«دنیای‌اقتصاد» نگرانی‌های کنونی بورس را بررسی کرد
بازار سهام؛ منزلگاه تردیدها
در چنین شرایطی علاوه‌بر ابهامات و مسائل داخلی، متغیرهای جهانی از دیگر مسائلی هستند که معاملات بورسی را می‌توانند تحت‌تاثیر قرار دهند، به‌طوری‌که آمار منتشرشده از متغیرهای اقتصاد چین بازارهای جهانی و بالطبع اقتصاد ایران را از خود متاثر می‌کند. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که چین مشتری اصلی برای تولیدات شرکت‌های ایرانی است و از این‌رو میزان صادرات ایران تا حد زیادی وابسته به اقتصاد چین است و این وابستگی به بزرگ‌ترین خریدار و واردکننده دنیا می‌تواند در صورت تداوم این وضعیت و منفی‌‌شدن آمار اقتصادی این کشور مهم در عرصه اقتصادی به‌ضرر اقتصاد ایران به‌ویژه بورس اوراق‌بهادار تهران در شرایط کنونی باشد؛ آن‌هم در شرایطی که چشم‌انداز اقتصاد آمریکا نیز چندان مناسب نیست. در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد بازار سرمایه در دام عرضه‌ها قرار گرفته و از این‌رو به‌نظر بسیاری شکی در ارزنده‌بودن آن نیست، اما در حالت کلی با توجه به اینکه ارزندگی بازار در شرایط ریسکی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، اظهارنظر درخصوص ارزنده‌بودن نمی‌تواند چندان امر درستی باشد.
بورس؛ چرایی ریزش دلار؟
حکایت بورس اوراق‌بهادار تهران بورس در این روزها به گونه‌‌‌‌‌‌‌ای است که از طرفی بی‌‌‌‌‌‌‌خبری از روند مذاکرات معاملات آن را تحت‌تاثیر قرار داده و از طرف دیگر بازار سهام پابه‌‌‌‌‌‌‌پای دلار در مدار نزولی حرکت می‌کند و همگام با آن ریزش دارد. در چنین شرایطی به‌رغم اینکه پول‌های راکد بسیاری وجود دارد، سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران تمایلی به خرید سهم در بازار سرمایه ندارند. بر این اساس می‌توان گفت نوسان و افت و خیز نماگر اصلی تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای در محدوده فعلی طبیعی است؛ چراکه جریان پولی در بازار وجود ندارد و اغلب سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران بازار صرفا تماشاچی هستند و در شک و تردید به‌سر می‌‌‌‌‌‌‌برند. روز گذشته ارزش معاملات خرد در بورس در محدوده ۱۸۲۷میلیارد تومان بود. البته بسیاری از سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران نسبت به نوسانات نرخ ارز حساسیت دوچندان پیدا کرده‌اند و در چنین وضعیتی که دلار با پایداری در مدار نزولی به کانال ۲۸هزار‌تومان بازگشت داشته است، با واکنش قوی و البته منفی سهامداران بورسی در نمادهای کالایی همراه شده است، اما این تمام مساله نیست. بازار ارز روز یک‌‌‌‌‌‌‌شنبه نیز در ادامه افت روزهای اخیر که ناشی از موج امید و خوش‌بینی نسبت به احیای احتمالی برجام بود، با کاهش رو‌به‌روشد، به‌طوری‌که پس از گذشت حدود سه‌ماه دلار بازار آزاد مجددا در کانال ۲۸هزار‌تومان معامله شد. همه این موارد نشان می‌دهد در پی ریزش دلار احتمالا سهام دلاری در ادامه چنین روندی همچنان کاهشی باشند و کام سهامداران خود را تلخ کنند، اما در این میان بسیاری از کارشناسان معتقدند حتی در صورت حصول توافق در مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌ای هم دلار توان رسیدن به سطح قیمتی پایین‌تر از نرخ دلار نیمایی را ندارد و اگر این اتفاق هم بیفتد صرفا موقتی بوده و بازار سهام را در کوتاه‌‌‌‌‌‌‌مدت تحت‌تاثیر قرار خواهد داد، با این‌حال ترس از سرکوب نرخ ارز در سامانه نیما نیز خود نگرانی مهمی از سوی برخی از فعالان اقتصادی تلقی می‌شود. البته اگر سیاست سرکوب نرخ ارز مجددا در دستور کار دولت قرار نگیرد. در این میان عده دیگری از تحلیلگران نظر متفاوتی دارند. این دسته از تحلیلگران بر این باور هستند که هرچه مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌ای بهتر پیش برود یا به‌عبارتی رضایت بیشتری برای ایران به‌دنبال داشته باشد، سیر نزولی دلار و بالطبع نمادهای متاثر از آن در بازار سهام شدیدتر خواهد بود.
حال بد اقتصاد جهانی
در این میان آمار منتشرشده از متغیرهای اقتصادی چین، بزرگ‌ترین تولیدکننده دنیا بدتر از آن چیزی بود که انتظار می‌رفت و به‌طوری که پیشتر کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند که نرخ رشد تولید صنعتی و خرده‌فروشی در اقتصاد چین به ترتیب ۶/ ۴ و ۵درصد طی ماه ژوئیه افزایش یابد اما با کاهش رشد صنعتی و نرخ بهره در چین بازارهای کالایی تحت‌تاثیر قرار گرفته و با شوک قیمتی مواجه شدند، به‌طوری‌که کاهش رشد اقتصاد چین بازارهای جهانی به‌ویژه عرضه و تقاضا در بازارهای نفت و فولاد را با شوک مواجه کرده و به‌طور کلی میزان تقاضا در جهان را با چالش‌هایی همراه کرده است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که اقتصاد تحریمی ایران اغلب تولیدات خود از جمله نفت، فولاد و برخی از محصولات پتروشیمی را به چین صادر می‌کند و به‌عبارتی دیگر چین مشتری اصلی برای تولیدات ایران است، بنابراین با درنظر گرفتن چنین شرایطی رکود اقتصاد چین؛ بزرگ‌ترین خریدار و واردکننده دنیا، به ضرر اقتصاد ایران به‌ویژه بورس اوراق‌بهادار تهران در شرایط کنونی است. از طرفی می‌توان گفت اگرچه رکود اقتصادی چین نمود جدی در بازار سرمایه ایران دارد و گروه‌های فلزات اساسی و تا حدی پتروشیمی‌‌‌‌‌‌‌ها را تحت‌تاثیر قرار داده است اما با درنظر گرفتن دو حالت متفاوت برای فعالیت شرکت‌های تولیدی در ایران می‌توان شرایط کنونی را بهتر درک کرد. در یکی از این حالت‌ها محصولات به بازارهای خارجی و عمدتا آسیایی صادر می‌شود که طبیعتا در این حالت نیز قیمت‌ها تابع قیمت‌های جهانی است. در حالت دوم محصولات تولیدی در داخل ایران به‌فروش می‌رسد. در این حالت اگرچه بخش مهمی از فروش داخلی است اما باید توجه داشت که بر مبنای قیمت‌های جهانی انجام می‌شود، از این‌رو در هر صورت افت قیمت‌های جهانی می‌تواند قیمت‌های فروش را تهدید کند.
ارزندگی؛ سراب یا واقعیت
زمانی‌که یکایک این عوامل کنار هم قرار می‌گیرد، شرایطی را شکل می‌دهد که ارزندگی بازار را تحت‌تاثیر داده و در پی آن سهامداران را در شک و تردید قرار می‌دهد. بازتاب این امر را می‌توان، در برآیند دادوستدهای بورسی طی ماه‌های اخیر که حاکی از رکود و بی‌‌‌‌‌‌‌خبری از مسائل مختلف نظیر آنچه که شرح آن رفت، دید. افت شاخص‌کل به محدوده یک‌میلیون و ۴۲۹هزار واحد در پایان معاملات روز گذشته حکایت از آن دارد که ابهامات گوناگون، روند معاملات بازار سهام را چالشی و سرمایه‌گذاری در این بازار را دشوار کرده است. شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری دو‌قطبی‌‌‌‌‌‌‌های مختلف معاملاتی در بورس تهران شرایطی را رقم زده که بسیاری از فعالان به‌رغم تمام مسائلی که بازار سرمایه تحت‌تاثیر آن قرار دارد همچنان بر ارزندگی بازار تاکید دارند و صنایع بورسی را برای سرمایه‌گذاری مناسب می‌‌‌‌‌‌‌دانند، در مقابل عده‌‌‌‌‌‌‌ای از کارشناسان در مقطع فعلی بازار سرمایه را فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری نمی‌‌‌‌‌‌‌دانند و ایرادات جدی بر آن وارد می‌کنند. در نگاهی دقیق‌‌‌‌‌‌‌تر می‌توان گفت بازار سهام طی روزهای اخیر در دام افزایش عرضه‌ها قرار گرفته و تحت‌تاثیر اخبار منفی با موج جدیدی از فروش‌ها مواجه شده است. در چنین شرایطی بسیاری از کارشناسان با تاکید بر ارزندگی بازار بر این باور هستند با داشتن ابزار و دانش مالی مناسب و اتخاذ تصمیمی کارآ در مقطع کنونی می‌توان پرتفویی بهینه تنظیم کرد و به مراتب بازدهی بهتری در مقایسه با سایر بازارهای موازی کسب کرد؛ این در حالی است که در مقابل عده‌‌‌‌‌‌‌ای از کارشناسان عقیده دارند که نقدبودن بهترین تصمیم ممکن در مقطع فعلی است و تا مشخص‌نشدن ابهاماتی نظیر مذاکرات احیای برجام و سیاست‌های ارزی نمی‌توان تصمیمی قطعی برای ادامه سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی اتخاذ کرد؛ شرایطی که بازار سهام را به کام عدم‌قطعیت‌ها کشانده است.
