برهم صالح، رئیس جمهوری عراق تعیین کرد
خط قرمز تحریم‌های ایران برای بغداد
اواخر مرداد ماه شاهد بودیم که حیدر العبادی، نخست‌وزیر پیشین عراق در واکنشی صریح به موضوع تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفت: «دولت وی تحریم‌ها علیه ایران را تایید نمی‌کند، چراکه خطای راهبردی است، اما مجبور است به آن پایبند باشد.» سخنانی که موجی از انتقادها را داخل عراق نسبت به وی به دنبال داشت و حتی باعث شد که آینده سیاسی وی نیز تحت‌تاثیر این اظهارنظر قرار بگیرد. هرچند که نخست‌وزیر پیشین عراق یک هفته پس از اظهارات ضدایرانی‌اش مبنی‌بر تبعیت عراق از تحریم‌های آمریکا علیه تهران از مواضع خود عقب‌نشینی و تاکید کرد که پایبندی این کشور به تحریم‌ها علیه ایران تنها مختص به عدم معامله با دلار است. حیدر العبادی که پس از آن اظهارنظر، آماج انتقادهای تند سیاسیون و گروه‌های عراقی قرار گرفته بود، تاکید داشت که صحبت‌هایش تحریف شده است. اکنون نیز که دولت جدید در عراق شکل گرفته شاهد هستیم برهم صالح، رئیس‌جمهوری جدید عراق سیاست نسبتا مبهمی را در قبال تحریم‌ها علیه ایران در دستور کار قرار داده است؛ او از یک‌سو گفته که بغداد به مذاکرات خود درباره تحریم‌های ایران با آمریکا ادامه می‌دهد و ایالات‌متحده باید شرایط ویژه کشورش در این زمینه را مدنظر قرار دهد و از دیگر سو تاکید دارد نباید بار تحریم‌های آمریکا علیه ایران روی دوش عراق بیفتد. واشنگتن که از روز ۱۴ آبان دور دوم تحریم‌های گسترده خود علیه ایران را آغاز کرده است، گفته که عراق می‌تواند همچنان به واردات گاز طبیعی و برق از ایران ادامه دهد ولی دوره آن محدود به ۴۵ روز است، آن هم به این شرط که پول گاز ایران را با دلار پرداخت نکند.
برهم صالح با اشاره به اینکه آمریکا باید شرایط سیاسی و اقتصادی عراق را در نظر بگیرد، ادامه داد: «عراق روابط خوبی با ایران دارد و مردم عراق همچنین خواهان روابط خوب با کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس هستند. عراق می‌خواهد در روابط خارجی خود توازن در پیش بگیرد. می‌خواهد که زیرساخت‌ها و اقتصاد کشور را دوباره احیا کند و این موضوع با احتراز از کشمکش‌های پیرامون ایران می‌تواند تحقق یابد.» به گزارش «ایسنا» به نقل از المعلومه، پیش از این نیز ایاد علاوی، رئیس ائتلاف الوطنیه عراق در یک گفت‌وگوی تلویزیونی اعلام کرد که نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل ارسال کرده و از او خواسته است که خاص بودن روابط ایران و عراق در رابطه با تحریم‌های آمریکا علیه ایران درنظر گرفته شود. وی افزود: «در این پیام از دبیرکل سازمان ملل خواستم که نشستی مشترک میان مسوولان سازمان ملل و مسوولان عراقی و ایرانی در رابطه با معاف کردن عراق از تحریم‌ها برگزار کند.» رئیس ائتلاف الوطنیه عراق در این گفت‌وگو تصریح کرد: «تحریم‌های آمریکا علیه ایران تاثیرات زیادی روی عراق خواهد گذاشت و لازم است در رابطه با این مساله با آرامش و تفاهم برخورد شود.» علاوی همچنین گفت: «حمله نظامی به ایران یا تحمیل تحریم علیه ملت آن را نمی‌پذیریم و عراق آمادگی میانجیگری میان ایران و آمریکا را دارد.» در جریان بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران تعدادی از شرکت‌ها و موسسات، افراد و گروه‌های جدیدی نیز مورد تحریم قرار گرفتند. در این لیست که به ادعای دولت آمریکا علیه دولت ایران است اما در واقع تاثیر مستقیم آن بر مردم بوده و نیازهای اصلی آنها را هدف قرار داده است ۵۰ بانک و زیرمجموعه‌های آنها مورد تحریم قرار گرفتند. همچنین در این تحریم‌ها خطوط کشتیرانی ایران و هواپیمایی جمهوری اسلامی نیز به چشم می‌خورد.
نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل متحد با اشاره به تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا در ۱۴ آبان ۱۳۹۷ خواهان اقدام دسته‌جمعی سازمان ملل متحد و اعضای جامعه بین‌المللی در مقابله با این تحریم‌ها شد.
منافع عراق در همکاری با ایران است
حسن کاظمی‌قمی، سفیر پیشین ایران در عراق دررابطه با سیاست‌های بغداد در قبال تحریم‌های آمریکا علیه ایران به «دنیای اقتصاد» گفت: «دولت عراق مصالح و منافع مردمش را در تعامل و همکاری‌های همه‌جانبه با جمهوری اسلامی ایران می‌داند. چراکه ایران اولین و مهم‌ترین کشور در حمایت از فرآیند شکل‌دهی عراق جدید بوده و در تمام زمینه‌ها شامل همکاری‌های اقتصادی، حمایت‌های سیاسی و امنیتی، ایران در یک تعامل مثبت با مردم عراق وارد عرصه شده است.»
به گفته وی، آنچه امروز مقامات عراق بر آن تکیه دارند این است که منافع این کشور در چارچوب توسعه این همکاری‌هاست. همچنین اظهارنظرهای مقامات عراقی نیز غالبا مبنی بر این بوده که با آمریکایی‌ها در موضوع تحریم همکاری نخواهند کرد؛ چراکه منافع بغداد در پیگیری این سیاست است. سفیر پیشین ایران در عراق با اشاره به این موضوع که منافع عراق با توجه به ظرفیت‌های خوبی که جمهوری اسلامی در همکاری و کمک به عراق داشته و به آن عمل کرده است مشخص می‌شود، ادامه داد: «این ایران بود که در مبارزه با تروریسم پیشقدم بود؛ در شرایطی که عراق هنوز به ثبات نرسیده بود ایران شبکه‌ها و دکل‌های برقی در این کشور راه‌اندازی کرد و همچنین در تامین نیازهای سوختی و مواد غذایی نیز همواره ایران به عراق کمک کرده است. این موارد، مواردی نیست که درنظر سیاستمداران یا مردم عراق نادیده گرفته شود.» وی تاکید کرد: «بنابراین اکنون نیز منافع عراق ایجاب می‌کند که هم این همکاری را ادامه دهد و هم پارلمانی که شکل گرفته معتقد است که باید چنین همکاری‌هایی با ایران ادامه پیدا کند.»
کاظمی‌قمی درباره فشارهای آمریکا به بغداد توضیح داد: «طبیعی است که آمریکا این‌گونه فشارها را بر کشورهای دوست ایران چون عراق با هدف اعمال تحریم‌ها وارد آورد اما به نظر من دولت بغداد در چارچوب منافع و مصالح این کشور از رهگذر توسعه همکاری‌ها با ایران گام برمی‌دارد.»
به گفته این کارشناس مسائل عراق، شاید آمریکا تلاش کند که در روابط بغداد-تهران خلل ایجاد کند اما آنها به هدف‌شان نخواهند رسید.
کاظمی‌قمی درباره تهدید واشنگتن به تحریم کشورهای دیگر از جمله عراق در صورت همکاری با ایران می‌گوید: «آمریکا نمی‌تواند چنین سیاستی را در پیش بگیرد و بیشتر بلوف می‌زند و یک عملیات روانی را در دستور کار دارد. همچنانکه آمریکایی‌ها گفته بودند که صادرات نفت ایران را به صفر خواهند رساند اما سپس در یک عقب‌نشینی آشکار گفتند که نمی‌توانند چنین اقدامی انجام دهند. مصلحت اقتصاد جهانی و منطقه‌ای نیز در این نیست که آمریکا بخواهد این سیاست‌های تحریمی‌اش را اعمال کند. »
وابستگی اقتصادی
همچنین مقامات بانک مرکزی عراق در اوت اعلام کرده بودند اقتصاد این کشور ارتباط نزدیکی با ایران دارد به همین دلیل بغداد از واشنگتن درخواست خواهد کرد از برخی از تحریم‌هایش معافیت بگیرد. عراق از نیمه دوم سال گذشته میلادی از ایران گاز وارد می‌کند. براساس دو قرارداد جداگانه، ایران باید روزانه ۲۵ میلیون مترمکعب گاز به بغداد و ۲۵ میلیون مترمکعب نیز به بصره صادر کند. خط لوله بغداد دو سال قبل افتتاح شد و نهایتا ایران ژوئن سال گذشته (خردادماه) صادرات گاز به شهر بغداد را آغاز کرد.
نیاز عراق به انرژی ایران
این در حالی است که عراق که با کمبود چشمگیر برق مواجه است، در سال‌های گذشته چند نیروگاه راه‌اندازی کرده که سوخت مصرفی آنها گاز است. ایران تنها منبع تامین گاز این نیروگاه‌ها است که برخی از آنها نیز توسط خود ایران ساخته و راه‌اندازی شده‌اند. همزمان با اولتیماتوم گازی آمریکا به عراق، وزیران نفت عراق و عربستان در بغداد روز شنبه با هم دیدار کردند. عربستان قبلا به عراق پیشنهاد کرده بود که آماده احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر و صادرات برق به عراق است. عربستان سعودی در مردادماه به عراق پیشنهاد داد که به‌جای واردات برق از ایران، برق بسیار ارزان در اختیار این کشور قرار دهد.
عربستان هر مگاوات ساعت برق فروشی به عراق را ۲۱ دلار پیشنهاد داده است که یک چهارم قیمت برق صادراتی ایران به همسایه غربی خود است. عراق با ۵هزار مگاوات کمبود برق مواجه است، اگرچه چندین نیروگاه در حال احداث دارد، اما نیاز برق این کشور سالانه هفت درصد نیز افزایش می‌یابد. عراق همچنین یکی از بزرگ‌ترین مشتریان کالاهای غیرنفتی ایران است. براساس گزارش سازمان توسعه تجارت، صادرات غیرنفتی ایران (شامل نفت، محصولات نفتی، برق و گاز نمی‌شود) به عراق در نیمه اول سال‌جاری خورشیدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۵ درصد افزایش یافت و به بیش از ۵/ ۴ میلیارد دلار رسید. سهم عراق از کل صادرات غیرنفتی ایران ۲۰ درصد است.
دوحه در دوراهی واشنگتن-تهران
از دیگرسو علاوه بر عراق، قطر نیز ظاهرا به‌دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران در شرایط دشواری قرار گرفته است. روزنامه فایننشال‌تایمز در گزارشی به وضعیت قطر بعد از تحریم‌های آمریکا علیه ایران پرداخته و نوشته این کشور در موقعیت دشواری به دلیل این تحریم‌ها قرار گرفته است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، روزنامه فایننشال‌تایمز نوشته قطر کشوری است که نه گلایه‌ای از واشنگتن دارد و نه چندان با ایران همسو است اما به طرق مختلف به هر دوی این کشورها وابسته است. قطر یکی از کوچک‌ترین اما ثروتمندترین کشورهای منطقه غرب آسیا است. صادرات گاز طبیعی از این کشور به کشورهای متنوعی از بریتانیا گرفته تا چین، درآمد این کشور را ظرف ۲۰ سال گذشته به‌شدت افزایش داده است. این کشور صاحب ۸۶۴ تن فوت‌مکعب ذخایر گاز جهان است و بزرگ‌ترین صادرکننده این محصول به‌شمار می‌رود.
شیخ تمیم بن‌حَمَد آل‌ثانی، امیر قطر در یک سال گذشته و بعد از تحریم‌های ۴ کشور عربی علیه کشورش به ایران نزدیک‌تر شده است. کشورهای تحریم‌کننده قطر گفته‌اند با به‌کار گرفتن مجموعه تدابیری قصد دارند از نزدیک شدن قطر به ایران جلوگیری کنند، اما تدابیر آنها دقیقا نتیجه عکس داده است. تجارت میان دوحه و تهران افزایش یافته و ایران از طریق بندر بوشهر درحال ارسال غذا و کالاهای دیگر به این کشور است. قطر همچنین از حریم هوایی ایران برای انتقال مسافر استفاده کرده است. فایننشال‌تایمز نوشته تحریم‌های آمریکا علیه ایران این وضعیت را پیچیده کرده است. قطر میزبان یک پایگاه نیروی هوایی آمریکا و ۱۰ هزار نظامی این کشور است. اما دوحه از سوی دیگر علاوه بر وابستگی به ایران برای شکستن تحریم‌های چهار کشور عربی، مالک مشترک میدان گازی پارس‌جنوبی است. اگر آمریکا در ماه‌های آینده به لفاظی‌‌ها علیه ایران شدت ببخشد و بخواهد تحریم‌ها را سخت‌گیرانه اجرا کند، دوحه مجبور به جانبداری از یکی از دو طرف خواهد شد. فایننشال‌تایمز نوشته اولین گام منطقی برای آمریکا این باید باشد که سعودی‌ها را مجبور کند محاصره قطر را لغو کنند، اما حتی در آن صورت هم مشخص نیست قطری‌ها تمایلی به ایفای نقش فعال علیه ایران داشته باشند.
ارسال نظر