تغییر موضع استرالیا در قبال برجام
دنباله‌روی کانبرا از سیاست‌های واشنگتن
نخست‌وزیر استرالیا اعلام کرده که این کشور در حمایت خود از توافق هسته‌ای غرب با ایران تجدیدنظر خواهد کرد. او روز دوشنبه ۲۳ مهرماه (۱۵ اکتبر) گفت: دولت استرالیا توصیه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در راستای تایید همکاری ایران را بررسی می‌کند اما در عین حال درنظر دارد برجام را مرور کند تا روشن شود آیا این توافق به اندازه کافی قادر به جلوگیری از توانایی توسعه تسلیحات هسته‌ای از سوی ایران است یا خیر. به گزارش فایننشال‌تایمز، اسکات موریسون، نخست‌وزیر استرالیا در پیروی از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، بیان کرده که در سیاست‌های کشورش درخصوص برجام و انتقال سفارت در اسرائیل بازبینی می‌کند.
موریسون این موضوعات را پرسش‌هایی اساسی برای دولت‌هایی نظیر تل‌آویو دانسته و گفت: «اکنون سه سال [از امضای برجام] می‌گذرد و من فکر می‌کنم وقتش رسیده تا به این موضوعات نگاهی بیندازیم و موضع خود را بازبینی کنیم و این کار را به یک روش عادلانه سیستماتیک انجام دهیم.» موریسون تاکید کرد که طی نشست‌های بین‌المللی آتی استرالیا دیدگاه‌های خود را با دیگر کشورها در میان گذاشته و با آنها در مورد برجام رایزنی و گفت‌وگو خواهد کرد. دولت استرالیا می‌گوید در ماه دسامبر (دو ماه دیگر) نظر نهایی خود را در این زمینه اعلام می‌کند. او در ادامه ادعاهای خود افزود: «ما نیز نگرانی‌هایی در زمینه توانایی ایران به‌عنوان نیروی بی‌ثبات‌کننده در خاورمیانه به‌ویژه برای متحدانی نظیر اسرائیل داریم و من با تصدیق این نگرانی می‌گویم موضعی که ما تا کنون داشته‌ایم همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند، تا زمانی که ما تصمیم به تغییر آن بگیریم. اما من اشاره می‌کنم که ما نگاهی دقیق به این مساله خواهیم انداخت.»
به نوشته روزنامه «سیدنی مورنینگ هرالد» جولی بیشاپ، وزیرخارجه پیشین استرالیا نیز در تایید صحبت‌های نخست‌وزیر بازبینی در حمایت از برجام را مناسب دانسته و گفته، حمایت استرالیا همواره مشروط به اجرای تعهدات از سوی ایران بوده و از همین رو تصمیم نخست‌وزیر بیراه نیست. این درحالی است که وی پیش‌تر در اردیبهشت‌ماه با تاکید بر حمایت این کشور از برجام گفته بود که توافق هسته‌ای با ایران باید حفظ شود. به گزارش «ایسنا» جولی بیشاپ، وزیر امور خارجه استرالیا در گفت‌وگو با نشریه فایننشیال‌ریویو در پی ادعاهای اخیر نتانیاهو مبنی بر اینکه ایران درحال انجام برنامه هسته‌ای مخفی است تاکید کرده بود: «حمایت سیاسی مداوم ما از برجام به‌دلیل گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر فراهم شدن اطمینان و راستی‌آزمایی در مورد برنامه هسته‌ای ایران است.»
وی افزود: «توافق هسته‌ای با ایران تا زمانی که جایگزینی برای آن وجود نداشته باشد باید حفظ شود.»
منتقد دیروز، حامی امروز
استرالیا تا پیش از این یکی از منتقدان خروج آمریکا از معاهده اتمی کشورهای ۱+۵ با ایران بوده است.
مالکوم ترن‌بال، نخست‌وزیر پیشین این کشور، در ماه مه پس از اعلام تصمیم دونالد‌ترامپ مبنی بر خروج ایالات‌متحده از برجام ضمن ابراز تاسف از این اقدام گفت: «ما تمامی طرفین را به ادامه همکاری با معاهده اتمی تشویق می‌کنیم و هر چه در توان داریم برای حمایت از برجام انجام خواهیم داد.»
همچنین نخست‌وزیر پیشین استرالیا کمی پیش از آنکه از این سمت کنار برود، به دنبال ادعاهای دروغین نتانیاهو مبنی بر وجود برنامه هسته‌ای مخفی در ایران در جمع خبرنگاران گفته بود که توافق هسته‌ای ایران هنوز هم بهترین گزینه در دسترس است. وی گفته بود: «حمایت سیاسی مداوم ما از برجام به‌دلیل گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر فراهم شدن اطمینان و راستی‌آزمایی در مورد برنامه هسته‌ای ایران است. توافق هسته‌ای با ایران تا زمانی که جایگزینی برای آن وجود نداشته باشد باید حفظ شود.»
ماریس پین، وزیرخارجه استرالیا نیز یک ماه پیش در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک از برجام حمایت کرده و گفته بود این کشور تا زمانی که ایران به تعهدات خود پایبند بماند از برجام حمایت خواهد کرد.
او ابقای برجام و کنترل بر برنامه‌های هسته‌ای ایران را «به سود منافع جمعی» دانسته بود.
دونالد ترامپ، از منتقدان سرسخت توافق اتمی، دولت خود را در بهار گذشته از این توافق خارج کرد، دور نخست تحریم‌های آمریکا علیه ایران را در مردادماه بازگرداند و قصد دارد دور دوم تحریم‌ها را نیز در آبان‌ماه بازگرداند.
مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا اخیرا در جریان یک سخنرانی گفته است که دولت ترامپ دست به «کارزاری تاریخی و بین‌المللی» برای وارد آوردن فشارهای سیاسی و دیپلماتیک بر جمهوری اسلامی زده‌است.
ایالات‌متحده می‌گوید ایران باید رفتار خود را تغییر دهد و پای میز مذاکره برای توافقی تازه بازگردد.
طرف‌های دیگر توافق اتمی، یعنی سه قدرت اروپایی، آلمان، فرانسه و بریتانیا، اتحادیه اروپا، و نیز روسیه و چین در توافق اتمی با ایران باقی مانده‌اند.
دولت استرالیا در بیانیه روز سه‌شنبه خود گفته این کشور «متعهد به تعامل سازنده با ایران» است. از دیگر مسائلی که در سخنان نخست‌وزیر استرالیا و در بیانیه منتشرشده از سوی دولت آن کشور در روز سه‌شنبه مطرح شده، موضوع سفارتخانه آن کشور در اسرائیل است. اسکات موریسون گفته کانبرا درحال سبک‌وسنگین کردن گزینه انتقال سفارت خود از تل‌آویو به بیت‌المقدس است. رئیس‌جمهوری آمریکا، روز چهارشنبه ۱۵ آذر، به‌رغم مخالفت‌های بسیاری از متحدانش در منطقه و غرب، بیت‌المقدس را به‌عنوان پایتخت کشور اسرائیل به رسمیت شناخت.
ساز ناکوک کانبرا
در شرایطی که استرالیا قصد دارد در مورد مواضعش در قبال برجام تجدیدنظر و از سیاست‌های واشنگتن پیروی کند، کشورهای اروپایی به همراه روسیه و چین در تلاش هستند تا به هر طریقی این توافق باوجود خروج آمریکا از آن حفظ شود. بنابراین این روزها شاهد ساز ناکوک کانبرا در مقابل تلاش‌های جهانی با هدف حفظ برجام بدون آمریکا هستیم. درواقع کشورهای پیشتاز در اروپا با تلاش برای حفظ توافق هسته‌ای، در حال ایجاد یک سیستم پرداخت جایگزین برای سوئیفت هستند که تحت سلطه آمریکایی‌هاست.
همچنان اروپایی ها به ایران وعده می‌دهند که با حفظ آرامش خود منتظر به سر رسیدن دوره ترامپ بماند با این امید که وی بار دیگر در انتخابات رای نیاورد. برای دوری از جریمه‌های آمریکا، اروپایی‌ها به‌دنبال تاسیس یک نظام پرداخت جایگزین هستند که امکان پرداخت برای صادرات و واردات مشروع با ایران را میسر کند. این مکانیزم مبتنی بر نوعی تهاتر است که به‌جای ایجاد مبادلات بانکی، تهاتر میان پرداخت‌های یورویی صادرات و واردات را ممکن می‌سازد. هدف اصلی این است که به ایران امکان ادامه فروش نفت داده شود که اقتصادش به آن وابسته است، این دقیقا همان دلیل تشدید تحریم‌ها توسط واشنگتن است.
اما معلوم نیست که تلاش‌های اروپا نتیجه‌بخش باشد. شرکت‌های بزرگ چندملیتی مانند رنو، پژو، توتال، زیمنس و... می‌گویند که نمی‌توانند ریسک تحریم‌های آمریکا را بپذیرند. همچنین اروپایی ها تلاش دارند شرکت‌های کوچک و متوسطی را که ارتباط زیادی با بازار آمریکا ندارند به ادامه همکاری با تهران ترغیب کنند. پرسش این است که دولت ترامپ برای اعمال تحریم‌ها تا کجا پیش می‌رود و اینکه آیا استثنائاتی در این مسیر قائل خواهد شد؟
اکنون به‌جز برخی متحدان سنتی آمریکا چون ریاض و تل‌آویو شاید استرالیا نخستین کشوری باشد که آن‌قدر رسمی اعلام کرده که احتمالا از سیاست‌های واشنگتن در قبال برجام پیروی و از این توافق خارج خواهد شد.
البته قرار است نخست‌وزیر استرالیا دو ماه دیگر تصمیم نهایی خود را در این رابطه اعلام کند.
ارسال نظر