زنان قدرتمند اروپا در پی حفظ برجام ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا (چپ) و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان./ عکس: AFP

به گزارش «رویترز»، ترزا می با اشاره به مذاکراتش با آنگلا مرکل تاکید کرد: «ما توافق داشتیم در حالی که به تلاش برای حفظ توافق هسته‌ای (برجام) ادامه می‌دهیم، همانند آمریکا درخصوص فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در خاورمیانه نگران هستیم.» او اضافه کرده است: «آماده‌ایم برای مقابله با این مسائل اقدامات مناسب بیشتری را انجام دهیم.»

بوریس جانسون، وزیر امور خارجه انگلیس نیز روز دوشنبه درباره ادعای نقش ایران در حوادث اخیر در شمال اراضی اشغالی فلسطین و سوریه ابراز نگرانی کرد. روز شنبه هفته گذشته رژیم صهیونیستی حملات هوایی را علیه سوریه انجام داد که در آن یک فروند جنگنده صهیونیستی هدف پدافند سوری قرار گرفت و ساقط شد. مقامات رژیم صهیونیستی مدعی شدند که این حملات را در پاسخ به رخنه یک پهپاد ایرانی به حریم هوایی اسرائیل انجام داده‌اند. غرب و آمریکا تحت‌رهبری رژیم صهیونیستی در حالی ایران را به‌دست داشتن در اقدامات بی‌ثبات‌‌کننده در منطقه متهم می‌کنند که این کشورها خود عامل اصلی جنگ و ناآرامی در خاورمیانه هستند، اما تلاش می‌کنند تا با متهم کردن ایران بر این واقعیات سرپوش بگذارند و جمهوری اسلامی را در مشکلات منطقه مقصر جلوه دهند. علاوه‌بر بریتانیا و آلمان، فرانسه نیز نسبت به اقدامات ایران در منطقه ابراز نگرانی کرده است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، روز چهارشنبه هفته گذشته در عین تاکید بر لزوم حفظ برجام گفت، باید بر موضوع استفاده از موشک‌های ساخت ایران در کشورهای یمن و سوریه متمرکز شد، چون این موشک‌ها «خطر و چالش امنیتی برای متحدان فرانسه» به‌شمار می‌روند. رئیس‌جمهوری فرانسه تاکید کرد، لازم است برنامه موشک‌های بالستیک ایران زیر نظارت بین‌المللی قرار گیرد. این موضوع برای امنیت منطقه ضروری ا‌ست و ما به مکانیزمی از تحریم‌ها و سازوکار نظارتی برای آن نیاز داریم.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه می‌گوید: «ما مذاکراتی را با طرف‌های منطقه‌ای و نیز اعضای دائم شورای امنیت آغاز کرده‌ایم  مانند آنچه در مورد توافق اتمی شکل گرفت، ولی آن را به کشورهای منطقه نیز گسترش داده‌ایم، تا بتوانیم از ناامنی کاسته و در نهایت آن را ریشه‌کن کنیم.» مکرون پیش‌تر نیز ضمن حمایت از پایبندی به توافق هسته‌ای، از اقدامات ایران در منطقه غرب آسیا، برنامه موشکی تهران و نیز آنچه منتقدان دخالت در اوضاع دیگر کشورها می‌نامند، انتقاد کرده بود. مکرون در آبان‌ماه گذشته در دبی، فعالیت ایران در منطقه را بسیار نگران‌‌کننده توصیف کرده و گفته بود «احتمال تحریم علیه برنامه موشکی ایران وجود دارد.»در همین زمینه، نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، روز پنج‌شنبه در بیانیه‌ای با اشاره به گزارش کارشناسان سازمان باادعای نقض تحریم تسلیحاتی یمن توسط ایران، از شورای امنیت خواست تا در این مورد اقدام کند. سفیر آمریکا مدعی شد که گزارش کارشناسان سازمان ملل متحد، اظهارات مقام‌های آمریکایی درخصوص اقدامات غیرقانونی ایران برای صدور جنگ‌افزار به یمن را تایید می‌کند. نیکی هیلی تاکید کرده بود اقدام ایران در ارسال سلاح برای حوثی‌های یمن نقض چند قطعنامه شورای امنیت است و جهان نباید بگذارد نقض آشکار [قطعنامه‌ها] بی‌پاسخ بماند.

مقام‌های ایران از جمله محمدجواد ظریف، ضمن تکذیب رساندن سلاح به دست حوثی‌های یمن، ادعاهای نیکی هیلی را شوی موشکی خواندند. سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد در آذرماه سال جاری، بقایای یک موشک را به‌عنوان «شواهد غیرقابل انکار» در تایید این ادعا ارائه داد که موشکی که حوثی‌های یمن در ماه نوامبر به خاک عربستان سعودی شلیک کردند ساخت ایران است. به ادعای این مقام آمریکایی، این موشک آرم گروه صنعتی شهید باقری را روی خود داشته و مشخصاتش با مشخصات موشک‌های ایرانی همخوانی دارد. در واکنش به سخنان هیلی، محمدجواد ظریف اعلام کرد که درباره آنچه «اتهام جدید آمریکا» علیه ایران نامید، شکایتی به سازمان ملل متحد ارائه خواهد شد. خبرگزاری فرانسه در گزارشی که روز جمعه، ۲۷ بهمن‌ماه، منتشر کرد به نقل از «چند دیپلمات» گفت که احتمالا عمل نقض قطعنامه‌ها به دست ایران در پیش‌نویس قطعنامه‌ای تازه قید خواهد شد.

اهمیت برجام از دید دبیرکل ناتو

همزمان با این تحولات، دبیرکل ناتو با بیان اینکه توافق هسته‌ای با ایران برای موثر بودن باید به درستی اجرا شود، گفت که کشورهای عضو ناتو اهمیت زیادی برای این توافق قائلند. به گزارش «ایسنا» ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در نشستی در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ بر لزوم اجرای کامل توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ که در ژوئیه ۲۰۱۵ حاصل شد، تاکید کرد. او با ادعای اینکه ایران نگرانی‌هایی در زمینه اشاعه ایجاد می‌کند، گفت: به همین دلیل کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) اهمیت زیادی برای توافق هسته‌ای با ایران قائلند، اما این توافق برای موثر بودن باید به درستی و کامل اجرا شود. بنابر گزارش پایگاه اینترنتی رسمی ناتو، استولتنبرگ در ادامه با اشاره به اینکه مساله هسته‌ای کره شمالی نیز باید مورد رسیدگی قرار گیرد، افزود: تمامی این تحولات ما را ملزم می‌کند که به تهدیدات هسته‌ای توجه بیشتری نشان دهیم. این اظهارات در حالی بیان شده است که رئیس‌جمهور آمریکا به‌رغم تعهد این کشور برای پایبندی به توافق هسته‌ای بارها این توافق را مورد انتقاد قرار داده و اخیرا نیز هشدار داده است که اگر اروپایی‌ها آنچه را وی نقاط ضعف توافق می‌داند، اصلاح نکنند واشنگتن از آن خارج خواهد شد.

ترامپ خود این توافق را «بدترین» توافقی که دیده توصیف کرده و خواستار اصلاحات یا برچیدن آن شده است؛ آنچه با مخالفت متحدان اروپایی واشنگتن روبه‌رو شده‌است. اما کشورهای اروپایی در مورد به‌گفته آنها اقدامات تهران در منطقه با ایالات متحده هم‌زبان شده و حتی بیانیه‌ها و نامه‌های مشترکی نیز در این مورد منتشر کرده‌اند. ایران می‌گوید حاضر به مذاکره مجدد در مورد توافق هسته‌ای نیست. تهران در عین حال می‌گوید از آنجا که قصد ساخت جنگ‌افزار هسته‌ای را ندارد، برنامه موشکی‌اش نیز برای حمل کلاهک هسته‌ای پیگیری نمی‌شود و در نتیجه تضادی با خواسته‌ها یا ممنوعیت‌های شورای امنیت ندارد. از طرفی عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، در ۱۹ بهمن ماه گفته بود، آمریکا و اروپا ابتدا باید به تهران درباره «موفقیت‌آمیز» بودن توافق هسته‌ای اطمینان بدهند و بعد به‌دنبال مذاکره بر سر مسائل دیگر باشند.

توصیه وزیر خارجه آلمان به آمریکا

از سوی دیگر، وزیر امورخارجه آلمان گفت به شرکای آمریکایی خود توصیه می‌کنیم که توافق هسته‌ای با ایران را لغو نکنند. به گزارش «ایسنا» زیگمار گابریل در سخنرانی خود در کنفرانس امنیتی مونیخ با تکیه بر ادعاهای بی‌اساس غرب علیه ایران، به همکاری‌های آلمان و روسیه در زمینه‌های مختلف اشاره کرد و گفت: ما اجازه ندادیم که ایران به یک کشور دارای بمب هسته‌ای تبدیل شود. ما با روسیه بر سر برجام مذاکره کردیم و از شرکای آمریکایی‌مان می‌خواهیم که این توافق را لغو نکنند. گابریل ادامه داد: در مقابل از آنها می‌خواهیم که تلاش کنند با کمک یکدیگر راهبردهای جدیدی را برای مقابله با سیاست‌های بی‌ثبات‌کننده ایران و عقب راندن نفوذ آن در منطقه خاورمیانه تعیین کنیم. او همچنین گفت: اکنون ما باید به یک راه حل پایدار و دائمی برای بحران سوریه و یمن دست یابیم؛ چراکه این تنها راه کمک به مردم این کشورها و مقابله با به گفته او تلاش هژمونیک ایران است.