واکاوی اقتصاد؛ تحلیلگران تجارت فردا چه می گویند؟
چرا نزدیک شدن ایران به مصر مهم است؟
به گزارش خبرنگار گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ به نظر می‌رسد مصر و ایران به سمت روابط نزدیک‌تر و اصلاح ساختار مناسبات خود پیش می‌روند. تماس‌ها و دیدارهای مقام‌های دو کشور در ماه‌های اخیر نشان‌دهنده آغاز فصل جدیدی در روابط مصر و ایران است که برای بیش از چهار دهه تیره بوده است.
روابط دو کشور بعد از پیروزی انقلاب، به دلایلی تیره شد، از جمله امضای معاهده صلح مصر با اسرائیل و پناه بردن شاه به این کشور که باعث شد دو طرف روابط دیپلماتیک خود را قطع کنند.
در سال ۱۹۹۱، روابط دو کشور در سطح کاردار از سر گرفته شد اما روابط دیپلماتیک به صورت کامل هنوز احیا نشده است.
در بحبوحه تغییرات عمده در منطقه از جمله امضای توافق‌نامه عادی‌سازی بین ایران و عربستان سعودی در مارس ۲۰۲۳ و بازگشت سوریه به اتحادیه عرب در مه ۲۰۲۳، نشانه‌های گرم شدن روابط در دوران ریاست‌جمهوری عبدالفتاح السیسی ظاهر شد.
پس از بهار عربی و انقلاب ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱ در مصر، خوش‌بینی نسبت به احیای بالقوه روابط بین قاهره و تهران به وجود آمد. این امر به‌ویژه زمانی مشهود بود که محمد مرسی، رئیس‌جمهور فقید مصر در ۳۰ اوت ۲۰۱۲ برای شرکت در نشست سران جنبش عدم تعهد به تهران سفر کرد. سفر مرسی اولین سفر یک رئیس‌جمهور مصر به ایران پس از انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹ بود.
همچنین در فوریه ۲۰۱۳، محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران برای شرکت در اجلاس سازمان همکاری اسلامی از مصر بازدید کرد. اما با وجود این نشانه‌های مثبت، هیچ تغییر یا پیشرفت چشمگیری در روابط دوجانبه رخ نداد.
«محمود حسن» در همین زمینه در «میدل ایست مانیتور» نوشت، به نظر می‌رسد مصر مستقیماً تحت تاثیر پیامدهای منفی تشدید تنش میان ایران و اسرائیل قرار گرفته است. ترور سیدحسن نصرالله، پس از ترور سیاسی اسماعیل هنیه در تهران و پاسخ موشکی ایران به اسرائیل، خاورمیانه را در آستانه یک تحول بزرگ قرار داده است و از این رهگذر بی‌تردید مصر هم متاثر خواهد شد.
پس از حملات حوثی‌های یمن به کشتی‌هایی که به سمت بنادر اسرائیل می‌رفتند، نگرانی‌ها از تداوم خسارت‌ها در درآمدهای کانال سوئز افزایش یافت. رئیس‌جمهور مصر اعلام کرد که تنش‌ها در دریای سرخ بیش از شش میلیارد دلار از درآمد حاصل از کانال سوئز را از بین برده است.
در صورت هدف قرار گرفتن سکوهای گازی به دلیل تشدید تنش میان ایران و اسرائیل، خسارات مصر ممکن است به بخش‌های دیگر نیز کشیده شود و در نتیجه این کشور از گاز اسرائیل محروم شود.
«خلیل العنانی» معتقد است مصر و ایران هر کدام دلایل خاص خود را برای بهبود روابط دوجانبه دارند. برای قاهره، پیگیری بهبود روابط با تهران اهمیت قابل توجهی دارد، زیرا می‌تواند منافع حیاتی برای مصر به دست آورد.
برای تهران، بازگرداندن و عادی‌سازی روابط با مصر دارای مزایای زیادی است. اول، تلاش‌های ایالات‌متحده و اسرائیل برای منزوی کردن ایران را خنثی می‌کند.
همچنین همگرایی میان مصر و ایران چالشی مهم برای اسرائیل ایجاد می‌کند؛ حضور منطقه‌ای ایران را تقویت و از منافع استراتژیک آن در منطقه عربی محافظت می‌کند، به‌ویژه اگر روابط قاهره و تهران عمیق‌تر شود.
این امر همچنین به کاهش تنش‌های ایران با کشورهای عرب خلیج‌فارس کمک می‌کند، زیرا مصر به عنوان متحد این کشورها موقعیتی حیاتی دارد.
با وجود این، روند عادی‌سازی روابط مصر و ایران با چالش‌های متعددی مواجه است. مصر موضع محتاطانه‌ای در قبال نقش و نفوذ منطقه‌ای ایران دارد. مصر همچنان در آرزوی حفظ جایگاه خود به عنوان یک قدرت منطقه‌ای است که ممکن است موجب تنش با دیگر بازیگران منطقه، به‌ویژه ایران و ترکیه شود.
روابط قوی ایران با جناح‌های فلسطینی مانعی بالقوه برای عادی‌سازی روابط با قاهره است. هم مصر و هم ایران ممکن است درگیر رقابت برای اعمال نفوذ بر این جناح‌ها شوند. چنین رقابتی ممکن است به‌طور بالقوه به تنش میان دو طرف منجر شود و روند عادی‌سازی را پیچیده‌تر کند.
نتیجه اینکه، عادی‌سازی روابط بین مصر و ایران پیامدهای مهم منطقه‌ای و جهانی دارد و می‌تواند نظم منطقه‌ای موجود را تغییر دهد.//
منبع: تجارت فردا، شماره ۵۷۴
