پوپولیسم خطرناک اروپایی

«رافائل لیوژیه»، جامعه‌شناس و فیلسوف و استاد دانشگاه در موسسه مطالعات سیاسی اکس آن پرونس و کالج بین‌الملل فلسفه در پاریس است. با توجه به اینکه مباحث هر دو کتاب به یک موضوع واحد یعنی بازگشت پوپولیسم یا ظهور پوپولیسم نو در کشورهای اروپایی مربوط می‌شود و نیز با توجه به اینکه تحلیل‌های هر دو پژوهشگر حول محور شرایط بحرانی سیاسی و اقتصادی کشورهای اروپایی به‌ویژه اروپای غربی دور می‌زند و نیز هر دو مواضعی عالمانه و بی‌طرفانه درباره اسلام‌ستیزی و اسلام‌هراسی گسترش یافته توسط احزاب و گروه‌های سیاسی اتخاذ کرده‌اند، لازم دیدیم که دیدگاه‌ها و تحلیل‌های «پیرآندره تاگیف» و «رافائل لیوژیه» را در یک کتاب واحد و در قالب دو بخش منتشر کنیم.  در بخش نخست «پیر آندره تاگیف» ضمن ارائه تعریف پدیده پوپولیسم و انواع آن و مقایسه‌اش با مفاهیمی چون راست رادیکال، راست افراطی، راست فناتیک و امثالهم، سعی در آن داشته است تا جهت گیری جدید غالب احزاب پوپولیستی نو در اروپا را به مثابه انواعی از عوام فریبی و عوام‌گرایی معرفی کند که فرهنگ سیاسی خود را همگام و مبتنی بر ارزش‌ها و هنجارهای دموکراتیک می‌دانند درحالی‌که عملا مطلق‌گرا بوده و تاکید بر پیش فرض اصل اقتدار ملت و اتحاد ملی دارند.

«آندره تاگیف» تحول از پوپولیسم اعتراضی نظیر جنبش‌های مردمی آمریکای لاتین در دهه شصت میلادی به پوپولیسم هویت گرا در شرایط کنونی را مورد مطالعه قرار داده و نتیجه گرفته است که ویژگی عمده پوپولیسم ملی یا پوپولیسم هویت گرای ناسیونالیستی فعلی در اروپا آمیخته‌ای از صفات مطلق‌گرایی و کاریزمایی با ابعاد ناسیونالیستی و هویتی است. وی در جمع‌بندی نهایی خود با توجه به رشد سریع احزاب پوپولیستی، آینده تیره و تاری را برای کشورهای اروپایی پیش‌بینی کرده و عقیده دارد که اتوپیای تجدید مجد و عظمت اروپا به سرعت رو به زوال است. ضمن آنکه تمایلات مخالف جهانی شدن و فروپاشی یکپارچگی اروپا نیز رو به افزایش است. در بخش دوم کتاب حاضر، «رافائل لیوژیه» طی یک مصاحبه طولانی، ظهور یک جریان پوپولیستی نو در اروپا را تحت عنوان «پوپولیسم سیال» مورد بحث و نقد قرار داده و با توجه به شرایط کنونی اروپا و گسترش بی‌سابقه افکار عوام‌گرایی عقیده دارد که شرایط کنونی اروپا به‌طور حیرت‌آوری به سال‌های ۱۹۳۰ یعنی قبل از جنگ جهانی دوم شباهت دارد.