در گفت‌وگو با مدیرعامل «مدیریت بین‌المللی همراه جاده ریل دریا» تاکید شد
سرمایه‌گذاری ۲۰ هزار میلیارد تومانی احداث اسکله بندر مکانیزه
لطفا درباره جزئیات پروژه اجرای اسکله بندر مکانیزه مواد فله معدنی در استان هرمزگان توضیح دهید.
به طور کلی فرآیند کار به گونه‌ای است که سه حالت صادرات، واردات و انبارش را می‌توانیم برای این بندر متصور شویم. برنامه‌ریزی ما برای پردازش ۵۰ میلیون تن مواد فله معدنی است که تاکنون ۲۵ میلیون تن از آن به صادرات و ۲۵ میلیون تن به واردات تخصیص داده شده است. در این بندر ظرفیت بزرگی هم در حوزه انبارش پیش‌بینی شده است. نکته مهم این است که با تجهیزات به‌روز دنیا و به صورت مکانیزه می‌توانیم این مواد فله معدنی را در تناژ بسیار بالا پشتیبانی کنیم. با توجه به عمق کم‌آب در آن منطقه، با لایروبی ۲۰میلیون مترمکعبی که بسیار رقم بالایی است، می‌توانیم ظرفیت کشتی‌هایی را که کنار اسکله می‌آوریم، به ۱۵۰ هزار تن برسانیم. از آن طرف با افزایش ظرفیت حمل ریلی در بندر شهید رجایی، می‌توانیم یک حوزه انبار مکانیزه در اختیار داشته باشیم. در این حالت چالش‌های فعلی بندر شهید رجایی برطرف می‌شود. یعنی وضعیت کنونی این بندر که به دور از شرایط محیط زیستی و اجرایی است و آسیب به دستگاه‌ها می‌زند، بهبود می‌یابد و به سمت مکانیزه شدن پیش می‌رود و یک مرحله ارتقا می‌یابد.
برای اجرای پروژه اجرای اسکله بندر مکانیزه مواد فله معدنی تاکنون چه میزان سرمایه‌گذاری صورت گرفته است؟
در این راستا حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری از طرف شرکت‌های سهامدار مجموعه در نظر گرفته شده است. قرارداد BOT ۳۳ساله است و در آن بیش از ۵۰۰ میلیون یورو پوشش داده می‌شود. سه سال از زمان آغاز این قرارداد گذشته و با چالش‌هایی روبه رو بوده که در حال رفع چالش‌ها هستیم و به زودی مراحل اجرایی شدن خود را طی می‌کند.
این پروژه که در اسکله بندر شهید رجایی اجرا می‌شود، مربوط به سه حوزه صادرات، واردات و انبارش است؟
به هر حال واردات و صادرات باید از یک بندر انجام بگیرد که امروز در منطقه چنین ظرفیت کلانی وجود ندارد و به صورت مکانیزه با میزان کم یا غیرمکانیزه انجام می‌گیرد. بنابراین نیاز لجستیکی کشور است که چنین واحدی راه‌اندازی شود. به علت محدودیت و ممنوعیت صادرات و خام‌فروشی، شاید مانند بسیاری از کشورهای دیگر ما نیز بیشتر به سمت و سوی واردات برویم و مقدار کمتری را به صادرات اختصاص دهیم.
در حال حاضر این پروژه در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
زمین این پروژه را اجاره و بخش‌های مربوطه را محصور کرده‌ایم و مطالعات طرح اصلی آن در حوزه‌های مختلف جمع‌بندی شده است که این روند، مهم‌ترین اقدام قبل از انجام است. از آنجاکه در این پروژه با نهادهای مختلفی در حوزه‌های متعدد از قبیل ریل، دریا، محیط زیست و... سروکار داریم، تمام این مراحل در حال پردازش و اخذ مجوز است که البته ایجاد ارتباط بین این بخش‌ها دشوار است. هم‌اکنون در حال بهینه‌سازی نقشه‌ها هستیم تا بتوانیم با کمترین هزینه این کار را انجام دهیم. با دانشگاه علم و صنعت نیز توافق کرده‌ایم که از نظر فنی به ما کمک کنند تا بتوانیم از خدمات آنها استفاده کنیم. به طوری که با انجام مطالعات دقیق فضای ثبت دانش و مدیریت دانش را برای کارهای آتی برنامه‌ریزی کنند و طرح با سرعت بیشتری پیش برود. این طرح به مطالعات زیادی نیاز دارد. ما یک مشاور مادر با حدود ۱۵ مشاور زیرگروه داریم که در بخش‌های محیط زیست، مطالعات دریا، ریل، خشکی، ژئوتکنیک و... فعال هستند و همه به صورت هماهنگ پیش می‌روند. پروژه بعد از تکمیل، بازنگری و بهین‌‌سازی مطالعات، وارد فضای قرارداد با پیمانکاران می‌شود. در تلاش هستیم تا قبل از شروع ۱۴۰۱ پروژه را آغاز کنیم.
این بندر از چه قابلیت‌های دیگری برخوردار خواهد بود؟
با توجه به اینکه ظرفیت ریلی کشور کشش ندارد و تقاضا نسبت به ظرفیت ریلی بالا است، بخش حمل و نقل ریلی پاسخگوی این نیاز نیست. یکی از موارد استفاده بندر ما این است که به جای اینکه مواد معدنی را با قطار به خوزستان حمل کنند، از معادن در بندر ما تخلیه کنند و سپس از بندر ما با کشتی به سمت فولاد خوزستان حرکت کنند که هم در زمان و هم در هزینه صرفه‌جویی خواهد شد.
چه مشکلاتی در زمینه سرمایه‌گذاری در بخش بنادر وجود دارد که نیازمند رفع و رسیدگی است؟
در این زمینه چند موضوع مطرح است. اول اینکه هزینه‌های حوزه حمل و نقل در منطقه بالا است. همچنین ساخت و ساز در بندر گران تمام می‌شود. در عین حال برگشت سرمایه با توجه به تحریم‌ها دشوار است و به سرمایه‌گذاری کلان نیاز دارد. حتما باید سرمایه‌گذاری تقویت و با سرمایه‌گذاران همکاری شود. لذا سازمان بنادر باید با آغوش باز سرمایه‌گذاران را بپذیرد تا آسیب نبینند و ناامید نشوند. مهم این است که ریسک‌های مربوط به سرمایه‌گذاری بندری به طور ویژه مطالعه و راهبری شوند. در حوزه بندر بعد از اینکه طرحی را شروع می‌کنید، متوجه مسائل زیادی می‌شوید. از جمله اینکه ظرفیت ریلی کشش ندارد، ظرفیت جاده‌ها همخوانی ندارد، ترافیک قابل حل نیست و طرح ترافیک به درستی اجرایی نشده است؛ روش ساخت‌وساز صحیح نیست و سایر چالش‌هایی که وجود دارد.
همین‌طور شرایط جوی و آب و هوایی بندر به سازه‌ها آسیب می‌زند. به همین دلیل نیاز است سازه‌ها به صورت علمی، مهندسی و اصولی ساخته شود. در این راستا باید به دانشگاهیان بیشتر بها داده شود تا ساخت و ایجاد فضاهایی از قبیل ریل، سازه‌ها و... با مولفه‌های بندر هماهنگ و متناسب باشد تا عمر مفید آنها افزایش یابد. در این حالت بهره‌برداری سرمایه‌گذاران هم بالاتر می‌رود و برای آنها توجیه اقتصادی دارد که وارد اجرای چنین طرح‌هایی شوند.
در این راستا برای بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری در بخش بنادر چه پیشنهادی دارید؟
تحریم‌ها برای سرمایه‌گذاران آزاردهنده است. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذارها باید در صنایع «های‌تک» و دریابرد نیز سرمایه‌گذاری کنند تا سرمایه‌گذاری بازگشت داشته باشد. در این راستا بهتر است همزمان با فضاهایی که ایجاد می‌کنند، صنایعی را نیز ایجاد کنند که در مجاورت دریا باشند. یعنی مواد معدنی در همان‌جا تخلیه، تولید و بارگیری و به مقصد منتقل شود.
نحوه همکاری و تعامل سازمان بنادر با شما چگونه است؟
سازمان بنادر سازمان پرقدرتی است که با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کند، اما تاکنون با ما همیاری کرده و به ما کمک کرده است. ما اعلام آمادگی کرده‌ایم که این بندر را می‌سازیم، بهره‌برداری می‌کنیم و تحویل می‌دهیم. در این راستا تاکنون جلسات و پیگیری‌های این سازمان مفید بوده و از عملکرد این ارگان رضایت داریم و از همه عوامل آن تشکر می‌کنیم.
