهک دهم معادل ۵/ ۳۹ درصد ثبت شده است. در آبان ماه نرخ تورم نقطه به نقطه در دهک اول به میزان ۱/ ۳۴ درصد و در دهک دهم ۶/ ۳۷ درصد بود. بنابراین در هر دو دهک نرخ تورم نقطه به نقطه افزایشی بوده است. اما این روند در تورم ماهانه مشاهده نمی‌شود. تورم ماهانه دهک اول در آبان ماه به میزان ۶/ ۲ درصد ثبت شده بود که این رقم در آذر ماه به ۱/ ۳ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که تورم ماهانه دهک دهم در آبان ماه معادل ۵/ ۲ درصد بوده که در آذر ماه به رقم ۲ درصد کاهش یافته است. این موضوع نشان می‌دهد کنترل نرخ ارز در ماه‌های اخیر، اثر بیشتری بر کنترل تورم خانوارهای پردرآمد داشته است و تورم ماهانه دهک‌های کم‌درآمد هنوز روند صعودی دارد. اگرچه نسبت به ماه‌های تیر تا مهر سال‌جاری نرخ تورم ماهانه دهک‌های کم‌درآمد در سطح کمتری بوده است، اما هنوز دارای روند افزایش است.
اثربخشی توزیع ارز ارزان؟
یکی از اهداف دولت، از توزیع ارز ارزان قیمت، پایین نگه داشتن سطح قیمت کالاهای اساسی بوده است. عموما این کالاهای اساسی، خوراکی‌هایی بوده که در دهک‌های کم درآمد مورد مصرف قرار می‌گرفته است. به‌عنوان مثال می‌توان از گوشت، مرغ و برنج وارداتی به‌عنوان کالاهایی نام برد که ارز ارزان قیمت دریافت می‌کنند، با این توصیف باید انتظار داشت که فاصله تورم خوراکی در دهک‌های کم‌درآمد و پردرآمد به شکل معناداری بالا باشد یا حداقل اینکه در ماه‌های پرتورم، نرخ تورم ماهانه دهک‌های کم درآمد در سطح پایینی کنترل شده باشد، اما آمارها گویای این موضوع است که عموما فاصله تورم خوراکی در گروه‌های تورمی پردرآمد و کم درآمد طی ماه‌های گذشته به شکل معناداری زیاد نبوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه در دهک اول معادل با ۶/ ۴ درصد بوده است، این رقم در دهک دهم معادل با ۱/ ۵ درصد ثبت شده است. این موضوع نشان می‌دهد که فاصله نرخ ماهانه تورم در گروه پردرآمد و کم‌درآمد در آذر ماه حدود ۵/ ۰ واحد درصد است. این روند در ماه‌های پرتورم نیز به شکلی بوده که فاصله قابل‌توجهی دیده نمی‌شد، به‌عنوان مثال در مرداد ماه سال جاری که یک ماه پرتورم محسوب می‌شود، نرخ تورم ماهانه برای دهک اول کم درآمد ۲/ ۹ درصد بوده و این رقم برای دهک دهم پردرآمد معادل با ۸/ ۸ درصد بوده است. بنابراین در این ماه نیز اختلاف دهک اول و آخر حدود ۴/ ۰ درصد بوده و حد تورم دهک کم درآمد بیشتر از تورم دهک پردرآمد ثبت شده است. این روند در تورم نقطه به نقطه مواد خوراکی نیز قابل‌مشاهده است. در آذرماه سال‌جاری تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها در دهک اول به میزان ۲/ ۵۰ درصد بوده و این رقم در دهک دهم نیز به میزان ۸/ ۵۴ درصد گزارش شده است. این موضوع نشان می‌دهد که فاصله تورم نقطه به نقطه تنها حدود ۴/ ۴ واحد درصد بوده است. بنابراین به‌نظر می‌رسد که روند تورم همه دهک‌ها همسو با یکدیگر بوده و توزیع ارز ارزان قیمت باعث انحراف تورم گروه‌های کم‌درآمد به سطح پایین‌تر نشده است.
ارسال نظر