«دنیای‌اقتصاد» از تحولات نخستین هفته شهریوری بازار سهام می‌گوید
تداوم رکود معاملاتی در بورس
شاخص‌کل هم‌‌‌‌‌‌‌وزن نیز به‌عنوان نماینده گروه‌های کوچک‌تر بازار سهام با ثبت کمترین رشد هفتگی از نیمه مرداد سال‌جاری معادل ۸۹/ ۰درصد افزایش ارتفاع داد. با توجه به رکودهای معاملاتی موجود در بازار، حضور سهامداران در هفته اخیر نیز همانند هفته‌‌‌‌‌‌‌های گذشته با خروج پول همراه بود، به‌طوری‌که در این راستا معاملات بازار سهام در حالی به پایان رسید که حقیقیها با ثبت خالص فروش ۵۶۹میلیارد تومان نقدینگی خود را از گردونه معاملات خارج کردند. از رفتار بازیگران خرد همواره می‌توان به‌عنوان متغیری برای تشخیص روند بازار استفاده کرد. به‌نظر می‌رسد با برطرف‌نشدن ابهامات مربوط به برجام، سهامداران محتاط‌تر از گذشته در گردونه معاملات بازار سهام حاضر شوند و با تردید و تعلل بیشتری تصمیم بگیرند.
رکود در عمده صنایع
عقب‌‌‌‌‌‌‌نشینی مداوم قیمت سهام و هراس سهامداران از ادامهدار شدن این روند نزولی سبب شد تا در جریان دادوستدهای هفته گذشته بورس تهران، خروج پول حقیقیها ادامه داشته باشد. به این ترتیب در اولین هفته شهریورماه شاهد جابه‌‌‌‌‌‌‌جایی سهامی به ارزش ۵۶۹میلیارد‌تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودیم که خروج معتدل‌‌‌‌‌‌‌تری نسبت به هفته آخر مرداد‌ماه بود. دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای با افت و خیز‌‌‌‌‌‌‌های پی‌‌‌‌‌‌‌درپی کاهش هفتگی ۲۱/ ۰درصدی را تجربه کرد که کمترین افت هفتگی این نماگر از اواخر بهمن ۱۴۰۰ بود. همزمان با این روند نزولی، سهامداران خرد نیز مجددا در زمین فروش سهام توپ زدند. درجا زدن قیمت دلار در کانال ۲۹هزار‌تومان با افزاش نسبی تمایلات نزولی در این بازار و بیشتر‌شدن هراس معامله‌گران حقیقی از افت ادامهدار قیمت‌ها از مهم‌ترین دلایلی بود که باعث تداوم خروج این دسته از سهامداران شد. به این ترتیب نماگر اصلی بازار سهام فاصله خود را از میانه کانال یک‌میلیون و ۴۵۰هزار واحد افزایش داد و تا سطح یک‌میلیون و ۴۳۹هزار واحد کاهش یافت. در مجموع دادوستدهای هفته‌ای که گذشت بیشترین خروج حقیقیها از سه گروه خودرو و ساخت قطعات، بانک‌ها و چندرشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای صنعتی به میزان بیش از ۳۱۲میلیارد‌تومان رقم خورد و در مقابل گروه‌های ریالی همچون سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌ها، فنی و مهندسی شاهد ورود سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خرد بودند که در این میان تنها صنعت دلاری که شاهد ورود پول سرمایهگذاران خرد بود، فلزات اساسی بود.
چالش‌های رشد و توسعه بورس
وضعیت بازار سرمایه به رفتار نرخ ارز و میزان تغییرات آن از وابستگی بالایی برخوردار است. اکنون نیز جایگاه قیمت دلار است که بر روند معاملات و تغییرات بازار سهام تا حدود زیادی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تاثیر می‌‌‌‌‌‌‌گذارد. همان‌طور که شاهد هستیم نرخ اسکناس آمریکایی در روزهای گذشته در یک دامنه قیمتی محدودی در نوسان است که بخش عمده‌‌‌‌‌‌‌ای از این تغییرات محدود متاثر از عوامل اقتصادی مانند تزریق دلار و فروش این ارز به عموم متقاضیان در کنار عوامل غیره اقتصادی همچون مذاکرات است. این اتفاق نیز یکی از عواملی است که منجر به چسبندگی قیمت دلار در سطوح بالای ۲۸هزار‌تومان شده است. از سوی دیگر موضوع مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌ای و احیای برجام نیز موثر بوده، چون انتظار می‌رفت این مذاکرات خیلی سریع‌تر به نتیجه برسد، اما این موضوع مسکوت ماند و سرنوشت آن همچنان نامشخص است. این موضوع نیز باعث‌شده تا ترس و احتیاط بسیاری از سرمایهگذاران در بازارها مالی همچون بورس، دلار و سکه همچنان در سطوح بالایی احساس شود.
به این منظور این دسته از معامله‌گران با توجه به افزایش انتظارات تورمی روزافزون تمایلی به حضور فعال و تزریق پول‌های خود به بازار سهام ندارند. از عمده دلایل پرهیز سرمایهگذاران از بازار سهام می‌توان به وجود سایه برخی ابهامات سیاستگذاری‌‌‌‌‌‌‌های بورسی همچون تغییرات دامنه‌نوسان، حجم مبنا، تداوم نسبی قیمت‌گذاری دستوری در برخی از نمادهای صنایع شاخص‌‌‌‌‌‌‌ساز، غیر‌واقعی‌بودن نمای شاخص‌کل از وضعیت کلی بازار و همچنین افت عملکرد‌‌‌‌‌‌‌های تولید و فروش ماهانه بسیاری از شرکت‌های بورسی اشاره کرد. مجموع این عوامل در کنار رفتار قیمت دلار در بازار آزاد باعث افزایش روزافزون رکود در معاملات و کم‌‌‌‌‌‌‌رمق‌‌‌‌‌‌‌تر شدن توان بورس برای بازگشت به سطوح مطلوب شده است.
به این ترتیب با توجه به رفتار و احساسات حاکم بر بازار، پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌ها از آینده بورس تهران بر این است که حداقل رشد قوی در کوتاه‌‌‌‌‌‌‌مدت دشوار و اغلب بر پایه مفروضاتی است که هر‌کدام سناریوهای متعددی نزد سهامداران قرار می‌دهد. مهم‌ترین عامل این ابهامات روشن‌‌‌‌‌‌‌‌نبودن برنامه دولت در قبال حل مساله برجام و توافق هسته‌‌‌‌‌‌‌ای است. این ابهامات بورس و فراتر از آن، بسیاری از تصمیمات سرمایه‌گذاری افراد را وارد یک فضای تعلیق کرده که به‌نظر می‌رسد تا زمان روشن‌‌‌‌‌‌‌تر شدن ابعاد موضوع، شرایط به همین روال ادامه داشته باشد. بر این اساس عمده کارشناسان نسبت به‌‌‌‌‌‌‌آینده بازار نوعی فضای احتیاطی را پیش‌بینی می‌کنند و معتقدند تا زمانی‌که برخی موضوعات در بازار تعیین‌‌‌‌‌‌‌‌تکلیف نشده باشند، بورس همچنان در مسیر کم‌‌‌‌‌‌‌نوسان و عموما با تمایلات نزولی حرکت خواهد کرد.
برنامه‌‌‌‌‌‌‌های نوسانی در سیاستگذاری بازار
به دنبال نوسان‌‌‌‌‌‌‌های شدید در معاملات بازار سرمایه، افزایش دامنه‌نوسان از جمله اقداماتی بود که مسوولان حاضر در سازمان بورس آن را به‌منظور بهبود وضعیت بازار سرمایه پیشنهاد دادند، از این‌رو بر اساس تصمیمات اولیه اتخاذ‌شده قرار بر این است که دامنه‌نوسان تا ۱۰درصد تغییر کند و مقرر شد این افزایش به‌صورت فصلی تا پایان سال‌جاری اجرایی شود و هر فصل یک‌درصد به دامنه‌نوسان بازار افزوده شود. مطابق مصوبه هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق‌بهادار، از روز ۲۹ فروردین سال‌جاری دامنه‌نوسان قیمت سهام برای فصل بهار ۱۴۰۱ در کلیه نمادهای معاملاتی سهام در بازار اول تابلوی اصلی و فرعی با افزایش یک درصدی، از مثبت و منفی ۵درصد به مثبت و منفی ۶درصد افزایش یافت. این موضوع با آغاز فصل تابستان افزایش دوباره دامنه‌نوسان طبق وعده‌‌‌‌‌‌‌های داده شده مبنی‌بر تغییر فصلی آن در هاله‌‌‌‌‌‌‌ای از ابهام قرار گرفت، به‌طوری‌که با تصمیم هیات‌مدیره سازمان بورس افزایش یک‌درصدی دیگر دامنه‌نوسان در روز دوشنبه اعمال شد و به مثبت و منفی ۷ افزایش یافت، اما با وجود افزایش دامنه در بازار اول بورس و فرابوس نیز نتوانست همچون گذشته جوی مثبت به معاملات بازار تزریق کند و باعث شود تا برای چند روز کوتاه معاملات نسبتا رونق یابند. بر این اساس مجموع چنین اتفاقاتی می‌تواند حاکی از این باشد که فضای بازار نسبت به چنین تصمیمات و اخباری تا حدود زیادی بی‌‌‌‌‌‌‌تفاوت شده و برای جهش قابل‌توجه نیازمند اخبار قوی‌‌‌‌‌‌‌تری همچون احیای برجام یا غیره است.
