«دنیای اقتصاد» گزارش می‌دهد
متن و حاشیه نشست پرتنش بهارستان
جلسه دیروز نخستین جلسه متفاوت مجلس در سال ۹۷ بود؛ از یکسو این جلسه با حاشیه‌هایی برای ولی الله سیف ادامه یافت و از سوی دیگر، به میدانی برای انتقاد از سیاست‌های دولت در بازار ارز تبدیل شد. در واقع می‌توان گفت در این میدان، کمیسیون اقتصادی و مرکز پژوهش‌های مجلس، بیش از همه اظهارات انتقادی خود را خطاب به نمایندگان دولت مطرح کردند. با این همه اما می‌توان گفت این جلسه با وجود آنکه پرتنش بود؛ اما از منظر ارائه اطلاعات تکراری و در نهایت بی‌نتیجه پایان یافت.
هجوم به تریبون
اما حاشیه‌های جلسه دیروز چه بود؟ پس از آنکه جلسه غیرعلنی صحن با مقاومت و رای نمایندگان به‌صورت علنی برگزار شد، حضور رئیس کل بانک مرکزی در جلسه با اعتراض برخی نمایندگان همراه شد؛ در ابتدای جلسه علنی هنگامی که علی لاریجانی رئیس مجلس از سیف خواست پشت تریبون قرار گیرد، چندین نماینده به سمت سیف رفتند و به او اعتراض کردند. در آغاز اظهارات رئیس کل بانک مرکزی، نمایندگان با فریادهای دو-دو به معنای مخالفت از او استقبال کردند و تعدادی از نمایندگان این بار به مقابل تریبون مجلس رفتند و فریاد استعفا - استعفا سردادند. لحظه به لحظه بر تعداد نمایندگان معترض به سیف در جایگاه تریبون مجلس افزوده می‌شد. محمد دهقان، جهانبخش محبی‌نیا و حسین مقصودی ازجمله نخستین معترضانی بودند که به جایگاه سیف رفتند؛ اما کسانی که بیش از همه فضای تریبون را اعتراضی و متشنج کردند، حسین مقصودی نماینده سبزوار و احد آزادیخواه نماینده ملایر بودند. البته در این زمان جایگاه سیف را نمایندگان پر کرده بودند و در این میان برخی اعضای هیات رئیسه مجلس ازجمله احمد امیرآبادی، علی مطهری و بهروز نعمتی تلاش کردند نمایندگان معترض را از سیف دور کنند. علی لاریجانی هم بارها از نمایندگان خواست در صندلی خود حضور یابند و نظم جلسه را رعایت کنند. او خطاب به نمایندگان گفت: «این کارها یعنی چه، چرا نظم جلسه را رعایت نمی‌کنید.» اما با وجود تذکرهای لاریجانی نمایندگان باز هم به اعتراض‌ها و تجمعات خود ادامه دادند. رئیس مجلس درادامه خطاب به معترضان یک بار دیگر گفت: «چرا اینجا جمع شدید این چه وضعی است که درست کردید.» لاریجانی افزود: «آقای سیف باید توضیح دهد و برای توضیح اینجا حضور دارند.» او همچنین خطاب به نمایندگانی که خواستار استعفای سیف بودند، گفت: شما نباید در این مورد تصمیم بگیرید. جلسه را علنی می‌کنیم می‌گویید چرا علنی است، غیرعلنی می‌کنیم می‌گویید چرا غیرعلنی کردیم، اینکه نمی‌شود. اجازه بدهید آقای سیف صحبت کند.» هیاهوی معترضان تا جایی ادامه پیدا کرد که لاریجانی به آنها هشدار داد اگر اجازه صحبت به سیف ندهید دستور را عوض می‌کنیم و بررسی لایحه دیگری را در دستور کار قرار می‌دهیم.
دقایقی از این ماجرا نگذشته بود که کانال تلگرامی خبرگزاری صدا و سیما فیلم زمان درگیری نمایندگان با سیف را منتشر کرد و این فیلم در فضای مجازی دست به دست شد.
گزارش سیف
پس از همه تنش‌های به‌وجودآمده سرانجام سیف گزارش خود را ارائه کرد؛ گزارشی که متفاوت از اظهارات پیشین او درباره نوسانات بازار ارز نبود. در واقع تنها بخش متفاوت اظهاراتش، آنجا بود که به تشریح اقدامات جلسه فوق‌العاده دوشنبه شب ستاد اقتصادی دولت پرداخت. او در یکی از محورهای اظهاراتش با اعلام اینکه اقدام بانک مرکزی درباره تک نرخی کردن نرخ ارز، بهترین تصمیم است، توضیح داد: قرار نیست مبلغ ۴۲۰۰ تومان نرخ تعیین شده برای دلار ثابت بماند تا اشتباهات گذشته تکرار شود، بلکه متناسب با متغیرهای اقتصادی این نرخ حرکت می‌کند؛ ممکن است در طول سال ۵ یا ۶ درصد نیز نوسان داشته باشد که اشکالی ندارد و در همه دنیا این وضعیت برقرار است. او افزود: آنچه مهم است این که اکنون درباره نوع تخصیص و تامین ارز برای ورود کالاهای اساسی اولویت‌گذاری کنیم تا متناسب با آن، توان تامین ارز در کشور مشخص شود.
او در محور دیگری از اظهاراتش درباره آنچه لاریجانی درباره لزوم بازنگری در نرخ‌های سکه در بازار گفت، توضیح داد: سکه تحت تاثیر ۲ قیمت دلار و اونس بین‌المللی طلا است؛ البته گاهی نیز حباب به‌وجود می‌آید که به همین دلیل آذرماه گذشته حراجی سکه از سر گرفته شد. سیف افزود: زمانی که حراجی سکه آغاز شد، سکه ۲۰۰ هزار تومان حباب قیمتی داشت؛ اما با حراجی پایین آمد؛ اکنون نرخ سکه با قیمت‌های کاذب ارز تطبیق دارد؛ اما وقتی دلار ۴۲۰۰ تومان تعیین شده، نرخ سکه نیز باید تعدیل شود؛ ما نیز تلاش می‌کنیم به سرعت این کار عملیاتی شود.
این وعده سیف قابل‌ملاحظه است که می‌توانید تحلیل آن را در صفحه ۱۲ همین شماره «دنیای‌اقتصاد» بخوانید.
از سوی دیگر، سیف در ادامه اظهاراتش به موضوع دیگری نیز اشاره کرد: او با اشاره به دیدار روز دوشنبه خود با رهبر معظم انقلاب از تغییر ارز مبنا از دلار به یورو خبر داد و گفت: یکی از برنامه‌های بانک مرکزی این است که ارز گزارشگری از دلار به یورو تبدیل شود که رهبر انقلاب نیز از این کار استقبال کردند. رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: امروز دلار نقشی در تجارت خارجی ما ندارد و در حال حذف شدن است و یورو در آینده به ارز گزارشگری ایران تبدیل می‌شود؛ البته مقدماتی دارد که در حال آماده‌سازی آن هستیم.
سیف در اظهارات خود به موضوع مهم دیگری نیز اشاره کرد. او در پاسخ به این سوال که چرا به نرخ ارز از سال ۱۳۹۲ تاکنون حدود ۴۰ یا ۵۰ درصد افزوده شده است، گفت: از سال ۹۲ تاکنون تورم انباشته ما ۸۲ درصد بوده است؛ اما با نرخ ۴۰ درصد، قیمت دلار سه هزار تومانی سال ۱۳۹۲ اکنون به ۴۲۰۰ تومان رسیده است. او گفت: البته در زمان‌هایی که نرخ‌ها بالاتر از این رقم بود، با توجه به تورم انباشته، آن ارقام توجیه داشت؛ اما تنها چیزی که قابل‌دفاع نیست، نوسان‌های شدید است که در اقتصاد مشکل ایجاد می‌کند. سیف اطمینان داد: برنامه ما این است که به‌صورت هموار و با جلوگیری از نوسان‌های شدید، آرامش مناسب در اقتصاد ایجاد کنیم.
دیگر نرخ مبادله‌ای وجود ندارد
سیف در ادامه اظهاراتش به موضوع ارز مبادله‌ای اشاره و تاکید کرد که دیگر نرخ مبادله‌ای وجود ندارد؛ فقط نرخ ۴۲۰۰ تومان را برای دلار داریم و نرخ بیش از این هم قاچاق است. او گفت که با قاطعیت می‌گویم با این رقم، همه نیازهای منطقی کشور تامین می‌شود و حتی ارز مورد نیاز دانشجویان، بیماران و مسافران را نیز از طریق بانک‌ها تامین می‌کنیم.سیف درباره پرداخت سود به سپرده‌های ارزی هم گفت: در دوره‌ای، سود ریالی به این حساب‌ها پرداخت شد که اعتماد را از بین برد. بانک مرکزی موظف است اگر کسی حساب سپرده ارزی داشت، با سود متعارف ارز دریافت کند. بانک مرکزی در کنار نرخی که بانک به سپرده گذار ارزی می‌دهد، مقداری بر آن می‌افزاید تا برای بانک صرفه اقتصادی داشته باشد و انگیزه لازم را برای جمع‌آوری منابع ارزی ایجاد کند.
مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی
ولی الله سیف همچنین دیروز در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت از مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی برای ساماندهی بازار ارز خبر داد و گفت: هماهنگی‌های خوبی با قوه قضائیه، وزارتخانه‌های اقتصاد و کشور، نیروی انتظامی برای ساماندهی بازار ارز وجود داشته و در شورای‌عالی امنیت ملی مصوبه خوبی در این زمینه وجود دارد که حکم کافی برای تحت کنترل قرار گرفتن امور است.
سیف همچنین با بیان اینکه اقدامات لازم درباره صندوق ذخیره طلا در روزهای آینده انجام می‌شود، ادامه داد: در موضوع سپرده‌گذاری‌های ارزی، مکانیزمی در نظر گرفته شده است که امکان استفاده از سپرده‌های ارزی برای صاحبان سپرده در خارج از کشور فراهم شود و متن بخشنامه مذکور در اختیار رسانه‌ها قرار می‌گیرد. او ادامه داد: وضعیت بازار ارز در روزهای گذشته از مولفه‌های اقتصادی متاثر نبود و بیشتر التهابات، بازار ارز را با مشکل روبه‌رو کرده بود که نرخ ۴۲۰۰ تومانی برای هر دلار با لحاظ واقعیت‌های اقتصادی در نظر گرفته شده است. سیف تصریح کرد: براساس گزارش‌های صندوق بین‌المللی پول و لحاظ پارامترهای اقتصادی و متغیرهای بنیادین، نرخ حدود ۴۲۰۰ تومانی برای هر دلار، مناسب است و حتی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و کارشناسان اقتصادی نیز نرخ ۴۲۰۰ تومان را برای دلار توصیه کرده‌اند.
اعتراض لاریجانی
اظهارات و گزارش سیف درباره آنچه طی روزهای اخیر در بازار ارز کشور رخ داد، موجب اعتراض علی لاریجانی شد. رئیس مجلس در بخشی از اظهارات سیف این انتقاد را مطرح کرد که چرا دولت زودتر یکسان‌سازی نرخ ارز را انجام نداده که بازار وارد التهابات نشود. لاریجانی در ادامه این جلسه با اشاره به اظهارات سیف مبنی بر اینکه منابع ارزی بیش از مصارف است، یادآوری کرد: این نشان می‌دهد اشکال در مدیریت کار است. او تصمیمات ارزی دوشنبه شب دولت را موجب تعدیل شرایط موجود دانست و در عین حال گفت که این تصمیمات باید زودتر از این گرفته می‌شد. رئیس مجلس خطاب به رئیس کل بانک مرکزی گفت: از این به بعد تصمیمی که گرفته شده را با جدیت دنبال و کمیته‌ای تعیین کنید که مستمرا شرایط را رصد کند و ریزه‌کاری‌های پیش‌بینی‌نشده را پیش‌بینی کند.
لاریجانی در ادامه خواستار ارائه گزارش مستمر بانک مرکزی درباره وضعیت بازار ارز به مجلس شد و گفت: هر دو سه ماه گزارشی از تراز ارزی را به مجلس بدهید تا بدانیم وضعیت چگونه است و اطلاعاتمان یکسان باشد. او همچنین در ادامه این جلسه هنگامی که محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی پشت تریبون رفت و با انتقاد از برخی اختلاف‌نظرها در دولت درخصوص مسائل اقتصادی گفت که در مسائل اقتصادی باید صدای واحد از دولت به گوش برسد و لازم است این تذکر به رئیس‌جمهور داده شود، بر این موضوع صحه گذاشت و از برخی اظهارات مشاوران دولت درباره نرخ ارز و چندصدایی در دولت انتقاد کرد.
با این همه می‌توان گفت که جلسه دیروز مجلس جلوه‌ای متفاوت از جلسات ارائه گزارش‌های مقام‌های مسوول داشت. هرچند مطالبه‌گر بودن نمایندگان مجلس و نیز پاسخگو بودن مقامات اصل است؛ اما در موضوع نرخ ارز نباید این نکته را فراموش کرد که بخشی از سیاست‌های ارزی از طریق بودجه‌های سنواتی به‌صورت قانون به دولت دیکته می‌شود که این امر در همه ادوار مجلس، صورت می‌گرفته و می‌گیرد. گرچه وضعیت اخیر بازار ارز قابل‌دفاع نیست و صاحب‌نظران نیز درباره آن هشدار داده بودند، اما نکته آن است که در موضوع سیاست‌های ارزی از طریق بودجه‌های سنواتی، هنگام بررسی در پارلمان، مجلسی‌ها بیشتر از آنکه به اصلاح این سیاست‌ها توجه کنند، به کم و زیاد کردن اعداد و ارقام و نیز تخصیص اعتبارات توجه می‌کنند؛ همین امر یکی از مولفه‌هایی است که در زمان اجرایی شدن بودجه‌های سنواتی در بازار ارز اثرگذار است.
از سوی دیگر، معمول است که وقتی اتفاق‌هایی همچون نوسانات نرخ ارز رخ می‌دهد، برخی منتقدان در نخستین گام خواهان تغییر رئیس کل بانک مرکزی می‌شوند. این در حالی است که با وجود آنکه این فرد نیز باید پاسخگوی مسوولیت و اقدامات خود باشد، اما تغییر او اقدام درست نیست. اقدام درست برای سامان دادن به بازار ارز تلاش برای تغییر سیاست‌های غلط است. واقعیت آن است که رئیس کل بانک مرکزی نمی‌تواند به تنهایی سیاست‌گذاری کند؛ زیرا همه اختیارات و ابزارها در دست او نیست. نگاهی اجمالی به جلسات پرسش و پاسخ مجلسی‌ها با نمایندگان دولت اعم از وزرا و رئیس کل بانک مرکزی طی سال‌های اخیر نشان داده که این جلسات و پرسش و پاسخ‌ها حتی نتوانسته آسیب‌ها را شناسایی کرده و جمع‌بندی ارائه دهد چه رسد به آنکه در تغییر سیاست‌های غلط اثرگذار باشد.
نوبخت: درگیر جنگ اقتصادی هستیم
دنیای اقتصاد: محمد باقرنوبخت، سخنگوی دولت با اشاره به التهاب‌چند روز اخیر در بازار ارز گفت: در بازار ارز با مماشات روبه‌رو شدیم و باید زودتر وارد می‌شدیم. او روز گذشته در نشست خبری‌اش در سازمان برنامه و بودجه همچنین با بیان اینکه آنچه در بازار ارز اتفاق افتاد، قابل‌دفاع نیست گفت: اما نباید اتفاقات بازار ارز را با کل شاخص‌ها معادل کنیم. ما درگیر یک جنگ اقتصادی هستیم و دشمنان دنبال این هستند که اقتصادمان را دچار مشکل کنند. ما که نباید با مارش آنها پا بکوبیم. به گزارش خبرگزاری مهر، وی با اشاره به خروج ارز از کشور به‌صورت سرمایه گفت: اطلاعاتی که از خروج سرمایه داده شد، اگرچه قطعی نیست؛ ولی نشان داد که بخشی از دارایی‌های ایران به‌صورت سرمایه ارزی خارج می‌شود.وی اظهار کرد: عده‌ای تصور کردند که در یک کشور دیگر، یک واحد آپارتمان بگیرند و کلید یک خودرو را هم در کنار آن تحویل بگیرند؛ بنابراین ارز را از کشور خارج کردند، اما ما نمی‌توانیم رقم فرار سرمایه را اعلام کنیم، چراکه باید محاسبات دقیقی از آن صورت گیرد و البته تفکیک این ارقام را برای خروج سرمایه، میزان واردات و تقاضای واردات خدمات را از مراجع رسمی درخواست کرده‌ایم.به گزارش خبرآنلاین، نوبخت تصریح کرد: بحث اینکه ارز از دلار محور به یورومحور تبدیل شود، مدت‌هاست که مطرح است. تمهید مقدماتی نیز صورت گرفته است. آقای سیف از فرصت‌هایی که برای تسهیل مبادلات ارزی بر پایه یورو صورت گیرد، بررسی کرده‌اند. لزومی ندارد مبادلات خارجی با دلار انجام شود. این کار مزایایی دارد که ما از آن استفاده خواهیم کرد. همچنین به گزارش خبرگزاری تسنیم، سخنگوی دولت گفت: امکان کاهش نرخ جدید دلار وجود دارد و معتقد هستیم اگر عرضه دلار از طریق سامانه‌ای که ارزهای صادراتی را مدیریت کند منسجم شود نرخ فعلی کاهش خواهد یافت. وی افزود: اجرای این سیاست‌ها در یک دوره ۶ماهه پیگیری خواهد شد تا بازار ارز به تعادل برسد.نوبخت سپس در پاسخ به سوالی درمورد ورود اتوبوسی افراد برای خرید ارز و دست‌های پنهان قاچاقچیان اربیل و امارات در التهاب بازار ارز گفت: حرف ما این است که عرضه ما در ارز، بیش از تقاضا بوده است ولی تقاضای کاذب وارد شده از کانال‌هایی بوده که از اتوبوس‌ها گرفته شده یا افرادی که می‌خواهند نشان دهند که دولت ناکارآمد است.به گزارش خبرگزاری مهر، وی ادامه داد: هنوز ۶ ماه از عمر دولت نگذشته است، سه سوال از رئیس‌جمهوری مطرح می‌شود و استیضاح سه وزیر در یک روز کلید می‌خورد، نشان از این دارد که شرایط عادی نداریم.
ارسال نظر