سیگنال تردید از بازارسهام
اکثر کارشناسان و تحلیلگران بورسی خیلی واضح بر دستوری‌بودن تغییر مسیر شاخص‌کل تاکید می‌کنند. علاوه بر آن ورود یکباره و بدون‌مقدمه سیاستگذار در بازارسرمایه به صراحت نشان می‌دهد که پشت‌پرده تغییر مسیر شاخص‌کل بورس اوراق‌بهادار از چه عواملی نشات‌گرفته است. در هفته‌های گذشته سرعت خروج نقدینگی از بورس تهران از مواضع مستحکم تالارشیشه‌ای در قبال خلأ نقدینگی موردنظر حکایت می‌کرد، به‌طوری‌که طی بررسی‌های انجام‌شده کارشناسان بورسی به این نتیجه رسیدند که با توجه به نبود محرک جذاب و قوی در داخل و خارج از بازار، بورس تهران به مسیر نزولی که در پیش گرفته سفت و سخت پایبند است؛ در واقع از اوایل تابستان و از زمانی‌که مشخص شد سیاستگذار اقتصادی و سیاسی، نسخه جدی برای عبور از مشکلات به‌وجود آمده در این دو بخش ندارد، سهامداران بدون فوت‌وقت به سمت درهای خروج هدایت شدند.
در دستور کار قراردادن این استراتژی هولناک از سوی سرمایهگذاران خرد و حقیقی، تاوان بزرگی برای بازار داشت. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد از ابتدای تابستان تا هفته نخست آبان‌ماه ارزش معاملات خرد روزانه از محدوده ۲هزار و ۵۰۰میلیاردتومان با عقبگردی معنادار به زیر سطح یک‌هزار و ۵۰۰میلیاردتومان در روز رسیده است. ریزش۳۹/ ۱۹- درصدی نماگر اصلی این بازار نیز طی مدت یادشده در شرایطی موج جدیدی از ناآرامی‌ها در میان سرمایهگذاران را در پی داشت که اغلب سهامداران در شیوه‌ای مشخص یک استراتژی مشترک را به‌کار بستند، اما این ماجرا صرفا اهالی داخلی بازار را مورد هدف قرار نداد.
جمعی از سرمایهگذاران در خارج از بازار سهام نیز با رصد کامل شرایطی که عایدی جز ریزش‌های پی‌درپی قیمت سهام دربر نداشت، بازار سهام را حتی درمیان آخرین راهکارهای سرمایه‌گذاری خود هم قرار ندادند. در این وضعیت مایوس‌کننده که سایر بازارهای دارایی به رتق‌وفتق امور مشغول بودند دو بازار دلار و سکه با کسب بیشترین بازدهی توانستند تا حدود زیادی نظر سرمایهگذاران را به خود معطوف کنند. با درنظر گرفتن این وضعیت، اهل خرد در بازار سهام با ابراز نگرانی از روند کاهشی ارزش و حجم معاملات به‌انحای مختلف هشدارهای لازم را به‌گوش سیاستگذار اقتصادی رساندند، اما آنچه بیش از هر چیز دیگری نگرانی بورس‌بازان را به‌دنبال داشت، به ورود ناگهانی مصوبات نجات‌بخش و درعین‌حال غیر‌قابل‌اجرا در این بازار مربوط می‌شد.
شگرد متولیان بازارسرمایه برای حل بحران‌های به‌وجود آمده در دو سال‌گذشته نشان می‌دهد راهکارهای موردنظر سیاستگذار با راهکارهای عاجل اهل‌فن تفاوت‌‌‌‌‌‌‌‌های فاحشی دارد، به‌طوری‌که در روزهای گذشته برخی از کارشناسان پس از آنکه سازمان بورس و اوراق‌بهادار با توسل به مصوبه‌ای ۱۰بندی در پی خواباندن سرو‌صداهای اعتراضی سهامداران بود، به مزاح عنوان کردند که اساسا مشخص نیست ۱۰بندی مذکور در بازار سهام کدام کشور قرار است به‌اجرا در بیاید؟ تجربه تلخ سرمایهگذاران درخصوص سریال بسته‌های حمایتی ۱۰بندی که اولین قسمت آن از شهریور۹۹ به‌نمایش گذاشته شد حاکی از چند نکته مبهم است. اکنون که بازارمذکور توسط حمایت‌های مصنوعی سیاستگذار رویکرد جدیدی از خود به نمایش گذاشته است، آیا سبزپوشی بازار تنها گزینه روی میز سرمایهگذاران خواهد بود؟ ت
وسل به اقدامات ناگهانی معمولا اثرات جانبی منفی در‌پی خواهد داشت، به‌خصوص در مواردی که اقدامات مصوب‌شده با حواشی بسیاری (از جمله تناقض در وعده ثبات نرخ بهره‌بانکی با توجه به رکوردشکنی‌های تورم نقطه‌به‌نقطه وکاهش نیم‌ساعته معاملات فرابورس) نیز همراه باشد. اما با فرض تحقق خوشبینانه‌ترین سناریو در صورت تداوم و پایداری افزایش قیمت در تالارشیشه‌ای چه اتفاق‌هایی در بازارهای دیگر می‌تواند رخ دهد که به سبب آن سرمایه‌گذار مجاب به وفاداری در بازار سهام شود؟
روز پنج‌شنبه دلار در بازار آزاد به جولان خود در ابرکانال ۳۴هزار‌تومان ادامه داد. معامله‌گران این بازار در حالی نظاره‌گر افزایش ارتفاع اسکناس آمریکایی بودند که افزایش قیمت درهم در یازدهم آبان‌ماه کار خودش را کرد و مسبب افزایش نرخ دلار شد. تقویت انتظارات صعودی نسبت به ارزش دلار در تهران کار بازار سهام را سخت‌تر از قبل می‌کند. در ماه‌های گذشته همزمان با آغاز موج نزولی قیمت سهام، پول‌های خارج‌شده از بورس وارد دو بازار ارز و سکه شدند. با عنایت به این موضوع به‌نظر می‌رسد در روزهای آتی، دو بازار مذکور نقش تعیین‌کننده‌ای در روند قیمت سهام بازی کنند. ناتوانی دولت در کنترل نوسان‌های نرخ دلارآزاد در ماه‌های گذشته یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر زیان‌دهی بورس تهران بوده‌است.
از این منظر سناریوی «سبزپوشی حداکثری» بازار سهام با ابهام بزرگی مواجه خواهد شد. از سوی دیگر در روز سه‌شنبه مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار از خرید سهام توسط صندوق توسعه‌ملی خبر داد. این اتفاق به نوبه خود بر یک موضوع مهم تاکید می‌کند؛ چرا صندوق توسعه‌ملی هم‌اکنون که نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌ساز از نظر بنیادی در نقطه تعادلی قرار دارند و حتی NAV آنها پایین‌تر ازمتوسط بازار است وارد بازی شده‌است؟
اقبال صندوق توسعه‌ملی به سمت نمادهای بزرگ در این مقطع به قوت‌گرفتن برخی حواشی پیرامون دستکاری بازار و در عین‌حال بی‌تفاوتی متولیان بورسی نسبت به عقبگرد شدید شاخص‌کل از ارتفاع ۶/ ۱میلیون‌واحدی (۲۷اردیبهشت) تا هفته اول آبان‌ماه دامن می‌زند. با درنظرگرفتن این مهم که چراغ‌سبز صندوق توسعه‌ملی منجر به سنگین‌شدن کفه ترازو به سمت شرکت‌های بزرگ و از سکه‌افتادن سهام کوچک می‌شود، شاخص هموزن (به‌عنوان مولفه‌ای کلیدی در جهت ترغیب سرمایهگذاران به واردکردن پول‌های خود از بازارهای رقیب به بورس) رمقی برای خودنمایی پیدا نخواهد کرد. این عوامل خود به خود از یک مسیر پر پیچ و خم خبر می‌دهد.
در این بین صاحب‌نظران اقتصادی نیز بر این باورند که برنامه‌هایی که روی میز سازمان بورس و اوراق‌بهادار قرار دارد در صورت اجرا‌نشدن، مقاومت سخت سرمایهگذاران برای ورود مجدد به این بازار را رقم خواهد زد. در روزهای گذشته بازار سهام با حمایت حقوقی‌ها توانست یکبار دیگر توجه سرمایهگذاران را به بورس جلب کند اما با توجه به تعدد رفت و برگشت‌های اخیر شاخص و افزایش انتظارات تورمی در بازارهای رقیب بعید به‌نظر می‌رسد سهامداران از خواسته‌های بحق خود در راستای کسب سود حداکثری دست بکشند.
