سومین شکست بورس از مرز ۴/ ۱
بی‌‌توجهی به دلار
بورس‌‌بازان همواره نگاهی ویژه به دلار داشته‌‌اند، با این حال طی روزهای گذشته با وجود ثبت تحرکات مثبت در بازار ارز اما فعالان بورسی همچنان تمایلی برای ورود سرمایه‌های خود به تالار شیشه‌‌ای ندارند. بررسی‌‌ها نشان می‌دهد طی دو روز کاری گذشته با وجود رشد ۸/ ۰درصدی دلار (تا لحظه تنظیم این گزارش) اما بورس‌‌بازان بدون هیچ توجهی همچنان اصرار بر فروش دارند. البته بارها تاکید شده است که با توجه به لحاظ ارز نیمایی در محاسبات اغلب بنگاه‌های بورسی، دادن وزن بالا و آنی به نرخ دلار آزاد چندان منطقی نیست اما این واکنش بورس‌‌بازان نیز نشان از سردرگمی آنها در تصمیم‌گیری و تعیین استراتژی برای سرمایه‌‌‌گذاری دارد. چرایی عدم‌توجه معامله‌‌گران به ارزی که اکنون در چند قدمی کانال ۲۸ هزار تومانی قرار دارد را می‌توان در سایر حوزه‌ها مورد بررسی قرار داد.
نگاه محتاطانه در کدال
در اینکه ناشران عمدتا گزارش‌‌‌هایی کمتر از انتظار راهی کدال کردند، هیچ شکی وجود ندارد. هر چند به اعتقاد برخی از کارشناسان جایگاه بورس تهران با در‌نظر‌گرفتن دلار بیش از ۲۵ هزار تومانی می‌تواند در نقاطی بیش از حد و مرز فعلی باشد اما بازار با جمع‌‌بندی از نحوه محاسبات شرکت‌ها در ارائه گزارش‌‌های ۶ ماهه گویی به این نتیجه رسیده است که به لحاظ بنیادی نیز صنایع با ضعف‌‌های متعددی مواجهند. فارغ از این موضوع نیز در بازار شنیده می‌شود شرکت‌ها صورت‌های مالی خود را تا حدودی محافظه‌‌کارانه منتشر کرده‌‌اند چرا‌‌که پیش‌‌بینی از آینده تقریبا برای آنها با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی ناممکن است.
بی‌‌توجه به بازار جهانی
معاملات بورس تهران و فرابورس ایران در حالی کم‌‌رمق در حال پیگیری است که روند قیمتی بازارهای جهانی نیز نشان از بهبود دارد، به‌طوری که در نخستین روزکاری این هفته بازارهای جهانی کالاهای اساسی بخشی از اصلاح قیمت آخر هفته خود را جبران کردند. با این حال روز گذشته در کنار بی‌‌تفاوتی به دلار، سهامداران به قیمت‌های جهانی نیز توجهی نکردند. به این ترتیب کاهش بیش از ۵۲ هزار واحدی شاخص بورس طی ۲روز کاری هفته گریبان قریب‌به‌اتفاق سهام را گرفت. گفتنی است که در همین بازه زمانی ۳/ ۴درصد از ارتفاع شاخصکل هم‌وزن که از تمام نماد‌‌های معاملاتی به یک میزان تاثیر می‌‌پذیرد، کاسته شده است.
کاهش حجم و ارزش معاملات
در دادوستد‌‌های دیروز سوم آبان، ۸۸درصد نماد‌‌های معاملاتی در بورس تهران و ۸۷درصد شرکت‌ها در فرابورس ایران در سطوح منفی مورد معامله قرار گرفتند. در این میان سهامی به ارزش ۵۰۵ میلیارد تومان از سبد سهام حقیقی‌‌ها به پرتفوی معامله‌‌گران عمده بورس تهران منتقل شد تا بازیگران خرد برای ششمین روز متوالی فروشنده باقی بمانند. خالص فروش حقیقی‌‌ها در این ۶ روز، ۲۲۰۶ میلیارد تومان برآورد می‌شود. سهامداران خرد که اغلب در فروش سهام ارزنده از یکدیگر پیشی می‌‌گرفتند دیروز بیش از ۴/ ۸۵میلیارد تومان سهام زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی را به حقوقی‌‌ها عرضه کردند. در ادامه نیز در سهام زیرمجموعه صنعت فلزات اساسی و همچنین پالایشی‌‌ها به ترتیب شاهد ثبت خالص فروش ۳/ ۷۱ و ۶/ ۶۳ میلیارد تومانی حقیقی‌‌ها بودیم. در این میان ضعف تقاضا سبب شده تا ارزش معاملات خرد سهام هنوز هم در سطوح کم‌‌مقدار قرار داشته باشد. دیروز ارزش معاملات خرد سهام (سهام و حق‌تقدم) در بورس تهران ۲۶۲۰ میلیارد تومان بود.
چالش دولت سیزدهم
فارغ از این موارد اکنون دولت با ۳ چالش عمده درگیر است. نخست کسری‌بودجه سال ۱۴۰۰ بوده که در ۶ ماهه دوم سال مسیر دولت سیزدهم را تا حدودی ناهموار می‌کند. تامین مالی کسری‌بودجه سال‌جاری نیز از مواردی بوده که همچنان جای بحث دارد. موضوع دیگر نیز مجددا به بودجه باز‌‌می‌گردد، منتها بودجه سال۱۴۰۱ که دولت سیزدهم تا میانه‌های آذر‌‌ماه باید تقدیم مجلس شورای اسلامی کند. هرچند بودجه دخل و خرج و به عبارتی مسیر مالی دولت‌ها را برای یک سال مالی ترسیم می‌کند اما فراموش نکنیم که بخش عمده تامین بودجه در دولت‌‌های مختلف از حوزه نفت بوده است. در دولت ترامپ (رئیس‌جمهور قبلی ایالات‌متحده) تا حدودی مسیر فروش نفت در پی اعمال تحریم‌‌های شدید از سوی این دولت بسته شد. حال با چالش سوم دولت مواجه می‌‌شویم. چالشی که رنگ و بوی سیاسی دارد و فقط به اقدامات دو طرف در حوزه برنامه جامع اقدام‌مشترک ختم می‌شود. در صورت موفقیت در این چالش یقینا در حوزه فروش نفت، مراودات مالی، صادرات و واردات و مواردی از این قبیل شاهد تغییراتی خواهیم بود که تا میزان قابل‌توجهی مشکلات بودجه‌‌‌‌ای نیز مرتفع خواهد شد. با اینکه ایران از موضع قدرت بارها آمادگی خود را برای شروع مجدد مذاکرات اتمی با پیش‌‌زمینه لغو کامل تحریم‌ها اعلام کرده است اما در این مسیر چالش‌‌‌هایی در حوزه بین‌الملل وجود دارد. به اعتقاد کارشناسان روند مذاکرات وین در صورت آغاز نیز فرسایشی خواهد بود. در این مدت بازارهای مالی از جمله بورس اوراق بهادار می‌تواند به واسطه پُررنگ‌شدن سایه ریسک‌‌های متعدد از جمله تورم انتظاری در کلیت فضای اقتصادی شروع به رشد کند.
