تصمیمات سیاستگذار مورد واکاوی قرار گرفت
بورس در ۳ فریم
هرچند برخی از فعالان بورسی افت روز گذشته شاخص‌های سهامی را نشات‌گرفته از سیاست‌های اخیر در حوزه اتخاذ قانون مقررات جدید از سوی نهاد ناظر تلقی می‌کردند و اتفاقا با اتکا به چنین استدلالی در نیم ساعت ابتدایی شروع معاملات در تالار شیشه‌ای سعادت‌آباد دست به عرضه سنگین سهام زدند اما در ادامه توام با فروکش‌کردن هیجان فروش، معاملات در بخش تقاضا با افزایش خرید همراه شد. در آخرین روز خرید و فروش‌های هفتگی در بورس تهران تا حدودی قیمت سهام برخی از بنگاه‌های بورسی اصلاح شد. ایجاد فرصت خرید در چنین موقعیتی برای سرمایه‌‌‌‌‌گذاران؛ در واقع شرایط مطلوبی را در راستای ورود به دادوستد‌‌‌‌‌ها مهیا کرد.
به باور برخی از کارشناسان بازار سرمایه موقعیت‌های این‌چنینی (الزام صندوق‌های درآمد ثابت به کاهش حدنصاب سهام) در شرایطی که اتفاقا نماگر‌‌‌‌‌های بورسی میل به صعود دارند، می‌تواند در نوبه خود یکی از بهترین زمان‌ها در راستای بهبود پرتفوی محسوب شود.
در بخشی از صحبت‌های عشقی آمده است که صندوق‌های سهامی جدید به بازار سرمایه ورود کرده‌‌‌‌‌اند. آن‌طور که به‌نظر می‌رسد سیاستگذار توام با فروش صندوق‌های درآمد ثابت با راهبرد ایجاد تعادل در بازار مانع از تخلیه بار صندوق‌های فیکس اینکام‌‌‌‌‌ها نیز شده‌است. در اینجا فقط چرایی خرید سهام به‌واسطه درآمد ثابت‌‌‌‌‌ها در موقعیت‌های ریزشی بورس و اجبار به‌فروش در شرایط مثبت مشخص نیست.
هشدار به جامعه سهامدار
از دیگر نکات حائزاهمیت رویکرد اخیر سکاندار بورس می‌توان به اعلام هشدار‌‌‌‌‌هایی درخصوص بازار پایه فرابورس اشاره کرد. در شرایطی که حداقل سفارش‌های سرمایه‌‌‌‌‌گذاران از ۵۰۰هزار‌تومان به ۵میلیون‌تومان در بازار پایه فرابورس افزایش پیدا کرد و هدف از اتخاذ چنین رویکردی؛ در واقع حمایت از سهامداران خرد مطرح شد اما نهاد ناظر چرا همچنان نسبت به ریسک‌های این بازار به جامعه سرمایه‌‌‌‌‌گذاران هشدار می‌دهد. در این میان برخی معتقدند که بازاری با چنین حجمی از ریسک چرا منحل نمی‌شود، برخی دیگر نیز بر این باورند که اساسا سرمایه‌‌‌‌‌گذاران با پذیرش ریسک وارد بازار سهام می‌شوند، بنابراین این سطح از هشدار منطقی نیست و سازمان بورس باید در راستای کاهش ریسک‌ها گام بردارد، نه حذف بخشی از معامله‌گران.
بهبود زیرساخت‌های معاملات
رئیس سازمان بورس در بخشی دیگر از اظهارات خود عنوان کرده‌است که حضور مردم در بازار سرمایه به میزان اوج سال۹۹ بازگشته است و سامانه‌‌‌‌‌های معاملاتی با چالشی مواجه نشدند؛ این در حالی بوده که در سال۹۹ بازار به‌شدت با مشکلات این‌چنینی روبه‌‌‌‌‌رو بود. موضع‌‌‌‌‌گیری این مقام مسوول به ظن بخشی از کارشناسان بازار سرمایه می‌تواند نوید بهبود زیرساخت‌ها را به جامعه سرمایه‌‌‌‌‌گذار دهد. آن‌طور که از اظهارات پیداست، احتمالا در مدت زمانی بیش از ۵/ ۲سال‌گذشته در شرایطی که اصطلاحا شاهد قهر بخشی از سرمایه‌‌‌‌‌گذاران از بازار سرمایه بودیم و قیمت سهام بنگاه‌های بورسی به‌طور روزانه با کاهش محسوس مواجه بوده، سازمان بورس بهبود زیرساخت‌های معاملات بازار سهام را در دستور کار خود قرار داده‌است. با استناد به رویکرد اخیر عشقی، از این پس ایجاد اختلال در سامانه‌‌‌‌‌های معاملاتی دور از انتظار خواهد بود. حال باید دید در شرایطی که به‌طور مجدد بحث عرضه‌های اولیه در بازار داغ می‌شود، آیا بازهم سامانه‌‌‌‌‌ها کشش ورود یک‌‌‌‌‌باره بخش عظیمی از سرمایه‌‌‌‌‌گذاران را دارند یا خیر؟
صندوق‌ها پشتوانه بورس
توسعه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و تعریف صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز به‌عنوان لنگرگاه بازار سرمایه مورد دیگری است که مورد‌توجه ریاست سازمان بورس قرار گرفته‌است. گذشته‌‌‌‌‌نگر بازار سرمایه نیز نشان می‌دهد که عشقی در ابتدای سال۱۴۰۲ توسعه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را به‌عنوان یکی از راهبرد‌‌‌‌‌های این نهاد در سال‌جاری عنوان کرد و گفت در سال‌گذشته به میزان مناسبی تنوع در ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به‌خصوص صندوق‌های سرمایه‌گذاری (مانند اهرمی، تضمین اصل، املاک و مستغلات و بخشی) ایجاد شد که در ادامه تمرکز بر عمق بخشی به این ابزارهای نوین و کارآمد و ترویج آن برای عموم سرمایه‌‌‌‌‌گذاران خواهد بود.
در حال‌حاضر هم عشقی ارزش صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی را حدودا ١٠٠هزار میلیارد‌تومان برآورد می‌کند و می‌گوید؛ انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای افراد با سطح ریسک‌‌‌‌‌پذیری و سلیقه سرمایه‌گذاری مختلف تعبیه و طراحی شده که خوشبختانه با عملکرد خوبی نیز همراه بوده‌است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌‌‌‌‌علت وجود مدیریت حرفه‌‌‌‌‌ای موجب می‌شود که نگرانی‌های سال۹۹ تکرار نشود. وجود صندوق‌های حمایتی (صندوق توسعه و تثبیت بازار سرمایه، صندوق‌های بازارگردانی) مانع از تکرار تجربیات سال۹۹ می‌شود.
در این میان برخی از تحلیلگران بازار سرمایه معتقدند، آن‌طور که باید صندوق‌های سرمایه‌گذاری مورد اقبال سرمایه‌‌‌‌‌گذاران قرار ندارد. عمدتا معامله‌گران به‌خصوص نوسهامداران بازار ورود به‌طور مستقیم را به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم ترجیح می‌دهند. در باب چرایی این مهم باید توجه داشت که بخشی از فعالان بورسی معتقدند صندوق‌های سرمایه‌گذاری از تنوع چندانی برخوردار نیستند. بخشی دیگر اتفاقا تنوع صندوق‌ها را از جمله مزیت‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم درنظر می‌گیرند اما در عین‌حال عدم‌آشنایی سرمایه‌‌‌‌‌گذاران با صندوق‌ها را به‌عنوان عامل دیگری در جهت بی‌‌‌‌‌انگیزگی ورود پول به این بخش از بازار می‌دانند.
در این میان هستند کارشناسانی که بعضا دخالت‌های سازمان بورس را عامل فرار سرمایه‌‌‌‌‌گذار از صندوق‌ها مطرح می‌کنند. (صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت) از نگرش این قشر، تحمیل فعالیت‌‌‌‌‌های صندوق‌های بازارگردانی به صندوق‌های درآمد ثابت با رویکرد افزایش و کاهش میزان خرید سهام عامل مخربی در جهت جذب منابع مالی در فیکس‌‌‌‌‌اینکام‌‌‌‌‌ها خواهد بود. درخصوص صندوق تثبیت بازار سرمایه نیز همچنان فعالان بورسی به نحوه عملکرد آن انتقادات زیادی وارد می‌کنند زیرا عمدتا بر این باورند که عدم‌انتشار عملکرد صندوق تثبیت مخالف با روح شفافیت در بازار سرمایه است. هرچند در مقابل مقامات بورسی نیز انتشار عملکرد صندوق تثبیت بازار سرمایه را به‌نوعی جهت‌‌‌‌‌دهی به جریان معاملات می‌دانند، در این میان احتمالا انتشار عملکرد صندوق به‌صورت فصلی می‌تواند تا حدودی فضای غبارآلود را التیام بخشد. اتفاقا اقدامات تازه در راستای افزایش کارآیی و بهبود بهره‌‌‌‌‌وری بازار سهام با رویکرد افزایش شفافیت در بازه بلندمدت می‌تواند به نفع بازار سرمایه تمام شود. در این میان به‌نظر می‌رسد که مدیران بورسی نباید از ترس پیامد‌‌‌‌‌های ناگوار در پی اقدامات جدید (تسریع در بازگشایی دامنه‌نوسان، انتشار عملکرد صندوق تثبیت و...) به‌صورت هیجانی رفتار کنند و گام‌های توسعه‌‌‌‌‌ای بازار را به آینده نامعلوم موکول کنند.
