هرچند پول‌های بزرگ غیر از بورس بستری برای سرمایه‌گذاری ندارند اما چنین شوک‌هایی در صورتی که ساماندهی نشوند می‌تواند عملکرد مدیریت در بازار سهام را زیر سوال ببرد و درست زمانی که حقوقی‌ها نه در راستای حمایت از بازار بلکه به‌دلیل افت قیمت سهام موجود در پرتفوی خود، آن هم با رسیدن به رقمی کمتر از ارزش واقعی تصمیم به حمایت می‌گیرند، زمان تسویه اعتبارات فرا می‌رسد.در صورتی که سیاست‌گذار بورس در این حوزه ورود پیدا نکند و مقررات جدید برای کم‌رنگ کردن قانون نانوشته تسویه اعتبارات شرکت‌های کارگزاری اتخاذ نکند به‌طور مجدد با موجی عظیم در عرضه سهام مواجه خواهیم شد. موجی که سلب اعتماد سهامداران را به همراه دارد و می‌تواند خروج پول را برای مدتی از بازار رقم بزند.به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه قیمت سهام شرکت‌ها اکنون به محدوده ارزندگی رسیده است و با مدیریت صحیح می‌توان به بازگشت روند منطقی در آینده نزدیک امیدوار بود.

تردید ۱۰ هزار میلیارد تومانی: علی‌رضا تاجبر، کارشناس بازار سرمایه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: سال مالی شرکت‌های کارگزاری عموما در ماه‌های خرداد‌، شهریور،‌ آذر و اسفند است، به‌طور معمول در پایان سال‌های مالی پس از انتشار دستورالعمل معاملات اعتباری در بورس‌‌ها برخی از کارگزاری‌‌ها مایل هستند که مانده حساب مشتریان را در صورت‌های مالی خود به رقم صفر تبدیل کنند.بازار سهام در سال‌های گذشته تحت‌تاثیر چنین اتفاقی هرچند ناچیز در پایان شهریور و اسفند قرار می‌گرفت.به اعتقاد او امسال شرایط متفاوت است و تسویه اعتباری کارگزاری‌ها چندان در معاملات اثر‌گذار نخواهد بود. خیلی از فعالان بازار، سهام فروختند اما اقدام به خروج پول از حساب جاری مشتریان شرکت‌های کارگزاری نکردند.به گفته تاجبر بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان سهام به فروش رسیده است که اکنون آماده ورود مجدد به معاملات بازار سهام است اما در زمان ورود تردید دارد.این دست از سهامداران عموما زمانی که سهام به فروش می‌رسد برای مقطعی اقدام به خرید اوراق یا یونیت‌های صندوق درآمد ثابت می‌کنند. در چنین شرایطی پول نگاه روزانه دارد و حساب جاری مشتریان کارگزاری مامنی امن برای نگهداری پول در نظر گرفته می‌شود.این تحلیلگر بازار سرمایه بر این باور است که همانند گذشته شرکت‌های کارگزاری با موضوع اعتباری مواجه نیستند؛ هرچند خیلی از مشتریان کارگزاری‌ها اکنون اعتباری به میزان اندک دارند، اما سال جاری چنین موضوعی اثر قابل توجهی در کلیت بازار سهام نخواهد داشت.او تاکید کرد: علاوه بر پایان سال مالی کارگزاری‌ها اکنون پایان سال مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری است. برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری یا خیلی از نهاد‌های مالی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند در پایان سال مالی به‌طور معمول شناسایی سود را از طریق فروش اوراق بهادار در دستور کار خود قرار می‌دهند. این موضوع می‌تواند تا حدودی در بازار اثر‌گذار باشد؛ اما افت سهام به اندازه‌ای چشمگیر و قابل توجه است که این فروش با شدت نخواهد بود. تاجبر می‌گوید: در صورتی که شاخص کل بورس در رقم ۲ میلیون واحدی قرار داشت یقینا خیلی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری اقدام به شناسایی سود می‌کردند؛ اما به‌دلیل اصلاح بین ۳۰ تا ۵۰ درصدی که در بسیاری از نماد‌‌ها تجربه کرده‌ایم و از طرفی شاهد ایجاد همدلی بین سازمان بورس،‌ ارکان بازار و حقوقی‌ها در راستای حمایت از بازار هستیم. بنابراین فروش همانند سال‌‌های گذشته نیست.بر این اساس نگرانی بابت این ۲ موضوع برای سهامداران وجود نخواهد داشت.به گفته این کارشناس بازار سرمایه، کاهش فشار فروش سهامداران حقوقی از پیامد‌‌های جلسات برگزارشده است. از طرفی سهام حقوقی‌ها تا یک ماه گذشته در ارقامی چندین درصد بالاتر از مبالغ فعلی قرار داشت. اکنون این دست از سهامداران رغبتی برای فروش ندارند و غالبا ترجیح می‌دهند که در مقاطع دیگری فروش انجام شود.

افت احتیاطی بورس: او درخصوص زمان بازگشت بازار سهام به روند منطقی نیز گفت: بازار سهام در صورتی که با قدرت اوایل مرداد تا آبان‌ماه تداوم پیدا می‌کرد، شاخص بورس به رقمی بین ۵/ ۲ تا ۳ میلیون واحدی می‌رسید.برخی از فعالان بازار نیز بر این عقیده بودند که نزدیک انتخابات آمریکا نباید سهم داشت. بر این اساس تمام اتفاقات یک سناریوی ازپیش‌تعیین‌شده برای جلوگیری از شدت صعود است تا در زمان انتخابات آمریکا با ریزش شدید مواجه نشویم. با این حال این دیدگاه که انتخابات آمریکا می‌تواند منجر به ریزش ۳۰ درصدی شاخص بورس شود، مناسب نیست. اکنون سیاستی که ‌در نظر گرفته‌شده به نوعی مردم را در حالت خوف و رجا در بازار نگه داشته است و این روند در صورتی که تا یک ماه آتی تداوم پیدا کند، انتخابات را به بدون افت محسوس در شاخص بورس پشت سر خواهیم گذاشت.

فشار فروش نداریم : اکبر حامدی، تحلیلگر بازار سرمایه درباره اثرات تسویه اعتبارات کارگزاری‌ها در گفت‌و‌گو با «دنیای‌اقتصاد» بیان کرد: شرکت‌های کارگزاری به‌طور معمول چند روز مانده به سال مالی مشتریانی که از لحاظ حجم، معاملات بالایی را تجربه کردند دستور به صفر کردن حساب آنها می‌دهد.این در حالی است که یک روز کاری بعد به‌طور مجدد اعتبار به سهامداران از سوی کارگزاری تخصیص داده می‌شود.به گفته او از لحاظ سازمانی الزامی در این موضوع وجود ندارد؛ اما سیاستی است که شرکت‌های کارگزاری آن را دنبال می‌کنند. بنابراین مشتریانی که گردش خوب به همراه عملکرد قابل قبولی ارائه دادند در این زمینه تحت فشار نخواهند بود.در گذشته عملیات تسویه اعتباری کارگزاری به‌دلیل بررسی توان مشتری از لحاظ کفایت دارایی بود، اما پس از موضوع پایش ریسک چنین مسائلی در بازار حل شد.به اعتقاد حامدی، افزایش ارزش تضمین از ۱۵ به ۳۰ درصد در کنار حمایت‌‌های سازمان بورس آخر شهریور‌ماه همانند سال‌های گذشته فشار فروش نداشته باشیم.

اوگفت: رشد بازار به‌دلیل ورود نقدینگی جدید افراد تازه وارد بود. این افراد همان‌طور که در خرید تحلیل نداشتند در فروش هم بدون تحلیل اقدام می‌کنند.با این حال،‌ شرکت‌های ارزنده در ارقامی کمتر از قیمت‌های واقعی و سایرین در اعدادی چند برابر ارزش واقعی مورد معامله قرار می‌گیرند. به مرور زمان شرکت‌ها مسیر خود را جدا می‌کنند و از طرفی انتشار گزارش‌های آخر ماه جاری نیز در شفاف‌سازی وضعیت شرکت‌ها اثر‌گذار خواهد بود. روند بازار سهام تا اواخر مهر‌ماه نوسانی ارزیابی می‌شود و رشد شارپ در این بازه زمانی نخواهیم داشت.