بورس به کدام‌سو می‌رود؟
چشم‌انداز صنایع
نیما میرزایی، کارشناس بازار سهام به تحلیل روند معاملات بورس پرداخت و گفت: «سکته قیمتی نفت و کاهش حدود ۱۰درصدی در کمتر از ۲۴ساعت موجب افزایش انگیزه فروش در گروه‌های دلاری بازار شد و در دو قطبی اخیر شکل‌گرفته در ماه‌های اخیر بین سهام‌ریالی (به لیدری خودرویی‌ها) و سهام دلاری بازار (به لیدری پالایشی‌ها) شاهد معاملات مثبت و پرحجم در سهام‌ریالی از جمله گروه‌های خودرویی و غذایی بودیم، به‌طوری‌که انگیزه فروش در کلیت سهم‌های دلاری بازار نیز تقویت شد.
همچنین خبر منفی مبنی‌بر کاهش گاز شرکت‌های پتروشیمی نیز انگیزه برخی معامله‌گران بازار سرمایه را درخصوص سهامداری با این مدل از نماد‌ها و گروه مشابه آن (از نظر استفاده از گاز) کاهش داد که در نتیجه آن عرضه‌ها در گروه فلزات اساسی نیز مقداری شدت گرفت. هرچند مجموع عرضه‌های صورت‌گرفته با حمایت قوی به سابقه حقوقی‌ها متعادل شد؛ رویه‌ای که در هفته‌های اخیر شاهد آن بودیم و در زمان شکل‌گرفتن هیجان فروش در معاملات، سهامداران عمده در کنار صندوق تثبیت اقدام به خرید‌های بزرگ و حمایتی کرده و مانع از خروج مداوم نقدینگی و شکل‌گرفتن موج فروش در بازار می‌شوند.
لازم به تاکید است که با توجه به قیمت‌های فعلی و شرایط کلی حاکم بر بازار سرمایه از جمله جاماندگی فاحش نسبت به بازارهای موازی، به‌نظر می‌رسد خرید‌های صورت‌گرفته نسبتا کم‌ریسک بوده و در نهایت کام خریداران از جمله حقوقی‌های صبور را شیرین نیز خواهدکرد.» وی ادامه داد: «ضمن اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد که منفی‌های روزهای اخیر بیشتر به شکل جابه‌جایی سهامداران بوده و همچنین برخی از معامله‌گران که نسبت به کف شاخص در ابتدای آبان ماه شاهد رشد دارایی‌شان هستند، در حال ذخیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی سود خود پرداخته‌اند، بنابراین می‌توان انتظار داشت که پس از یک اصلاح اندک و عمدتا به شکل زمانی رالی بعدی بازار سرمایه شکل بگیرد. این خوش‌بینی به تابلوی معاملات در کنار سیگنال‌های مثبت تکنیکال، به دلایل بنیادی نیز مرتبط است.
همان‌طور که اشاره شد بازار سرمایه نسبت به بازارهای رقیب خود جاماندگی معناداری دارد که عمدتا نیز به دلیل عدم‌رشد نرخ فروش شرکت‌ها منتج از کنترل شدید و تبعیض‌آمیز نرخ دلار نیمایی است، بنابراین هرگونه افزایش نرخ دلار سامانه نیما موجب افزایش سود‌دهی شرکت‌های بورسی و به‌تبع آن افزایش جذابیت تابلو خواهد شد و می‌توان انتظار رشد مجدد بازار سرمایه را تا سقف دو سال‌اخیر شاخص در ماه‌های پیش‌رو داشت.»
میرزایی تشریح کرد: «درخصوص گروه‌های جذاب بازار ، یکی از نشانه‌های شناخت بیشتر و بهبود عملکرد سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران، افزایش ارزش معاملات در کنار اخبار مثبت بنیادی است که در ماه‌های اخیر پیرامون گروه خودرویی شکل‌گرفته‌است، چراکه با حمایت همه‌جانبه نهادها از جمله سازمان بورس مبنی‌بر ورود محصولات‌‌‌‌‌‌‌‌‌شان به بورس‌کالا، جذابیت این گروه برای معامله‌گران بیشتر نیز شده و احتمال می‌رود روند تقاضا در برخی نماد‌های این گروه کماکان در میان‌مدت با توجه به کاهش احتمالی زیان‌سازی‌شان (به‌دلیل خروج از قیمت‌گذاری دستوری) باقی‌بماند.
همچنین گروه پالایشی نیز مشروط به افزایش مجدد قیمت جهانی نفت می‌تواند در بلندمدت جزو گروه‌های پرطرفدار بازار باقی‌بماند. گروهی که ریسک کمتری درخصوص تصمیم‌گیری‌های دولتی در زمینه قطعی برق و گاز و همچنین وضع عوارض صادراتی را به‌همراه دارد. موارد مرورشده البته پیشنهاد به خرید و فروش نیست و افرادی که دانش و تجربه کافی در زمینه معامله‌گری ندارند، بهتر است با توجه به چشم‌انداز مثبت بازار از صندوق‌های etf استفاده کنند. همچنین اخیرا دو صندوق اهرمی نیز به بازار معرفی شده‌اند که سرعت رشد و یا نزول بیشتری داشته و می‌توانند مورد بررسی اقشار ریسک‌پذیر قرار بگیرند.»
ابهام بودجه
ابراهیم سماوی، دیگر کارشناس بازار سرمایه تحلیلی از روند معاملات بورس تهران ارائه کرد و گفت: «حجم پول فعالی، موسوم به پول هوشمند همواره در بین بازارهای مالی و ابزارهای متفاوت سرمایه‌گذاری در حال چرخش است. با نگاهی به بازارهای موازی بالاخص سکه بهار‌آزادی که به مرز ۱۸میلیون‌تومان نزدیک‌شده، رشد قیمتی ۸/ ۶درصدی واحدهای مسکونی در تهران و فتح مجدد کانال ۳۶هزار‌تومانی سکه در بازار آزاد و غیررسمی نشان از عدم‌جذابیت بازار سرمایه در زمان حال دارد که ارزش معاملات کمتر از پنج‌هزار میلیارد‌تومان بورس اوراق‌بهادار تهران موید ادعای فوق است.
بازار سرمایه هم‌اکنون در سیطره ابهامات اساسی به‌سر می‌برد که منجر به ادامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار‌شدن رکود آن شده و در شرایط فعلی صرفا شاهد چرخش حجم پول باقی‌مانده بازار در بین صنایع مختلف هستیم؛ این در حالی است که در روزهای اخیر نسبت به هفته‌های گذشته میزان خروجی سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران حقیقی افزایش یافته‌است. از مهم‌ترین دلایل افزایش ریسک سیستماتیک در روزهای اخیر بلاتکلیفی بودجه۱۴۰۲ است. بین بهارستان و پاستور اختلاف بر سر این است که آیا اول لایحه۱۴۰۲ بررسی شود یا برنامه توسعه هفتم که یک سال‌هم به‌تاخیر افتاده به مجلس بیاید. رئیس مجلس نظر بر این دارد که اولویت باید برنامه توسعه هفتم باشد و سپس بودجه‌کامل ۱۴۰۲ ارائه شود؛ در غیر‌این صورت وضعیت بودجه۱۴۰۲ به‌صورت دو دوازدهم یا سه دوازدهم مختومه خواهد شد.
با عنایت به اینکه جایگاه کلی بازار سرمایه در بودجه۱۴۰۲، برآورد منابع و مصارف دولت که به‌تبع آن محل تامین‌مالی کسری‌بودجه هم در آن دیده شده و همچنین نرخ‌های نهایی انرژی و سایر موارد مربوطه موثر بر بازار سرمایه وابستگی شدیدی به بودجه۱۴۰۲ دارد که این بلاتکلیفی به رکود بازار سرمایه بیش از پیش دامن زده است. در روز سه‌شنبه ۱۵ آذر ماه ۱۴۰۱ صنایع فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و فرآورده‌های نفتی مجموعا بیش از ۷۰میلیارد‌تومان خروج پول حقیقی وجود داشت که این خروج صرفا به دلیل گردش نقدینگی باقی‌مانده در بازار بین صنایع است. با توجه به عرضه‌های ادامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار خودرو در بورس‌کالا و خبر تحویل زودتر از موعد آنها، صنعت خودرو و ساخت قطعات یکدست سبز رنگ شد.
در ادامه صنعت محصولات غذایی که در رشد اخیر بازار نسبت به صنایع کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور جا مانده بودند، مجددا با استقبال روبه‌رو شدند و حجم نقدینگی داخل بازار به سمت آنها سوق پیدا کرد. در نهایت با توجه به نرخ دلار نیمایی در محدوده ۲۸هزار‌تومان و همچنین کاهش شدت رشد نرخ بهره فدرال‌رزرو صنایع کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور در میان‌مدت مسیر رشد خود را طی خواهند کرد و اصلاح قیمتی این روزها صرفا نوسانی کوتاه‌مدت جهت چرخش پول در بین صنایع است.»
