تحلیلی بر تعدیل اجباری شرکت‌های بورسی

گروه بورس- علیرضا کدیور: یکی از اتفاقات مهم بورس تهران طی هفته گذشته، توقف نماد شرکت فولاد مبارکه از سوی سازمان بورس برای دریافت اطلاعات تکمیلی در روز سه‌شنبه بود؛ اتفاقی که سازمان بورس راسا و با توجه به اینکه تشکیل صف فروش برای نماد «فولاد» در پی عدم تاثیر با اهمیت افزایش قیمت سنگ‌آهن را غیرمنطقی تلقی می‌کرد، رخ داد.

در حقیقت سازمان بورس و اداره نظارت بر ناشران بورس مدعی است، تشکیل صف فروش برای فولاد مبارکه ناشی از عدم تقارن اطلاعاتی در میان سهامداران است به نحوی که برخی سهامداران با دارا بودن اطلاعاتی بیش از سایر سهامداران اقدام به فروش سهام خود حتی در صف فروش کرده‌اند و در نتیجه این اطلاعات باید به صورت یکسان و پس از توقف نماد، در اختیار کلیه سهامداران قرار گیرد. این در حالی است که مدیرعامل و سایر مدیران شرکت طی مصاحبه‌های جداگانه، تعدیل منفی فولاد مبارکه را قویا تکذیب کرده‌اند و به نظر می‌رسد نماد فولاد مبارکه بدون تغییر با اهمیت در آخرین بودجه ارائه شده به بورس، مجددا بازگشایی شود. این وضعیت تنها باعث مسدود شدن دارایی سهامداران به خصوص سهامداران خرد حقیقی برای چند روز می‌شود. اما نگاهی به روند گزارش‌دهی فولاد مبارکه نشان می‌دهد، سازمان بورس یک بار دیگر نماد فولاد مبارکه را برای تعدیل اجباری سود به مدت چند روز متوقف کرد. در واقع سازمان بورس پس از مجمع سالانه «فولاد» و در پی ارائه پیش‌بینی سود هر سهم شرکت به میزان ۸۶۱ریال، نماد «فولاد» را به مدت ۱۰ روز به واسطه اعلام محافظه‌کارانه سود از سوی شرکت متوقف نگاه داشت؛ وضعیتی که در نهایت با تاکید شرکت بر سود پیش‌بینی شده و تنها با افزایش ۵درصدی سود خالص منجر به بازگشایی نماد فولاد مبارکه شد. تنها تفاوت وضعیت فولاد مبارکه در آن روز با امروز، به روند معکوس قیمت جهانی فولاد بازمی‌گردد.

در حقیقت در آن زمان فولاد مبارکه میانگین قیمت ورق گرم (بااهمیت‌ترین محصول خود) را برای کل سال ۸۷، ۸۸۵تومان پیش‌بینی کرده بود در حالی که در همان زمان قیمت فروش ورق گرم شرکت در بورس کالا بالاتر از ۹۵۰تومان بود و روند قیمت جهانی و داخلی فولاد نیز صعودی بود. با توجه به موارد فوق، اصرار سازمان بورس به محافظه‌کارانه بودن و پیش‌بینی‌های شرکت منطقی به نظر می‌رسید چرا که کمتر کسی چرخش روند قیمت فولاد طی سال‌جاری را محتمل می‌دید. اما به ناگهان قیمت جهانی و داخلی فولاد عمدتا به دلیل تقویت ارزش دلار با چرخش روند مواجه شد. قیمت فولاد رو به کاهش نهاد و پیش‌بینی کارشناسان داخلی و بین‌المللی در خصوص قیمت فولاد ۱۸۰درجه چرخید به گونه‌ای که فولاد مبارکه هفته گذشته ورق گرم خود را در بورس کالا از قرار هر کیلو ۷۶۰تومان فروخت.حال سازمان بورس طی کمتر از دو ماه، پیش‌بینی فعلی فولاد مبارکه برای کل سال را خوشبینانه تلقی و شرکت را ملزم به تعدیل منفی پیش‌بینی سود خود می‌کند. شرایط فوق به صورت مشابه طی سال‌های گذشته برای شرکت‌هایی که قیمت جهانی کالای تولیدی آنها با نوسان زیاد در بازار جهانی مواجه است، روی داده است که از جمله می‌توان به شرکت های گروه روی در سال ۸۵ و ملی مس در سال ۸۶ اشاره کرد. در واقع سازمان بورس و اداره نظارت بر ناشران بورسی با هدف حمایت از سهامداران جزء، شرکت‌ها را در مقاطع رشد یا افت چشمگیر قیمت، ملزم به تعدیل پیش‌بینی‌های سود می‌کند. این در حالی است که روند قیمت‌های جهانی طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد نمی‌توان هیچ‌گونه تحلیل دقیقی در خصوص پیش‌بینی قیمت جهانی یک کالای خاص حتی برای یک ماه آینده داد. این وضعیت باعث می‌شود، شرکت‌های بورسی در بودجه اعلامی خود، پایین‌ترین قیمت را برای کالای خود اعلام کنند و در مقاطع ۳، ۶، ۹ و ۱۲ ماهه با تحقق سود، اقدام به تعدیل مثبت یا منفی بودجه خود نمایند.در این میان به نظر می‌رسد سازمان بورس به جای توقف نماد و الزام شرکت‌ها به تعدیل اجباری سود، باید سیستم فعلی معاملات و گزارش‌دهی را اصلاح کند. به گونه‌ای که در بخش گزارش‌دهی، شرکت‌ها بودجه خود را به صورت فاصله‌ای ارائه کنند.

به بیان دیگر شرکتی همچون فولاد مبارکه، چندین بودجه با فرض نوسان قیمت فروش محصولات با نوسان ۳۰درصدی نسبت به قیمت امروز منتشر کند. این وضعیت باعث می‌شود سهامداران در صورت افزایش یا کاهش قیمت فروش محصولات شرکت، تحلیل دقیق‌تری نسبت به سود و ارزش سهام شرکت پیدا کنند. هرچند باید توجه داشت که نوسان یک ماهه قیمت نمی‌تواند به منزله مبنایی برای تحلیل وضعیت شرکت در کل سال تلقی شود.

همچنین «سازمان» می‌تواند با افزایش محدودیت نوسان روزانه قیمت در مورد سهام شرکت‌هایی که فروشنده این‌گونه کالاها هستند، امکان نوسان شدید قیمت‌ را از بین ببرد. در حقیقت محدودیت فعلی موجود در سیستم معاملات (نوسان سه درصدی قیمت) سبب می‌شود خریداران و فروشندگان سهام با اطمینان از سود یا زیان حداقلی سه درصد، اقدام به تشکیل صف‌های خرید و فروش کنند. این صف‌ها پس از تداوم روند قیمت جهانی در یک جهت خاص، پس از چند روز تشدید می‌شود که همین موضوع باعث تغییر شدید قیمت سهام طی مدت کوتاه می‌شود و چرخش روند، منجر به زیان سهامداران می‌شود. اما نبود این محدودیت‌ها سبب خواهد شد، سهامداران با تحلیل دقیق‌تر و با در نظر گرفتن رشد یا افت مقطعی قیمت محصولات، اقدام به ارزش‌‌گذاری سهام شرکت مزبور کنند. از سوی دیگر سهامداران در این شرایط اطمینانی از حداقل سود یا زیان خرید و فروش سهام شرکت مزبور نخواهند داشت. وضعیتی که در نهایت می‌تواند مانع از رشد حبابی یا سقوط بی‌منطق غیرسهام این‌گونه‌ شرکت‌ها شود.