سوال: در دو سه روز گذشته شاخص کل افت غیرطبیعی داشته و این نگرانی به وجود آمده است که نکند بار دیگر مانند چند ماه قبل این افت برای مدت طولانی ادامه‌دار باشد. لطفا از کارشناسان بپرسید آیا این احتمال هست که دوباره شاهد سقوط بازار باشیم؟

جواب از فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه: بهترین درسی که افراد غیر‌حرفه‌ای از وقایع دو سه روز گذشته بازار می‌توانند بگیرند این است که قرار نیست دیگر شاهد رشد شارپی بازار باشند. بلافاصله بعد از سه چهار ماه ابتدای سال که بازار حدود ۳۱۰ درصد بازدهی داشت، به نقطه‌ای رسید که مجبور شد طی دو سه ماه این‌روند را اصلاح کند. اما در آذر ماه مجددا شاهد این بودیم که شاخص ۲۵ درصد رشد کرد. انتظار رشد فزاینده و شارپی در سالی که متغیرهای اثرگذار و ساختار معاملات در بورس تطابق چندانی با هم ندارد، رشد شارپی شاخص عجیب است. این اشکال نیز به نواقص در زیرساخت‌ها در بازار برمی‌گردد. بنابراین این تجربه را ما مجددا در دو سه روز گذشته در پی دو سه ماه منفی بودن شاخص دریافت کردیم که قرار نیست شاخص کل به‌صورت رشد قابل‌توجه و صعودی مثل ماه‌های ابتدای سال حرکت کند. چنانچه چنین وضعیتی هم تحقق پیدا کند، بلافاصله تمام اشخاص اعم حقیقی و حقوقی موضع فروش می‌گیرند. حتی صندوق‌های بازارگردانی نیز این کار را می‌‌کنند. در این ایام نیز خیلی از بازارگردان‌ها بیش از حد فعال شدند تا عطش تقاضای بازار را جواب بدهند. این صندوق‌ها برعکس رفتاری که در یکی دو ماه ریزشی بازار شاهد آن بودیم، مرتبا خرید می‌کردند تا صف‌های فروش جمع شود. بنابراین پیامد رشد هیجانی که در آذر ماه پیش آمد این بود که در دو سه روز گذشته اصلاح قیمتی قابل توجهی داشته باشیم. در این دو سه روز شاخص کل حدود ۶ درصد اصلاح شد. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که سهامداران نباید نگران باشند چون این بار ریزش ادامه‌‌دار و طولانی نخواهد بود. خوشبختانه شاخص بازار به سطحی رسیده که به‌رغم اینکه p/ e‌ها بالا است، اما انتظار افتی که ظرف دو سه ماه گذشته داشتیم دیگر وجود ندارد. چون بازار به قدر کافی اصلاح کرده است و جای کاهش بیش از اندازه وجود ندارد. در همین حال انتظار رشد قابل ‌توجه و شارپی هم وجود ندارد. بنابراین با فرض ثابت بودن شرایط حال و متغیرها، شاخص کل بین یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد تا یک میلیون و۶۰۰ هزار واحد نوسان خواهد داشت.