بیشترین رشد سالانه طلا در چهار دهه اخیر رقم خورد
سال ورود اقتصاد به پناهگاه
مقایسه عملکرد بازارهای مختلف جهانی از ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی تاکنون، حکایت از اختلاف معنادار در رشد پناهگاه‌های امن دارایی و بازارهای پرریسک دارد؛ سال جاری میلادی به نوعی سال رکوردشکنی دارایی‌های بدون ریسک از جمله طلا و نقره بوده است. طلا که در هفته گذشته توانسته از سقف قیمتی تاریخی خود عبور کند و در آخرین ساعات معاملات روز سه‌شنبه وارد هزاره سوم قیمتی خود شده بود، از ابتدای سال جاری میلادی ۳۴ درصد رشد کرده است. عملکردی که از سال ۱۹۷۹ یعنی ۴۱ سال پیش بی‌سابقه بوده است. نقره نیز با رشد ۵۰ درصدی از ابتدای سال ۲۰۲۰ به نوعی پیشتاز بازارها محسوب می‌شود؛ فلزی که اکنون در سقف ۷ ساله قیمتی خود به سر می‌برد. این در حالی است که محاسبات «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد در سال جاری، رشد شاخص بازارهای معتبر سهام قابل مقایسه با فلزات ارزشمند نیست.
عوامل اصلی نوسان بازارها
مقایسه بازارها تا اینجای سال جاری میلادی نشان می‌دهد، سال ۲۰۲۰ با شرایط بسیار خاص خود، سال پناهگاه‌های امن سرمایه و فلزات گرانبها بوده است. سالی که نااطمینانی‌های اقتصادی به اوج خود رسیده است. در حالی که در سال ۲۰۱۹ نااطمینانی اقتصادی از یک رکود اقتصادی سبب شده بود تا قیمت طلا حدود ۱۹ درصد رشد داشته باشد، سال ۲۰۲۰ آبستن یک رکود واقعی بود. شیوع غیرمنتظره کرونا سبب شد، اقتصادی که پتانسیل ورود به رکود را داشت، در سال جاری میلادی با یکی از عمیق‌ترین رکودهای خود حداقل در یکصدسال اخیر روبه‌رو شود. رشد اقتصادی سه‌ماه دوم آمریکا و اروپا که بالاترین رشد منفی اقتصادی این دو منطقه مهم در جهان از زمان ثبت آمار رشد اقتصادی در دوره مدرن است، به خوبی شرایط بحرانی اقتصاد در دوره کرونایی را نشان می‌دهد. مقدار رکود به حدی است که دیگر شاید نتوان به آن برچسب نااطمینانی سیاسی را زد، زیرا اقتصاد جهان اکنون در میانه یک رکود بزرگ اقتصادی است. علاوه بر صدمات اقتصادی همه‌گیری کرونا، افزایش تنش‌های میان آمریکا و چین نیز به افزایش تقاضای دارایی‌های امن و بدون ریسک دامن زد و به ضرر بازارهای سهام عمل کرده است.
نقره پیشتاز بازارها
مرور آمار رشد ارزش بازارهای مختلف حاکی از آن است که رشد ارزش پناهگاه‌های امن فاصله معناداری با رقبای خود یعنی بازارهای سهام و شاخص دلار دارد. در بازار فلزات گرانبها تاکنون نقره پیشتاز است؛ در حالی که نقره کار خود را در سال ۲۰۲۰ میلادی با قیمت ۸۵/ ۱۷ دلاری آغاز کرده بود، اکنون با حدود ۵۰ درصد در افزایش قیمت به ۸۵/ ۲۶ دلار رسیده است. نقره با جهشی بی‌سابقه اکنون به رکورد قیمتی ۷ ساله خود رسیده است و در صورت تداوم روند کنونی، می‌تواند به سطوح قیمتی بالاتر نیز دسترسی داشته باشد. رشد ۵۰ درصدی نقره تا میانه سال در حالی رقم خورده است که این سطح از رشد از سال ۲۰۱۰ میلادی و در بحبوحه‌های بحران مالی جهانی بی‌سابقه بوده است. برای آخرین بار قیمت نقره در سال ۲۰۱۰ میلادی با افزایش ۸۰ درصدی توانسته بود رشدی بیشتر از سال جاری میلادی کسب کند. باید این موضوع را در نظر گرفت که تاکنون تنها ۶ ماه از سال گذشته است و در صورت حفظ شرایط کنونی و افزایش تعداد مبتلایان به کرونا و رشد نااطمینانی‌های اقتصادی و سیاسی، نقره می‌تواند رکوردهای بیشتری را جابهجا کند. سناریوی مقابل هم کنترل کامل ویروس کروناست که در صورت وقوع می‌تواند سودهای به دست آمده تا ماه ششم سال جاری میلادی را از بین ببرد. با وجود این نقره هنوز با سقف قیمتی سال ۲۰۱۱ خود یعنی ارزش ۴۸ دلاری فاصله زیادی دارد.
۲۰۲۰؛ سال رکوردهای طلایی
با اینکه رشد قیمتی طلا از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون به نقره نمی‌رسد، اما این فلز ارزشمند برخلاف نقره رکوردهای زیادی را جابهجا کرده است. در هفته گذشته بود که طلا توانست سقف تاریخی قیمت را بشکند و از مرز ۱۹۲۰ دلاری سال ۲۰۱۱ عبور کند. طلا بعد از مکث یک‌هفته‌ای توانست در آخرین ساعات معاملات روز سه‌شنبه وارد هزاره سوم قیمتی شود. قیمت فلز زرد از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون بیش از ۳۴ درصد رشد کرده است؛ مقدار رشدی که یک رکورد جدید را نیز به نام طلا به ثبت می‌رساند. مرور آمارهای بازدهی سالانه طلا نشان می‌دهد، این مقدار رشد از سال ۱۹۷۹ میلادی یعنی ۴۱ سال پیش بی‌سابقه بوده است. طلا برای آخرین بار در سال آخر دهه ۷۰ میلادی رشدی ۱۳۳ درصدی را تجربه کرده بود. در آن مقطع افزایش نرخ تورم، افزایش تنش میان ایران و آمریکا و هجوم نظامی شوروی به افغانستان عواملی بودند که طلا را به بالاترین قیمت خود تا آن دوره رساندند.
افزایش سالانه ارزش اونس حتی در سال‌های بحران مالی جهانی در دهه اول قرن بیست‌ویکم نیز تجربه نشده است. ارزش اونس در سال قبل از بحران مالی ۲۰۰۸ توانسته بود رشدی ۵/ ۳۱ درصدی را رقم بزند و رشد این فلز ارزشمند در سال‌های پس از بحران مالی یعنی سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ در حدود ۲۷ درصد بود. رشد ۳۴ درصدی طلا در سال جاری در حالی رقم خورده است که سال گذشته هم این فلز ارزشمند ۱۹ درصد افزایش قیمت داشته است.
اهرم صعود طلا به بالای مرز ۲هزار دلاری
معاملات روز چهارشنبه حاکی از آن بود که طلا خیلی سریع جای پای خود را در هزاره سوم قیمتی سفت کرده است. طلا روز چهارشنبه با افزایش ۱/ ۱ درصدی به قیمت ۲۰۴۱ دلاری رسید. تحلیلگران سه عامل مهم را در رشد قیمت فلز زرد در روز چهارشنبه عنوان کرده‌اند. دو دلیل اول، کاهش مجدد ارزش دلار و بازدهی اوراق قرضه آمریکا است؛ ارزش دلار آمریکا در برابر پنج ارز مهم جهانی در روز گذشته با کاهش ۵/ ۰ درصدی به ۹۱/ ۹۲ واحد رسید. این پایین‌ترین ارزش دلار در دو سال گذشته است. افزایش بی‌سابقه تزریق نقدینگی به بازارها برای اطمینان از عملکرد مناسب و وجود اعتبار لازم در بازارها، باعث شده است تا ارز آمریکا این چنین در سراشیبی سقوط قرار بگیرد. از سوی دیگر افزایش امیدها به تصویب بسته جدید حمایتی ضد کرونا در ایالات متحده یکی دیگر از عواملی بود که سبب افزایش تقاضای طلا شد. مقامات کاخ سفید در مذاکراتی شبانه‌روزی با نمایندگان دموکرات آمریکا در تلاش هستند تا بسته اقتصادی جدید را به تصویب برسانند. تحلیلگران بر این باورند که در صورت عدم تصویب این بسته، بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در سه ماه چهارم نیز با رکودی عمیق مواجه خواهد شد.
عقب‌افتادن رقبای طلا و تقره
رشد ارزش بازارهای سهام معتبر در مناطق مختلف جهان حاکی از آن است که این بازارها تا ماه هفتم سال جاری میلادی به هیچ وجه قابل رقابت با فلزات ارزشمند نبوده‌اند. شاخص S&P ۵۰۰ که شامل ۵۰۰ سهام برتر در بورس نیویورک و نزدک است از ابتدای سال جاری میلادی فقط ۲ درصد رشد کرده است. البته باید این موضوع را نیز لحاظ کرد که در صورتی که بسته‌های بی‌سابقه حمایتی ضد کرونا توسط بانک‌های مرکزی اجرا نمی‌شد، شاید بازدهی بازارهای سهام پایین‌تر از همین مقادیر کم بود. شاخص صنعتی داوجونز که بیشتر شامل صنایع بزرگ می‌شود، از ابتدای سال جاری رشد ناامیدکننده منفی ۳/ ۶ درصدی را رقم زده است. موضوعی که به دلیل خسارت وارده کرونا به بخش صنعتی دور از انتظار نبود. در میان شاخص‌های بورس آمریکایی شاخص نزدک وضعیت بهتری دارد. این شاخص که در روزهای گذشته رکورد تاریخی خود را شکست از ابتدای سال ۲۰۲۰ تاکنون رشد ۲۱ درصدی را به ثبت رسانده است. با وجود این رشد این شاخص قابل مقایسه با رشد فلزهای گرانبها در سال جاری نبوده است.
