پول‌شویی مبتنی بر ساعت نوع جدیدی از پول‌شویی است؟
ساعت‌ها در میان مجرمان بسیار محبوب‌اند، چراکه خرید آنها آسان است. ساعت‌های برند و گران‌قیمت می‌توانند ارزش خود را حفظ کنند و حتی بالاتر هم ببرند، به‌راحتی قابل حمل هستند و در مواقع ضروری می‌توان به‌راحتی از شر آنها خلاص شد و علاوه بر این به عنوان نماد شأن و منزلت، بسیار پرطرفدارند.
همه این موارد به جذابیت این کالا برای پول‌شویی می‌افزاید.
فرض کنید یک رولکس کمیاب و قدیمی را که بیش از یک‌میلیون دلار قیمت دارد، خریده‌اید. روی هر مچ یکی بیندازید و به هرجایی که می‌خواهید بدون چالش سفر کنید (البته به‌جز سوئیس. چون از شما می‌خواهند تمام ساعت‌ها و جواهرات را هنگام ورود اعلام کنید). در این مثال، به‌راحتی ۲ میلیون دلار منتقل شد. البته این روند را می‌توان به جواهرات، الماس و کالاهایی از این دست نیز تعمیم داد.
اخیرا در رسانه‌های جهان اخبار متعددی در مورد توقیف ساعت‌های گران‌قیمت در عملیات پول‌شویی می‌شنویم.در همین راستا در استرالیا، به عنوان مثال، قرار است اصلاحاتی در مقررات مبارزه با پول‌شویی و تامین مالی تروریسم صورت گیرد تا الزامات این قوانین را به سایر صنایع از جمله فروشندگان کالاهای باارزش
تعمیم دهد.
در نبود این اصلاحات، آیا ممکن است مثلا ساعت بالای ۱۰هزار دلاری (سقف آستانه گزارش‌دهی در استرالیا ۱۰هزار دلار است) را با پول نقد خرید، بدون اینکه گزارش شود؟
در اینجا دو حالت وجود دارد:
حالت اول: اگر قصد پرداخت نقدی به فروشنده مجاز را دارید، فروشنده موظف است گزارش تراکنش نقدی ۱۰هزار و بالاتر را ارسال کند.
حالت دوم: اگر با بیش از ۱۰هزار دلار به بانک مراجعه کنید، بانک هم به‌طور خودکار موظف به ارسال گزارش تراکنش‌های مشکوک است.
در هر دو صورت، اطلاعات معامله یا تراکنش، طرف درگیر و هدف آن موردنیاز است.
اما راه سومی هم وجود دارد. در سال‌های اخیر، رونق بازار خاکستری (بازاری که کالا و خدمات به صورت قانونی تولید اما بدون مجوز رسمی شرکت تولیدکننده توزیع می‌شوند. بازار خاکستری برای محصولاتی وجود دارد که قیمت‌های متفاوتی در کشورهای مختلف دارند) ساعت، راه دیگری را به روی مجرمان برای خرید ساعت فراهم کرده است. دلالان بازار خاکستری ساعت‌ها را گاه از خارج از کشور، در مقادیر زیاد تهیه می‌کنند. این کار چند امکان را فراهم می‌کند:
اول: امکان فروش عمده به فروشندگان غیر‌مجاز دیگر (یا دیگران)؛
دوم: فروش ساعت‌ها به قیمت پایین‌تر، چراکه این ساعت‌ها را از خارج از کشور تهیه کرده‌اند و می‌توانند ارزان‌تر از فروشندگان مجاز بفروشند؛
سوم: فروشنده بازار خاکستری می‌تواند ساعت‌های بسیار پرطرفدار را با قیمتی بالاتر بفروشد و به این ترتیب از لیست انتظار فروشنده پیشی بگیرد.
در آخر: می‌توانید ساعتی را با قیمت کمتر بخرید.جهت روشن شدن مطلب، باید اشاره کنیم که بازار خاکستری ساعت، غیر‌قانونی نیست، اما می‌تواند محل ورود مجرمان باشد؛ چرا که از اختلاف قیمت زیادی برخوردار است و امکان فروش ساعت‌ها را خارج از نمایندگی‌های مجاز فراهم می‌کند (پول‌شویی مبتنی بر تجارت).به‌منظور جلوگیری از روش پول‌شویی مبتنی بر تجارت (TRADE Based Money Laundering) معمولا توصیه می‌شود، در مبادی ورودی و خروجی کشورها در زمان ورود و خروج کالاهای باارزش مثل طلا و جواهرات، ساعت‌های گران‌قیمت و عتیقه‌جات و همچنین کالاهایی که ارزش‌گذاری آنها با دشواری‌هایی همراه است مانند کالاهای حوزه فناوری پیشرفته (high tech) نظیر چیپست‌های کامپیوتری و فضایی، سی‌دی خام یا نرم‌افزارهای تخصصی و همچنین در خصوص کیفیت مواد غذایی نظیر چای، برنج و... یا فرش‌های دستباف و ماشینی و سوزن خیاطی یا پزشکی و... گمرکات کشور ضوابط مشخصی برای بررسی، شناسایی و ارزش‌گذاری این نوع کالاها و ذی‌نفعان آنها تنظیم کنند و علاوه بر این مسافران هوایی نیز در فرم‌ها ارزش کالاهای باارزش قابل حمل خود را نیز اظهار کنند و در صورتی که خلاف آن به اثبات برسد برخورد‌های قاطع قضایی و انتظامی با متخلفان صورت گیرد.
*دبیر اسبق کمیته مبارزه با پول‌شویی بورس
