سوال: سرمایه‌هایی که از بورس خارج می‌شوند سمت کدام بازارها می‌روند. آیا با توجه به روند نزولی شاخص امکان برگشت بازار سهام وجود دارد؟

پاسخ از محمد شکری، کارشناس بورس: بازار سهام با شوک منفی ناشی از نوسانات ارزی دست و پنجه نرم می‌کند؛ به‌طوری‌که بازیگران این بازار احتیاط را شرط اول معاملات خود قرار داده‌اند. این در حالی است که پس از تصویب بسته پیشنهادی سازمان بورس و موافقت سران سه قوه با اجرای آن امیدواری‌هایی درخصوص برگشت روند بازار ایجاد شده بود. گرچه در همان مقطع و همزمان با ارائه بسته پیشنهادی، کارشناسان این بازار اعلام کردند مشکل بورس از خارج از بازار نشأت می‌گیرد؛ با این اوصاف سیاستگذاران بورسی بدون توجه به هشدارها معتقد بودند معاملات منفی بورس و خروج سهامداران تحت تاثیر تدابیر سازمان بورس و شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا می‌تواند با تغییرات مثبتی همراه شود و شاهد ورودپول‌های جدیدی به این بازار باشیم. اما این انتظارات با وجود پیش‌بینی کارشناسان محقق نشد و همان‌طور که دیدیم شاخص کل کف حمایتی یک‌میلیون و ۱۰۰ هزارواحدی را شکست. شاخص کل بورس  در معاملات دوشنبه، ۱۲هزار و ۱۸۹واحد افت داشت و در نهایت این شاخص به رقم یک‌میلیون و ۹۵هزار واحد رسید تا بار دیگر گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر احتمال ریزش‌های بیشتر به گوش برسد. در ماه‌های قبل و اواسط دی ماه ۹۹ نیز که شاخص با نوسانات نفس‌گیری دست به گریبان بود، این شائبه به وجود آمده بود که با از دست رفتن مرز روانی ۱/ ۱میلیونی، بازار تحت تاثیر هیجانات منفی سهامداران ممکن است به سقوط خود ادامه دهد. اصرار سرمایه‌گذاران برای خروج از این بازار این پرسش را به وجود می‌آورد که پول حاصل از خروج بازار سهام روانه چه بازارهایی می‌شود؟ نگاهی به سایر بازارهای سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد بازارهای مسکن، ارز، طلا و سکه و رمزارزها به‌عنوان بزرگ‌ترین بازارهای سرمایه‌گذاری در ایران در وضعیتی بلاتکلیف و رمزآلود به‌سر می‌برند. غیر قابل پیش‌بینی بودن آینده این بازارها، سرمایه‌گذاران را نیز با مشکلاتی مواجه کرده است. بر همین اساس شاهد رفتارهای غیرمنطقی از سوی آنها هستیم. بررسی این موضوع نیازمند رفع برخی از ابهامات است. در شرایط فعلی و در حالی که زمان اندکی تا پایان کار دولت دوازدهم باقی مانده، ابهامات سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف بر قرار است و تا روی کار آمدن دولت جدید و مشخص شدن مختصات فکری تیم اقتصادی دولت جدید، این شرایط بر بازارها حاکم است.

فعالان اقتصادی می‌دانند که چنین شرایطی در همه دوره‌ها وجود داشته و همه بازارها چنین نوساناتی را تجربه کرده‌اند. بازار سرمایه نیز در وضعیتی مشابه با بازارهای دیگر قرار دارد و با فرازوفرود بسیاری از سال ۹۲ همراه بوده است. از این رو خروج دسته‌ای سرمایه‌گذاران درحالی‌که خبری در بازارهای دیگر نیست، می‌تواند برای دسته دیگری از فعالان اقتصادی تبدیل به فرصتی جدید باشد تا بعد از فروکش کردن هیجانات منفی، بازگشت رونق به بازار را تجربه کنند.