عباس عراقچی از مذاکرات تهران و بروکسل بر سر یمن خبر داد
استثنای مذاکرات ایران و اروپا
عراقچی تاکید کرد که جمهوری اسلامی با آنکه شاهد جدیت اروپایی‌ها برای حفظ برجام است، اما نسبت به توانایی آنها در این زمینه، تردید دارد. پیش‌تر نیز محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه درباره مذاکره اخیر هیات ایرانی با هیات اروپایی گفته بود: «مذاکره با طرف اروپایی‌ها تا به امروز نه سیاه بوده و نه سفید و باید ببینیم اروپایی‌ها در نهایت چه چیزهایی را ارائه می‌دهند.»
سقف و موضوع مذاکرات
عباس عراقچی یکشنبه شب با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری گفت: «سقف تهران در مذاکره با اروپا همان چند هفته‌ای است که رئیس‌جمهوری اعلام کرد.» معاون وزیر خارجه ایران خطاب به کشورهای اروپایی علاقه‌مند به حفظ برجام، همچون فرانسه، بریتانیا و آلمان نیز گفته که «باید برجام را همین‌طور که هست اجرا کنند. ما فراتر از تعهدات برجامی خود یک قدم برنخواهیم داشت.»
وی افزود: «آنها باید تعهداتی را که در برجام به آن پایبند هستند، اجرا کنند. یعنی رفع تمامی تحریم‌های هسته‌ای و برخورداری ایران از نتایج رفع تحریم‌های هسته‌ای.» معاون وزیر خارجه ادامه داد: «اگر در برجام گفته شده تحریم‌های نفتی برداشته می‌شود و فروش نفت ایران به حالت عادی برمی‌گردد، باید اروپایی‌ها فروش نفت را تضمین کنند. به هیچ چیز دیگر نه موشک، نه منطقه و... ربطی ندارد. اینکه علاقه‌مند هستند در این موارد مذاکره کنند، علاقه‌مند باشند، باید علاقه‌مندی ما را هم جلب کنند، هنوز ما این علاقه‌مندی را نداریم تا وقتی که منافعمان تامین شود.» اظهارات عراقچی پس از آن بیان می‌شود که کشورهای اروپایی خواستار حفظ برجام، ضمن مخالفت با خروج آمریکا از این توافق و سیاست‌های اقتصادی سخت‌گیرانه واشنگتن در قبال ایران، در انتقاد از برنامه موشکی و آنچه که اقدامات بی‌ثبات‌‌کننده ایران در منطقه خاورمیانه نامیده می‌شود، با ایالات‌متحده همراه شده‌اند.
بسته اقتصادی
عراقچی با بیان اینکه به‌دنبال خروج آمریکا از برجام، اروپایی‌ها از ما خواستند فرصتی به آنها بدهیم که تلاش‌شان را انجام دهند که بلکه بتوانند منافع ایران را تامین کنند، افزود: «این فرصت به اروپا داده شده و ایران درحال‌حاضر در این زمینه در حال مذاکره با کشورهای اروپایی است.» عراقچی اضافه کرده که اروپایی‌ها باید «نحوه تامین خواسته‌های ایران را تعریف کنند» و «یک بسته اقتصادی به ایران ارائه دهند که راه‌حل‌های عملی برای تامین منافع ایران بدهند.» رئیس هیات ایرانی مذاکرهکننده در کمیسیون مشترک برجام می‌گوید، از اروپا خواسته شده که یک بسته اقتصادی آماده کنند که در آن راه حل‌های عملی برای تامین خواسته‌های ایران در برجام مشخص شود و باید روشن شود که آنها آثار تحریم‌های آمریکا و بازگرداندن این تحریم‌ها را چگونه می‌خواهند جبران کنند. وی تاکید کرد: «اروپایی‌ها باید تضمین‌هایی را بدهند که تعهداتشان را در عمل اجرا کنند و ما مواجه با بدعهدی، تاخیر و... نباشیم و در چند هفته باید به آن برسیم و مشغول هستیم. » معاون وزیر خارجه با این موضوع که ایران عدم اعتماد به اروپا را همواره داشته است، ادامه داد: «موضع ما همیشه این بوده تا زمانی در برجام می‌مانیم که منافعمان از این توافق تامین شود. » این دیپلمات ارشد ایرانی ادامه داد: «ما براساس اعتماد با اروپا حرکت نمی‌کنیم، براساس تضمین‌هایی که باید بدهند، عمل خواهیم کرد. اگر اروپایی‌ها تعهداتی را که می‌دهند در صحنه عمل اجرا نکنند، مکانیسم‌های برگشت برنامه خودمان را پیش‌بینی خواهیم کرد.»
چشم‌انداز روشن‌تر
معاون وزیر خارجه ادامه داد: «برداشت کلی ما از مذاکرات در بروکسل، چین و روسیه و کمیسیون مشترک این است که یک مقدار چشم انداز برای رسیدن به توافق روشن‌تر است.اما اینکه می‌رسیم یا نه هنوز در آن نقطه‌ای نیستیم که درباره آن حتی قضاوت کنیم.» به گزارش خبرگزاری فارس، وی افزود: «ممکن است اروپایی‌ها چه مکرون و چه بقیه مایل باشند با ایران درباره موشک و... بعد از ۲۰۲۵ مذاکره کنند، ولی مذاکره دو طرف دارد، ممکن است آنها علاقه‌مند باشند ولی تا زمانی که ایران رضایت نداده اتفاقی نمی‌افتد.»
مشکلات اروپا
عراقچی به این موضوع نیز اشاره کرد که رهبران اروپایی پس از ۳،۴ ماه مذاکره با آمریکا تصور می‌کردند که این کشور در برجام باقی می‌ماند و بنابراین خروج واشنگتن از توافق برای اروپا غیرمنتظره بود. معاون وزیر خارجه، مشکلات اروپا در زمینه همکاری با ایران در برجام بدون آمریکا را به دو بخش «سیاسی» و «فنی» تقسیم کرده و گفته که در بخش سیاسی، فاصله گرفتن اروپا از آمریکا به‌عنوان شریک راهبردی خود و نزدیکی به چین، روسیه و ایران، کار را برای آنها سخت کرده است. به گفته عراقچی «روابط اقتصادی نزدیک این دو قاره با یکدیگر و استقلال شرکت‌های خصوصی» از دیگر چالش‌های اروپا است و ایران باید ببیند اروپا می‌تواند این چالش‌ها را حل و فصل کند یا خیر.
او توضیح داد: «در اروپا سیستم سرمایه‌داری و شرکت‌ها مستقل هستند و براساس تصمیمات هیات‌مدیره عمل می‌کنند؛ همچنین خیلی شرکت‌ها بازارهای بزرگ در آمریکا دارند و این بازارها برایشان مهم است.» درخواست‌های ایران از اروپا درحالی مطرح می‌شود که مقام‌های عالی‌رتبه اروپایی در هفته‌های اخیر نسبت به تامین منافع و امنیت شرکت‌های خود مقابل تحریم‌های آمریکا هشدار داده‌اند و به صراحت گفته‌اند که نمی‌توان این شرکت‌ها را وادار به ادامه رابطه اقتصادی با ایران کرد. در ادامه معاون وزیر خارجه ایران با اشاره به غالب بودن سیستم دلار در عرصه تجاری اضافه کرد: «ما جدیت اروپایی‌ها را برای حفظ برجام شاهدیم، ولی درباره توانایی آنها تردید داریم.»
شروط رهبری
وی با اشاره به شروط مقام معظم رهبری برای باقی‌ماندن ایران در برجام هم گفته که «اروپایی‌ها باید اقدامی در شورای امنیت انجام دهند و این یکی از شروط رهبری است. آمریکا عضو شورای امنیت است و اینکه اروپایی‌ها به شورای امنیت مراجعه کرده و حرکتی انجام دهند از نظر ما شرطی است که باید انجام شود.» از جمله شروطی که اخیرا مقام معظم رهبری برای حفظ برجام مطرح کردند عبارتند از: «صدور قطعنامه علیه آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل»، «مطرح نشدن برنامه موشکی و اقدامات منطقه‌ای ایران در مذاکرات»، «تضمین تجارت با ایران از سوی بانک‌های اروپایی»، «تضمین فروش کامل نفت ایران»، «جبران بدعهدی گذشته» و «مقابله با تحریم‌های آمریکا».
خروج ایران از برجام
عراقچی در ادامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه۲ همچنین هشدار داده که «ممکن است در پایان گفت‌وگو با اروپا اگر به نتیجه‌ای نرسیم از برجام خارج شویم... اگر از برجام خارج شویم همه چیز به قبل برمی‌گردد و تمام محدودیت‌های هسته‌ای به حالت قبل برمی‌گردد و اروپا تحریم‌های یک‌جانبه خود را برمی‌گرداند و تحریم‌های شورای امنیت هم برمی‌گردد.» وی بیان کرد: « اگر ببینیم مذاکرات خوب پیشرفت می‌کند، به بسته پیشنهادی و تضمین‌ها می‌رسیم و در آن سمت حرکت می‌کنیم تا زمانی در نظر گرفته شود. در دو هفته‌ای که گذراندیم به نظر من پیشرفت‌های خوبی داشتیم، ولی هنوز در نقطه‌ای نیستیم که بتوانیم بگوییم می‌توانیم به نتیجه برسیم.» عراقچی ادامه داد: «ما به آنها گفته‌ایم که این‌گونه نیست که ما در تهران بنشینیم و شما بسته‌ای را آماده کنید و یک ماه دیگر بیاورید و بعد ببینیم مورد قبول ما نیست، باید با هم قدم به قدم جلو برویم و خواسته‌های ما در آن لحاظ شود و اگر به نقطه‌ای رسیدیم که بسته نظر ما را تامین کند، برای ادامه تصمیم می‌گیریم.» معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران پیش‌تر نیز در جمع خبرنگاران گفته بود که «اگر احساس کنیم مذاکرات به سمت فرسایشی شدن می‌رود یا وقت تلف کردن است، طبیعتا ادامه نخواهیم داد.»
شکاف اروپا و آمریکا
عراقچی در این گفت‌وگو صدمه بزرگ آمریکا به برجام را تخریب فضای کار شرکت‌های خارجی در ایران عنوان کرد و گفت: «ما در جلسات کمیسیون مشترک این بحث را دنبال می‌کردیم. اگر ما از برجام خارج شویم تحریم‌ها بازخواهد گشت اما دیگران هم خسارت خواهند دید، زیرا برجام یک توافق سیاسی و امنیتی است که یک بحران هسته‌ای را با گفت‌وگو از بین برد و تبعات زیادی برای منطقه و نظام عدم اشاعه خواهد داشت. منطقه ما بدون برجام بهتر و امن‌تر نخواهد شد زیرا اولویت اول برجام امنیتی بود و بعد سیاسی و حیثیتی و در آخر اقتصادی.» وی با اشاره به موضع‌گیری اروپا و شخص خانم موگرینی در مقابل آمریکا هنگام خروج این کشور از برجام گفت: «ما باید از این شکاف استفاده کنیم. الان ایران و همه جهان در مقابل آمریکا هستند درحالی‌که در گذشته برعکس بود اما هدف ما برداشته شدن تحریم‌هاست.»
مذاکرات ایران و EU/ E۴ با موضوع یمن
عراقچی در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد که ایران برای حفظ برجام حاضر نیست در هیچ یک از موارد مورد درخواست اروپا مذاکره کند اما گفت تهران در مورد یمن استثنا قائل می‌شود. او درباره برخی اظهارنظرها مبنی بر اینکه اروپایی‌ها مذاکرات منطقه‌ای و موشکی را با ایران آغاز کرده‌اند، بیان کرد: «مذاکرات موشکی به هیچ‌وجه تا الان انجام نشده و مذاکرات منطقه‌ای فقط در یک مورد آن هم «یمن» با چهار کشور اروپایی برگزار خواهد شد.» عراقچی توضیح داد: «به دلایل انسانی و مشکلات انسانی حاد در این کشور و محاصره اقتصادی و رنج مردم این کشور از رژیم آدمکش سعودی و کمبود غذا و دارو، تصمیم گرفتیم برای برخورد با این مشکلات با اروپا گفت‌وگو کنیم.» او با تاکید بر اینکه این مذاکرات، مکانیزمی جدا از برجام است، افزود: «با چهار کشور آلمان، فرانسه، انگلیس و ایتالیا وارد گفت‌وگو شدیم و جابری‌انصاری دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی آن مذاکرات را انجام می‌دهد. در سایر مسائل منطقه ما گفت‌وگویی نداریم و موشکی خط قرمز ماست و به هیچ‌وجه وارد آن نمی‌شویم.» در همین راستا قرار است دور سوم مذاکرات ایران و کشورهای انگلیس، آلمان، فرانسه و ایتالیا به همراه اتحادیه اروپا (EU/ E۴) در ارتباط با بحران یمن در نیمه دوم ژوئن بعد از ماه مبارک رمضان (اواخر خرداد ـ اوایل تیر) در بروکسل مقر اتحادیه اروپا برگزار شود.
مذاکرات یمن ربطی به شروط آمریکا ندارد
در پی اظهارات اخیر عراقچی، برخی از رسانه‌ها مدعی شدند که مذاکرات ایران با EU/ E۴ به شروط دولت آمریکا برای از سرگیری مذاکرات با ایران ارتباط دارد، چرا که وزیر امور خارجه آمریکا در ۳۱اردیبهشت ماه در سخنانی شروط دوازده‌گانه‌ای را از سوی آمریکا برای توافق جدید با ایران اعلام کرد که یکی از این شروط، تاکید بر این داشت که ایران باید به حمایت نظامی خود از حوثی‌های یمن(انصارالله) پایان دهد و در راستای یک راه‌حل صلح‌آمیز در این کشور گام بردارد؛ درحالی‌که قبل از اعلام این شروط، ایران و چهار کشور اروپایی در موضوع یمن با یکدیگر دو دور رایزنی و مذاکره کرده بودند. به گزارش «ایسنا» با توجه به نفوذ منطقه‌ای ایران در یمن و ارتباطی که کشورمان با انصارالله یمن دارد، مقامات اتحادیه اروپا در سال گذشته از مقامات تهران درخواست کردند که ایران و اتحادیه اروپا برای ایجاد آتش‌بس در یمن و حل موضوع انسانی این بحران با یکدیگر همکاری‌های نزدیک‌تر و گفت‌وگوهای جدی‌تری داشته باشند و در همین چارچوب از اواخر بهمن سال ۱۳۹۶ به‌صورت رسمی مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا در این زمینه آغاز و در حاشیه اجلاس امنیتی مونیخ اولین دور این گفت‌وگوها برگزار شد.
مشوق‌های اقتصادی برای ایران
همچنین مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از نشست وزرای خارجه اروپایی در نشست خبری تاکید کرد که حفظ برجام برای اتحادیه اروپا موضوعی امنیتی است. به گزارش خبرگزاری فارس، فدریکا موگرینی در پایان نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا گفت که اتحادیه اروپا در حال بررسی مشوق‌های اقتصادی برای ایران به‌منظور حفظ برجام است. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین تاکید کرد که حفظ برجام برای اتحادیه اروپا، موضوعی منحصر به مسائل اقتصادی نیست بلکه برای اتحادیه اروپا این یک موضوعی امنیتی است. موگرینی در بخش دیگری از این سخنرانی در پاسخ به یک سوال تاکید کرد که اتحادیه اروپا در قبال ایران، نگرانی‌های مشترکی با آمریکا دارند از قبیل برنامه موشک بالستیک ایران و برخی موضوعات منطقه.
نشست وزیران اروپایی
از دیگر سو فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش از برگزاری نشست وزیران امور خارجه کشورهای عضو این اتحادیه در جمع خبرنگاران گفت: «اولین موضوع مورد بحث در نشست امروز وزیران امور خارجه کشورهای عضو، حفظ توافق هسته‌ای با ایران خواهد بود.»
به گزارش «ایسنا» موگرینی ادامه داد: «من وزیران را در جریان دیدار خوب کمیسیون مشترک که روز جمعه در وین برگزار شد، قرار می‌دهم. در این نشست کشورهای مانده در توافق هسته‌ای بدون آمریکا در سطح معاونان وزیر با حضور یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با یکدیگر دیدار کردند. کسی که برای یازدهمین بار تایید کرد ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش ذیل توافق پایبند است.» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین گفت: «هیچ‌کس فکر نمی‌کند که این (حفظ توافق هسته‌ای پس از خروج آمریکا) یک کار ساده است اما ما مصمم به انجام آن هستیم.» پس از اعلام خروج آمریکا از این توافق، ایران از اتحادیه اروپا خواسته است تا تضمین‌های لازم را برای برخورداری از منافع اقتصادی مورد انتظار از توافق بدهد تا تهران در توافق هسته‌ای باقی بماند.
تکاپوی بروکسل
باید توجه داشت که نشست روز دوشنبه هفتم خردادماه وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در ادامه سلسله حمایت‌های سران قاره سبز صورت گرفته است. ایران به اتحادیه اروپا مهلتی کوتاه و چندهفته‌ای برای چاره‌اندیشی و تضمین‌های عملی لازم برای حفظ منافع این کشور داده تا پیش از بازگشت تحریم‌های آمریکایی، راهکارهای مناسب اتخاذ و رضایت مقامات جمهوری اسلامی کسب شود. ترامپ میانه اردیبهشت ماه از تحریم‌هایی سخن به میان آورد که در بازه زمانی ۳ تا ۶ ماهه باز می‌گردند. بنابراین مقامات اروپایی نشست‌های گوناگونی را در سطوح مختلف برگزار کرده تا به بهترین تصمیمات ممکن دست یابند.
چندی پیش نیز رهبران اتحادیه در صوفیه پایتخت بلغارستان دور هم جمع شدند تا به اتخاذ رویکردی واحد در قبال توطئه‌های ضدبرجامی کاخ سفید دست یابند. در جریان نشست صوفیه سران حاضر بر این نکته تاکید کردند که تا پایبندی ایران به برجام، آنها نیز به توافق هسته‌ای متعهد خواهند ماند. ایران تهدید کرده در صورت عدم تضمین‌های اروپا ضمن خروج از برجام، به اصل بازگشت‌پذیری متوسل می‌شود؛ اصلی که به ایران اجازه می‌دهد فعالیت‌های هسته‌ای خود را به شرایط پیش از توافق بازگرداند. به گزارش «ایرنا» نگرانی اروپایی‌ها از توسل ایران به اصل بازگشت‌پذیری و از بین رفتن زحمات یک دهه‌ای دو طرف که منجر به انعقاد توافق شده، مقامات عالی‌رتبه اتحادیه اروپا را به تکاپو واداشته تا قبل از دیر شدن، برجام را نجات دهند؛ مباحث مطرح شده سه روز پیش در کمیسیون مشترک برجام هم فرصتی برای مرور اقدامات اروپا و همچنین چین و روسیه بود؛ نشستی که افزون بر «هلگا اشمید» معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نمایندگان گروه ۱+۴ نیز در آن حضور داشتند. اعضای کمیسیون مشترک برجام در این نشست جوانب سیاسی مختلف خروج آمریکا از توافق را پس از اعمال تحریم‌ها بررسی کردند. شرکت‌کنندگان درباره راهکارهای عملی موجود برای حل و فصل موضوعاتی چون چگونگی حفظ و استحکام روابط اقتصادی با تهران، اقدامات مربوط به تسهیل فروش نفت و فرآورده‌های آن و همچنین محصولات گاز و پتروشیمی، انجام مبادلات بانکی کارآمد با جمهوری اسلامی و استمرار مراودات حمل‌ونقل ریلی، زمینی و هوایی با ایران به بحث و تبادل نظر پرداختند.
همچنین تامین حداکثری اعتبارات صادراتی و یافتن مسیرهای تسهیل مراودات بانکی، بیمه‌ای و تجاری برای گسترش همکاری‌های مالی و اقتصادی، گسترش انعقاد قراردادها و یادداشت‌های تفاهم بین شرکت‌های کشورهای ثالث با ایران، حمایت همه‌جانبه از فعالان اقتصادی با حمایت قانونی از آنان و نیز گسترش فضای کسب و کار و ایجاد فضای اقتصادی شفاف از دیگر موضوعات مورد بحث در این کمیسیون بود. «قانون مسدودساز» از جمله تدابیر اروپایی‌ها برای تشویق و حمایت از شرکت‌های خود برای سرمایه‌گذاری در ایران است. آنها با اجرای این قانون که از دو دهه پیش مسکوت مانده در صدد خنثی کردن تهدیدات ترامپ و وزارت خزانه داری آمریکا هستند تا دولتمردان مستقر در کاخ سفید نتوانند کمپانی‌های اروپایی را از ادامه همکاری با ایران منصرف سازند. از مهم‌ترین دلایل تلاش اروپایی‌ها برای حفظ برجام، پایبندی کامل ایران به این توافق در سه سال گذشته بوده است. جمهوری اسلامی ایران همواره بر تعهدات خود نسبت به اجرای برجام پایبند بوده است.
ارسال نظر