استقبال یا فرار؟
بنابراین در حال حاضر شاهد یک دوگانگی در روند سرمایهگذاری در بازار سرمایه هستیم. اول اینکه بخش زیادی از نقدینگی واردشده به بازار به سمت سهمهای کوچک و با هدف گرفتن نوسان جذب میشود؛ دوم اینکه سهمهای بزرگی که به صورت بنیادی میتوانند شاخصسازی کنند مورد اقبال آنچنانی قرار نمیگیرند. این دوگانگی نشان میدهد اگرچه پول به سمت بازار سرمایه میآید اما همچنان ترسی وجود دارد که مانع حضور ماندگار در بازار سرمایه است. بنابراین رشد بیشتر شاخص هموزن نسبت به شاخص کل در واقع به این معناست که مردم برنامه حضور کوتاهمدت و نوسانگیری در بازار سرمایه دارند.
اما اعتماد نهایی به بازار سرمایه چه زمانی برمیگردد؟ همین که ما شاهد ورود پول به بازار سرمایه هستیم به این معنی است که اعتماد به بازار سرمایه در حال برگشت است. اما اعتماد باید ماندگار باشد و این اعتماد زمانی ماندگار میشود که بازار سهام بتواند روند طبیعی خود را طی کند. در حال حاضر به دلیل بیثباتی در اقتصاد، رفتارهای بازارهای مختلف از جمله بازار سرمایه دستوری و غیرمنطقی است. این عدمثبات را در هر بازاری به نحوی میبینیم. در بازار خودرو شاهد منفی شدن بازار بهرغم استیضاح وزیر هستیم و در بازار مسکن افزایش قیمتها را بهرغم کاهش حجم معاملات شاهدیم. این موضوع نشان میدهد که به طور کلی وضعیت اقتصادی کشور از دید مردم باثبات نیست، برای همین آنها سرمایه خود را به سمت بازاری میآورند که سود کوتاهمدت نصیبشان کند و فرار کنند. ما این موضوع را در بازار سرمایه به صورت عدمتقارن بین رشد شاخصهای مختلف میبینیم، بنابراین همچنان ریسک قانونگذار در بازار سرمایه وجود دارد.
در این میان بهترین کاری که دولت میتواند انجام دهد این است که نشان دهد در تلاش است بازار سرمایه را از شرایط فعلی نجات دهد. یعنی با عدم مداخلات دستوری اجازه دهد بازار به سمتوسوی واقعی خود برود. اگر اجازه دهند که بازار سرمایه روند واقعی خود را طی کند بورس پتانسیل جذب و نگهداشت سرمایه را دارد. در شرایط عادی استقبال از سهمهای کوچک و متوسط اتفاق خوبی است به شرط اینکه این سرمایهها در این سهمها ماندگار شوند و ورود آنها با هدف نوسانگیری نباشد؛ اما در حال حاضر و به گواه آمار اینگونه نیست. اگر تمامی شاخصها با نسبت معقولی رشد کنند نشان میدهد پول به صورت عادلانه در بازار تقسیم میشود، اما وقتی پول به سمت خاصی میرود باید دید که جذابیت آن سمت چیست. الان جذابیت سهمهای کوچک و متوسط در این است که پول وارد این سهمها شود، سود کوچکی بگیرد و خارج شود.