جای خالی حسابداران رسمی در شورای عالی بورس

عباس وفادار حسابدار رسمی اخیرا پیش‌نویس طرح اصلاح قانون بازار اوراق بهادار که به تصویب کارگروه تخصصی بازار سرمایه رسیده، در فضای مجازی منتشر شده است. یکی از مهم‌ترین اصلاحات آن، تغییر در اعضای شورای عالی بورس به عنوان بالاترین رکن سازمان بورس و اوراق بهادار است. قانون بازار اوراق بهادار، هدف از تشکیل شورای عالی بورس را حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و با هدف ساماندهی حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار ذکر کرده است. کاملا مشخص است که سرمایه‌گذاران به عنوان ذی‌نفعان اصلی در بازار بورس به دنبال اطلاعاتی هستند که به موجب آن بتوانند تصمیمات خود در مورد سرمایه‌گذاری را به بهترین نحو ممکن اتخاذ کنند. پر واضح است که عمده اطلاعات موردنیاز سرمایه‌گذاران در صورت‌های مالی شرکت‌ها ارائه می‌شود و بر این اساس است که هدف صورت‌های مالی، ارائه اطلاعاتی درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی این شرکت‌ها تعریف شده است که برای طیفی گسترده از استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی به‌خصوص سرمایه‌گذاران، در اتخاذ تصمیمات اقتصادی، مفید واقع می‌شود.

حال این سوال مطرح می‌شود که آیا صورت‌های مالی تهیه شده توسط مدیران شرکت‌ها عاری از هرگونه ارائه نادرست ناشی از تقلب و اشتباه است؟ و آیا سرمایه‌گذاران برای اتخاذ تصمیمات خود می‌توانند به این صورت‌های مالی اتکا کنند؟ اینجاست که نقش بی‌بدیل حسابرسان در اعتبار بخشی به این اطلاعات، خود را نمایان می‌کند. حسابرسان نسبت به صورت‌های مالی اظهارنظر می‌کنند و با انجام برنامه‌ریزی و اجرای حسابرسی، در این مورد که آیا صورت‌های مالی عاری از هرگونه ارائه نادرست بااهمیت هستند یا خیر، و اینکه تقلب یا اشتباه بااهمیت در این اطلاعات رخ داده است یا خیر، اطمینان معقولی کسب می‌کنند و با اظهارنظر خود نسبت به این صورت‌های مالی، منجر به اعتبار این صورت‌های مالی می‌شوند.

بر این اساس، حسابرسان اصلی‌ترین بازوی اجرایی سازمان بورس در تحقق اهداف عالیه آن هستند و از سوی دیگر یکی از ذی‌نفعان اصلی در شرکت‌های بورسی تلقی می‌شوند؛ زیرا کار آنها بر موفقیت یا شکست اقدامات و چشم‌انداز و ماموریت شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد. به‌رغم اهمیت اساسی و نقش بی‌بدیل موسسات حسابرسی در بازار سرمایه، متاسفانه کماکان شاهد این هستیم که جایگاه آنان در ساختار شورای عالی بورس در پیش‌نویس اصلاح قانون بازار اوراق بهادار نادیده گرفته شده است.  در بند ۸ ماده ۱ این پیش‌نویس، حضور سه نفر خبره مالی منحصرا از بخش غیردولتی به پیشنهاد اعضای حقوقی شورای عالی بورس و تصویب هیات وزیران به عنوان اعضای شورای عالی بورس پیش‌بینی شده است. کاملا روشن است که خبره‌ترین افراد مالی در کشورمان، حسابداران رسمی هستند که با دارا بودن دانش و تجربه فراوان و گذراندن آزمون‌های حرفه‌ای، موفق به کسب این عنوان شده‌اند و همچنین می‌دانیم جامعه حسابداران رسمی ایران هم تنها نهاد قانونی ناظر و مقررات‌گذار بر حرفه حسابرسی مستقل است.

بنابراین، به اعضای محترم کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی پیشنهاد می‌شود اصلاحات زیر را با هدف رفع نقیصه پیش‌گفته، در متن پیش‌نویس طرح اصلاح قانون بازار اوراق بهادار انجام دهند:

۱-متن بند ۱۰ ماده ۱ پیش‌نویس مذکور به شرح زیر تغییر یابد: «دو نفر خبره مالی از بین حسابداران رسمی به پیشنهاد اعضای حقوقی شورای عالی بورس و تصویب هیات وزیران.»

۲-یک بند به ماده ۱ اضافه شود: «دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران»

طبعا با حضور دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران به عنوان یک عضو ثابت شورای عالی بورس و نیز انتخاب دو خبره مالی از بین حسابداران رسمی، شاهد تخصصی‌تر بودن ساختار شورای عالی بورس، کیفیت بالای تصمیمات اتخاذ شده توسط آنان و نیز شفافیت بیشتر بازار سرمایه خواهیم بود.