ریسک سیاسی با بورس چه می‌کند؟
علی محمدی / دنیای اقتصاد
برآیند اظهارات کارشناسی حاکی از این انتظار است که در سومین هفته دی‌ماه معامله‌گران با انگیزه بیشتری در سمت تقاضا ظاهر شوند. آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد، ممکن است در هفته جاری سهامداران از گزند ریسک‌های موجود در بازارهای موازی، به سمت بازار سهام هدایت شوند. این اتفاق در شرایطی که بازارهای ارز و طلا همچنان مستعد التهاب ناشی از رشد حباب‌گونه و ریزش هستند، فضا را به نفع تالار شیشه‌ای سهام رقم خواهد زد.
به‌این‌ترتیب در صورتی که شوک منفی به بازار مخابره نشود، عرضه‌های هفته گذشته کاهش محسوسی پیدا خواهد کرد. حتی ممکن است مجددا سناریوی افت دماسنج اصلی سهام و رشد قیمت بسیاری از سهام کوچک و متوسط محقق شود.
به‌طور کلی نحوه آرایش معامله‌گران فارغ از «اشراف بر وجود جذابیت در طیفی از سهام» به عدم اطمینان‌های نهفته در پیوند بورس با ریسک‌های سیاسی گره خورده است.
در‌حالی‌که این روزها تا حدودی از ریسک‌های اقتصادی حاکم بر فعالیت سرمایه‌گذاران در بازار سهام کاسته شده، اما در بعد سیاسی نیز شماری از مهم‌ترین موارد ابهام در انتظار رفع یا تعیین‌تکلیف سیاستگذار هستند. بر همین اساس باید دید با نزدیک شدن به ریسک‌های سیاسی، بازارها وارد چه فازی خواهند شد.
روز جمعه ۲۴دی‌ماه دور دوم گفت‌وگوهای ایران، آلمان، فرانسه و انگلیس در شرایطی برگزار می‌شود که هفته بعد از آن، یعنی اول بهمن‌ماه، مصادف با مراسم تحلیف دونالد ترامپ است.
اگرچه بر اساس اظهارات معاون وزیر امور خارجه، این دور همچون دور اول، گفت‌گو و نه مذاکره است، به این معنا که طرفین در حال بررسی و سنجش چالش‌ها و مسائلی در روابطشان هستند که نیازمند گفت‌وگو برای نزدیک کردن دیدگاه‌هاست؛ با‌این‌حال می‌تواند به‌عنوان نااطمینانی سیاسی تلقی شود و بازارها را گوش‌به‌زنگ خروجی نشست مذکور در ژنو نگه دارد.
یکی از ویژگی‌های اصلی رفتار بازار سهام این است که دائما در حال سنجیدن نتایج سیاستگذاری‌های اقتصادی و رخدادهای سیاسی موثر بر فضای سرمایه‌گذاری است. با توجه به اینکه برآیند این تحولات در نهایت اثر خود را در قیمت‌ها منعکس می‌کنند، سرمایه‌گذاران با دقت فراوانی مسائل این حوزه‌ها را رصد می‌کنند.
در این مسیر حتی ممکن است تحولات برون‌مرزی، قدرت‌نمایی بازار سرمایه در سمت خرید سهام را متوقف کند و بازار را به سمت‌وسویی ببرد که طی آن خروج پول سرعت بگیرد؛ موضوعی که بارها اتفاق افتاده و بورس‌بازان را در سمت فروش فعال کرده است.
به عبارت دیگر، وقوع دوباره ریسک‌های سیاسی به تهدیدی برای بورس تهران مبدل شد تا سهامداران با وجود جذابیت بنیادی، با تردید و نااطمینانی در معاملات شرکت کنند. نسبت قیمت به سود بازار نیز که تا مرز ۸واحدی پیشروی کرده بود، دوباره به ۷.۵واحد بازگشت. یکی از موانع پایین ماندن این نسبت، ریسک‌های سیاسی بوده است. با کاهش ریسک‌های سیاسی طی چند روز آینده، احتمالا بازار برای نسبت دادن P/E بالا به سود خالص شرکت‌ها، انگیزه بالایی خواهد داشت. به طور میانگین، P/E بازار می‌تواند طی چند روز آینده تا بیش از ۱۰واحد نیز رشد کند.
