وعدههای بعید
رئیس دولت سیزدهم در دوران انتخابات ریاستجمهوری برای جذب اعتماد سهامداران وعدههای متعددی از قبیل ایجاد سامانه شفافیت و شفافسازی اقدامات، اصلاح نظام اقتصادی و تغییر رویکرد مدیریتی دولت در بازارهای مالی و بهبود اوضاع بازار سرمایه را دادهاست که میتوان اظهار کرد، تعداد محدودی از آنها بهوقوع پیوستند، از اینرو بود که بورس از فردای انتخابات در اثر وعدههای ابراهیم رئیسی سبزپوش شد، با اینوجود شادابی تابلو معاملاتی ماندگار نبود و بازار در این ۲سال روزهای تلخ و شیرینی را پشتسر گذاشت.
تاریخچه ۲ساله بازار
در این ۷۳۳ روز از روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی بازار سرمایه روزهای تلخ و شیرینی را پشتسر گذاشته است. در روزهای ابتدایی ورود ابراهیم رئیسی به ساختمان پاستور شاخصکل در ارتفاع یکمیلیون و ۳۷۵هزار واحد قرار داشت. حال با گذشت حدود ۲سالاز آغاز بهکار دولت سیزدهم نماگر اصلی تالار شیشهای در قله یکمیلیون و ۹۹۳هزارواحدی ایستاده است. بازار سهام در ماههای ابتدایی روی کارآمدن دولت سیزدهم روزهای سبزی را پشتسر گذاشت. در این میان روند صعودی بازار حدود ۲ ماه ادامهدار بود. در۷شهریور سال۱۴۰۰ بازار سرمایه توانست در ارتفاع یکمیلیون و ۵۷۳هزارواحدی آرام بگیرد، با اینوجود ۶ ماهه دوم سالروی کار آمدن دولت سیزدهم، نماگر اصلی تالار شیشهای وضعیت مساعدی را تجربه نکرد، بهطوریکه در چهار ماه پایانی سالخروج پول حقیقی در بازار شدت گرفت و تعداد و ارزش معاملات به حدی کاهش پیدا کرده بود که رونق نصف و نیمه باقیمانده از سال۹۹ نیز از بازار رخت بربست. در ۵ بهمن سال۱۴۰۰، شاخصکل بورس تهران با ۲۶هزار و ۶۶۱ واحد سقوط در ارتفاع یکمیلیون و ۲۰۹هزار واحدی قرار گرفت. در همان زمان بود که زمزمه تداوم سقوط آزاد نماگرهای بازار سرمایه ترس عجیبی بر دل سرمایهگذاران انداخت. یک سالپس از آغاز به فعالیت کابینه سیزدهم شاخصکل بورس تهران در سطح یکمیلیون و ۴۳۷هزارواحدی آرام گرفت.
بورس روزهای نوسانی کمرمقی را تا اوایل آبان ماه سال۱۴۰۱ سپری کرد، تا اینکه اوایل آبان سوت یک رالی پرهیجان پس از حدود ۲ سالدر فضای بازار زده شد. روند صعودی بورس تهران در اسفند سال۱۴۰۱ به اوج خود رسید. روزهای کمتکرار بازار تا اواسط اردیبهشت میهمان سرمایهگذاران بود و در روز ۱۶ اردیبهشت بازار سهام موفق به فتح قله ۲میلیون و ۵۳۵هزارواحدی شد. تنها یک روز از فتح قله ۲میلیون و ۵۰۰هزارواحدی نگذشته بود که ۱۷ اردیبهشت روز خونین بازار سرمایه رقم خورد، بهطوریکه صفهای فروش بسیار سنگین چندروزه تابلوی معاملاتی را به رنگ سرخ درآورد. حدود ۵۰ روز بعد نیز اعلام شد که نرخ خوراک شرکتهای پتروشیمی تغییر اساسی کرده است که کارشناسان این تغییر نرخ را عامل تغییر روند بازار قلمداد کردند. این تصمیمات خلقالساعه موجب افزایش موج بیاعتمادی در بازار شده و رمقی در روزهای اخیر برای بازار نگذاشته است.
وعده ۲۰۰میلیون دلاری
در ۲۵ خرداد ماه سال۱۴۰۰ رئیس دولت سیزدهم، بهعنوان یکی از کاندیداهای ریاستجمهوری پیرامون وضعیت نهچندان دلگرم کننده بازار سرمایه گفت: نباید مشکلات را پشت گوش انداخت، بلکه باید در دل مشکلات رفت، راهحلها را پیدا کرد و با کمک همه کسانی که میتوانند نقشآفرین باشند، وضعیت را بهسرعت اصلاح کرد. رئیس دولت خبر از تزریق ۲۰۰میلیون دلار نقدینگی به بورس را داد. او گفته بود که مبلغ مصوب در جلسه سران قوا باید به بازار سرمایه هدایت شود تا وضعیت بازار سهام هرچه سریعتر سامان پیدا کند.
خانهتکانی بازار در ۳ روز
ریزش آبشاری سهام و قرمزپوششدن تابلو معاملاتی در ماههای انتهایی سال۱۴۰۰ باعث شد وعدههای توخالی سیاستگذاران توسط سرمایهگذاران بهیاد آورده شود. امیرحسین قاضیزاده که نامزد انتخابات ریاستجمهوری سال۱۴۰۰ در آن روزها ادعای خانهتکانی و حل مشکلات بازار سرمایه را در ۳ روز مطرح کرد. او ۵ خرداد سال۱۴۰۰ در نشستی مطبوعاتی گفته بود: معضل بازار سرمایه قابلحل است. میتوان تنها در سه روز مشکل حاد بازار سرمایه را حل کرد. با وجودی که ۲ سالاز آن صحبتها میگذرد بهنظر میرسد خانهتکانی بازار سرمایه کمی بیشتر از ۳ روز طول میکشد.
وعدههای کابینهای
محسن رضایی در قامت معاون اسبق اقتصادی رئیسی پیرامون بهبود اوضاع اظهار کرده بود: دولت برای تقویت بازار سرمایه اقدامات متعددی را پیگیری کردهاست. زیرساخت بازار سرمایه در حال بهبود است. از آنجا که بازار سرمایهبرای آینده اقتصادی کشور بسیار مهم است، اهمیت فوقالعادهای برای آن قائل هستیم و آن را تقویت خواهیم کرد. او به سهامداران بازار توصیه کرده بود که صبر و شکیبایی پیشه کنند و وعده داد آینده بورس بسیار پر فروغ خواهد بود.
نه به قیمتگذاری دستوری
در روزهای تلخ و قرمز بازار در سال۱۴۰۰، ابراهیم رئیسی وعده داده بود که وضعیت بازار سرمایه اصلاح خواهد شد. او یکی از مهمترین معضلات بازار را قیمتگذاری دستوری عنوان کرده بود و اظهار کرد که این اقدام میتواند مسیر حرکت بازار را با موانع عجیب و غریبی روبهرو کند. همچنین رئیس دولت بارها تاکید کرده بود که دیگر تصمیمات خلقالساعهای به جان بازار نخواهد افتاد و بازار و معاملهگران شاهد ثبات در قوانین و مقررات خواهند بود، اما آنچه در هفتههای اخیر حول تغییر ناگهانی نرخ خوراک شرکتهای پتروشیمی و تغییر نرخ تسعیر شرکتهای پالایشگاهی بهوقوع پیوست، کمی با این وعدهها مغایرت دارد. یکی از مهمترین برنامههای دولت سیزدهم حل مشکل دامنهنوسان بازار سهام بود. بهرغم اصرار و تاکید کارشناسان این تصمیم هم بهطور کامل اجرا نشد.