روند صعودی بازار سهام تا چه زمانی پایدار خواهد ماند؟
پیششرطهای عبور از عصر یخبندان بورسی
عكس:علی محمدی
دست به دست شدن بحث تجدید ارزیابی‌‌‌ها در روزهای گذشته همراه با افزایش ورود نقدینگی به صندوق‌های اهرمی، خوش‌بینی‌‌‌های جدیدی را در مورد به وجودآوردن موج جدید افزایشی رقم زده است. اما با توجه به اینکه در ۶ماه گذشته فعالان بورسی با نوسانات عجیب و غریبی دست به گریبان بوده‌‌‌اند، هنوز نمی‌توان نسبت به تداوم قدرت جریان نقدینگی و ارزش معاملات خرد در روزهای آینده اطمینان حاصل کرد. در عین حال رفتار حقوقی‌های بازار از اهمیت بسزایی برخوردار است. در سه‌روز معاملاتی اخیر حدود ۸۷۹میلیارد تومان پول حقیقی وارد گردونه سهامی شده که این رقم با توجه به رکود حاکم بر بازار تا حدود زیادی قابل توجه است.
روز گذشته نیز به‌تنهایی ۴۵۳میلیارد تومان پول حقیقی وارد بازار شد که بیشترین مقدار از ۴شهریور محسوب می‌شود. حال که چند روزی می‌شود شاخص کل بورس اوراق‌‌‌بهادار تهران از ریزش‌‌‌های پی‌درپی فاصله گرفته است، با توجه به طولانی‌‌‌شدن اصلاح بازار طی ماههای گذشته ممکن است در صورت وقوع رویدادهای مثبت و حمایت حقوقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به‌‌‌طور مجدد شاهد بالا رفتن سرعت ورود پول حقیقی و پیشروی شاخص به سطوح بالاتر باشیم. با توجه به اینکه شاخص کل مقاومت ۲میلیون و ۱۵۵هزار واحدی را در پیش دارد، با فرض نزدیک شدن به مقاومت مذکور، احتمال واکنش منفی قیمت و تشدید عرضه وجود دارد.
تداوم روند صعودی سخت است؟
هرچند به‌‌‌کرات طی ماههای گذشته رفت و آمد نماگر اصلی بورس در این کانال به یکی از روندهای تکراری و فرسایشی اخیرمبدل شده است، اما عبور از سطح ۲میلیون واحد به نوبه خود میتواند فضای معاملاتی را تلطیف کند. کارشناسان بازار سرمایه در این مقطع نقش متغیرهای غیر‌اقتصادی را پررنگ‌‌‌تر از عوامل داخلی مطرح می‌کنند. از این‌رو حرکت در مدار صعودی را به طرز عجیبی به وضعیت متغیرهای غیر‌سیاسی گره می‌زنند. چشم‌انداز مطلوب از روند مثبت کامودیتی‌‌‌ها در بازارهای جهانی نیز میتواند به ایجاد روند صعودی مستمر کمک کند. این مهم میتواند در کنار نوسانات کم‌عمق در بازارهای رقیب، ورود پول به بازار سهام را سرعت ببخشد.
برخی از کارشناسان نیز با تحلیل رفتار معامله‌گران در یک‌ماه گذشته بر این نکته تاکید می‌کنند که خروج پول حقیقی، وضعیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری را بهبود بخشیده است. بر همین اساس نباید خروج پول حقیقی از سهام را طی این مدت به پای خارج شدن پول از کلیت بازار گذاشت. بررسی وضعیت بازارهای مالی نشانگر این است که بازار سهام در مقایسه با رقبایش با ریسک‌‌‌های بیشتری دست به گریبان است و احتمالا سرمایه‌گذاران برای وارد شدن به بازار به مثبت‌‌‌های اخیر بسنده نخواهند کرد. با وجود اینکه سناریوی مطرح‌شده اخیر از سوی کارشناسان مبنی بر پایان عصر یخبندان بورسی با توجه به برخی شواهد میتواند محقق شود، باید دید سناریوی مذکور بعد از اجرایی شدن تا چه مدت میتواند دوام آورد و ارزش معاملات تا کجا میتواند ارتقا یابد.
محمد غفوری، کارشناس بازار سرمایه معتقد است وضعیت بازارسهام به‌‌‌گونه‌‌‌ای است که بتوان انتظار ورود پول حقیقی به بورس را در روزهای آینده داشت؛ با این حال این سناریو به مسائل مهمی پیوند می‌خورد. همزمان با ورود به مهرماه به نظر می‌رسید بازار وارد فاز رونق شود اما این اتفاق رخ نداد. در واقع بازار در حالی که می‌‌‌توانست آغازگر روند نوسانی مثبت باشد، به درجا زدن اکتفا کرد. در هفته معاملاتی گذشته شاخص کل توانست ۴روز معاملاتی را با سبزپوشی خاتمه دهد، اما این روند دلیل منطقی برای صعودهای پی‌درپی نیست. در همین حال به‌‌‌نظر می‌رسد شکستن رکورد ارزش معاملات از تاریخ ۲۰تیرماه و قرار گرفتن این سنجه آماری در سطح ۷هزار میلیارد تومان بتواند دست‌یابی به فضایی عاری از رکود و منطقی‌تر شدن معاملات را در کوتاه‌‌‌مدت انتظاری محقق کند.
محرک‌‌‌ها با بورس چه می‌کنند؟
حسن رضایی‌پور نیز با بیان اینکه بازار سهام چیزی برای از دست دادن ندارد، اظهار کرد: ارزندگی در بازار سهام حرف نخست را می‌‌‌زند. اکنون ارزندگی در بسیاری از نمادهای معاملاتی مشاهده می‌شود و این خصوصیت جذاب که بسیاری از نمادها را در برمی‌گیرد، در صورتی که با تغییر سیاستگذاری‌‌‌های پولی همراه شود وضعیت جذابی را رقم خواهد زد؛ در غیر‌این‌صورت میتواند به صورت معکوس عمل کند و به اصلاح و ارزندگی بیشتر قیمتی نیز منجر شود.عبور شاخص کل از سطح روانی ۲.۱میلیون واحد نیز حکایت از آن دارد که در صورت حمایت نشدن از تقاضا در بازار سهام طی روزهای آتی، ممکن است شاهد درجا زدن شاخص در این سطح باشیم. اگر شاخص کل در سطح مذکور بتواند مجددا فرسایشی عمل کند، خوش‌بینی‌‌‌های ایجادشده زودگذر خواهد بود.
به گفته این کارشناس، بازار سهام بیش از هر زمان دیگری درگیر حواشی بیرونی شده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه فصل زمستان را نیز در پیش خواهیم داشت به نظر می‌رسد مشکلات دیگری بر سر بازار آوار شود؛ از مباحث بودجه‌‌‌ای گرفته تا اخبار ضد و نقیض در حوزه سیاستگذاری‌‌‌های داخلی. با توجه به اینکه میان برخی از سیاستگذاران در خصوص برخی دستورالعمل‌‌‌ها هماهنگی وجود ندارد، می‌‌‌توان این معضل را به کل بازار تعمیم داد.
در شرایطی که از ماه‌‌‌ها قبل سه ابرمحرک اصلی شامل کند شدن نبض انتظارات تورمی، آغاز درگیری‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و سیاست‌‌‌های سرکوبگرانه در مباحث قیمت‌گذاری سبب افت شدید قیمتی در این بازار شده بود، اگر در این مقطع نماگرها نتوانند در مدار صعودی حرکت کنند موجب بی‌اعتمادی سهامداران و خروج پول خواهند شد. در وضعیت کنونی بازار مجددا به نقطه ابتدایی سال بازگشته است، اما سوال مهم این است که جاماندگی قیمت سهام از سال قبل در نهایت چه زمانی جبران خواهد شد؟ با این حال عده‌‌‌ای از تحلیلگران بورسی در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح کردند که عبور ارزش معلاملات از سطح ۵هزار میلیارد تومان نشانه خوبی برای بازگشت پول خارج‌شده از بازار مذکور است.
ارزش معاملات خرد سهام و کفه سبک ترازو از سمت متقاضیان خرید سهام طی ماههای گذشته به عملکرد نامطلوب بورس در کوتاه‌‌‌مدت منجر شد. یکی دیگر از موضوعاتی که در روزهای اخیر در مورد نقش مهم آن در رشد بورس مطرح شده، این است که تداوم سبزپوشی تا آخرین روز معاملاتی هفته میتواند اثر روانی مهمی بر تعیین حال و احوال تالار شیشهای داشته باشد. با این حال قرار گرفتن شاخص کل در کانال ۲.۱میلیون واحد و تثبیت آن به مدت طولانی موانع جدی برای پرواز به سطوح بالاتر ایجاد خواهد کرد.
