راه‌حل مطمئن برای تامین مالی راه‌آهن
به گزارش «دنیای اقتصاد»، کرباسیان با بیان اینکه نحوه و سرعت جابه‌جایی بار و کالا بر اقتصاد ایران تاثیرگذار است، افزود: در کشور ما که از طریق دریای عمان و خلیج‌فارس راه به دریای آزاد دارد، حملونقل دریایی می‌تواند اقتصاد کشور را متحول کند و در ترانزیت کالا به جنوب شرق آسیا، شمال اروپا و... نقش اساسی داشته باشیم. این ترانزیت یکی از منابع درآمدی کشور نیز می‌تواند باشد. کرباسیان با اشاره به اهمیت سرمایه‌گذاری در همه بخش‌های حملونقل گفت: باید بپذیریم که در حملونقل نکته اساسی، سرمایه‌گذاری است. حملونقل نیز از مسائل زیرساختی است که سرمایه‌گذاری در آن از وظایف دولت است. معاون اسبق وزارت راه و ترابری در امور حملونقل در ادامه با اشاره به اهمیت توسعه راه‌آهن گفت: در کشورهای مختلف دنیا یکی از موثرترین راهکارهای توسعه اقتصادی، توسعه راه‌آهن است. در سال‌های اولیه پس از کشف قاره آمریکا، دولت‌های وقت، توسعه راه‌آهن سراسری را به‌عنوان برنامه‌ای مهم برای این کشور پیش‌بینی می‌کنند. فیلم‌های متعددی نیز براساس آن ساخته شد. در هند نیز اقتصاد حملونقل بیشتر حول محور راه‌آهن است، در چین و روسیه نیز این چنین است. باید قبول کنیم در زمینه راه‌آهن در ایران سرمایه‌گذاری وسیعی نشده است. یک مسیر در راه‌آهن شمال و جنوب ایران در دوره پهلوی اول کشیده شد، اما در دوره پهلوی دوم و بعد از آن سرمایه‌گذاری وسیعی در زمینه راه‌آهن نمی‌بینیم.
کرباسیان افزود: در آن زمان به‌دلیل کم‌عرض بودن جاده‌ها و تردد زیاد کامیون‌های حمل بار، میزان تصادفات بسیار بود و مشکلات جدی در زمینه حملونقل بار و کالا وجود داشت. تلاش‌هایی برای توسعه حملونقل ریلی و جاده‌ای صورت گرفت و در دوره‌های بعدی نیز ادامه یافت که به توسعه جابه‌جایی و واردات و صادرات کالا کمک کرد، اما کافی نبود و نیست.وی با بیان اینکه راه‌آهن برای حملونقل راهگشاست، گفت: در دوره جنگ و بعد از آن برای توسعه راه‌آهن کشور سرمایه‌گذاری نشد و این موجب شد امروز یکی از مشکلات جدی در جابه‌جایی کالا، مساله راه‌آهن باشد.وی با اشاره به اهمیت جابه‌جایی مواد اولیه صنایع مختلف در کشور گفت: در منطقه سنگان میلیاردها تن ذخیره مواد معدنی وجود دارد، توسعه راه‌آهن در این منطقه می‌تواند آینده متفاوتی برای کشور و مردم منطقه رقم بزند. راه‌آهن کشور به هیچ عنوان ظرفیت جابه‌جایی و انتقال مواد اولیه و کالای تولید شده را ندارد. به‌عنوان مثال حتی اگر فرض کنیم حمل مواد معدنی از سنگان به تربت حیدریه انجام شود (که ظرفیت حمل در بهترین حالت ۸میلیون تن است) اما می‌بینیم که مواد معدنی برای اینکه از تربت حیدریه به بقیه نقاط کشور برسد، مشکلات مختلفی دارد. وی در ادامه گفت: یکی از این گلوگاه‌ها برای حمل مواد اولیه، علاوه بر نبود خط آهن، مساله دوخطه نبودن راه‌آهن کشور است. سرعت قطارهای باری نسبت به مسافری بسیار کم است و حتی در بعضی مناطق که قطارهای مسافری و قطار سوختی نیز وجود دارد، اولویت حرکت با قطارهای مسافری و سوختی است. این امر موجب می‌شود زمان سفر قطارهای باری طولانی‌تر شود. این طولانی‌تر شدن، در قیمت تمام‌شده مواد حمل شده نیز تاثیر می‌گذارد.
وی در ادامه یادآور شد: ما برای بحث راه‌آهن باید توجه و سرمایه‌گذاری ویژه داشته باشیم. اما موضوع مهم تامین منابع سرمایه‌گذاری است. با توجه به محدودیت منابع در کشور، منبع اصلی سرمایه‌گذاری ایران، فعلا فروش نفت است.کرباسیان گفت: بعد از تحریم‌ها، افت شدید در فروش نفت رخ داد و از طرفی در عرصه بین‌الملل به‌دلیل تعارضاتی که در تولید و صادرات نفت بین تولیدکنندگان نفتی به وجود آمده، شاهد کاهش قیمت نفت در جهان هستیم. بنابراین امیدی به اینکه بودجه سنگینی برای زیرساخت‌ها و راه‌آهن توسط دولت هزینه شود، وجود ندارد.
وی معتقد است سرمایه‌گذار بخش خصوصی نیز می‌تواند در این بخش سرمایه‌گذاری کند، اما چون حوزه ریلی در کشور هنوز فاقد جایگاه درخور اقتصادی بوده و چندان قوی نیست، نمی‌توانیم به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی چندان امید داشته باشیم.کرباسیان خاطرنشان کرد: اگر تعاملات بین‌المللی خود را با صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی و بانک‌های آسیایی و به خصوق بانک‌های توسعه‌ای برقرار کنیم و وام ۲۰ ساله و ۳۰ ساله با نرخ‌های بسیار پایین دریافت کنیم، می‌توانیم در حوزه راه‌آهن سرمایه‌گذاری وسیعی داشته باشیم. وی معتقد است کشور ما تاکنون از این راه‌ها برای تامین مالی توسعه ریلی استفاده نکرده است.کرباسیان یادآور شد: در هر صورت باید بدانیم یکی از گلوگاه‌های افزایش تولیدات و صادرات، بحث راه‌آهن است. ظرف چند سال گذشته سرمایه‌گذاری و تلاشی برای تولید ریل راه‌آهن صورت گرفت. البته دعوایی بین راه‌آهنی‌ها و شرکت ذوب آهن بر سر کیفیت ریل وجود داشت که بعد از یک سال بالاخره حل شد و اخیرا قراردادی برای تامین ریل با ذوب آهن اصفهان بسته شد. این تولید ریل نمی‌تواند نیاز کشور را برطرف کند، اما باید بپذیریم که اگر قیمت ریل تولیدشده ارزان‌تر تمام شود، موجب خواهد شد دولت هزینه کمتری برای خرید ریل پرداخت کند.وی در ادامه با اشاره به اهمیت تولید دیزل و واگن گفت: افزایش تولید واگن و دیزل از جمله موضوعات اساسی است که در کنار اصلاح ریل‌های فعلی، دوخطی کردن و بالابردن سرعت قطارها باید مورد نظر دولت باشد. برنامه‌ریزی دولت برای راه‌آهن بر آینده توسعه کشور به‌ویژه در صنعت، معدن و تجارت تاثیر می‌گذارد.
