در یک میزگرد تخصصی چالش‌های فراروی اکتشاف کانسارهای فلزی غیرآهنی بررسی شد
چالش بالادست صنعت مس
به گفته فعالان حوزه اکتشاف، سطح تقاضای جهانی برای فلزات در دنیا رو به افزایش بوده و ذخایر معادن کنونی، پاسخگوی نیاز متقاضیان نیست، هر چند ایران به دلیل قرار گرفتن در موقعیت مناسب جغرافیایی از معادن زیادی برخوردار است که این امر یک مزیت مناسب خواهد بود. اما در این میان کاهش عیار متوسط مس در دنیا و همچنین ایران یک معضل به شمار می‌رود که اکتشاف‌های عمیق راهکاری مناسب برای رفع آن است. ولی در این میان باید با دانش فنی روز دنیا همگام شده و پیوستگی برای تامین هزینه‌های اکتشاف و نوسازی ناوگان حفاری ایجاد شود. همچنین ایجاد یک صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه معدنی از بستر بازار سرمایه از دیگر اخبار مهم این میزگرد بود که ظاهرا قرار است به زودی سازوکار آن اجرایی شود. در این پنل، شهریار متوکل مدیر امور اکتشافات و مهندسی توسعه شرکت مس، حسین تودشکی رئیس بخش معدنکاری روباز، علی اصغرزاده مدیر امور اکتشافات ایمیدرو، عباس مجدی رئیس دانشکده معدن دانشگاه تهران، اسدالله کشاورز مدیرکل دفتر امور اکتشافات وزارت صنعت و معدن، داریوش اسماعیلی رئیس سازمان نظام مهندسی معدن و سید جمال کیوانیان مدرس بخش معدنکاری روباز و معدنکاری بین‌المللی دانشگاه کلاوستال آلمان حضور داشتند.
افزایش قیمت جهانی مس به دلیل کسری عرضه
مدیر امور اکتشافات و مهندسی توسعه شرکت مس، با اظهار این مطلب که عمده مصرف و تقاضای جهانی مس بر اساس صنایع مختلف در دنیا در صنعت ساختمان و حمل‌و‌نقل است، ادامه داد: همچنین تولید انرژی‌های پاک و تجدید‌پذیر در دنیا از دیگر موارد مهمی است که این روزها مورد توجه قرار گرفته و برای تولید انرژی پاک نیاز زیادی به مصرف مس وجود دارد. شهریار متوکل به افزایش سطح تقاضای جهانی برای فلزات در ماه‌های اخیر هم اشاره کرد و گفت: تقاضای جهانی فلزات هر ۲۰ تا ۳۰ سال دو برابر می‌شود. بر این اساس پیش‌بینی می‌شود که از سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۴۲ حدود ۶۹۰میلیون تن مصرف مس تقاضای انباشته خواهد داشت.
وی در ادامه بحث ذخایر مس را مدنظر قرار داد و گفت: ذخایر واحدهای تولید مس در دنیا تا ۲۰۱۳ پاسخگوی جواب مصرف بود. از ۲۰۱۹ چنانچه معادن ذخایر جدید و احتمالی نیز به بهره‌برداری برسد، نشان می‌دهد که از ۲۰۲۰ کسری عظیمی درخصوص ذخایر و عرضه مس در بازار جهانی خواهیم داشت. این به آن معناست که اگر اکتشاف نکنیم، معادن را توسعه ندهیم و ذخایر جدیدی اضافه نشود، قطعا کسری بزرگی از سال ۲۰۲۰ خواهیم داشت. متوکل در ادامه این کسری را یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت جهانی فلز مس دانست و افزود: این امر لزوم اکتشافات جدید را بیش از گذشته نمایان می‌کند. وی در ادامه رشد بودجه اکتشافی را متناسب با اکتشاف‌های جدید با روندی افزایشی دانست و گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که در دنیا همزمان با اکتشاف‌های جدید، بودجه‌های بیشتری برای این زمینه در اختیار متولیان قرار گرفته و این بیانگر آن است که اکتشاف حتی در زمان رکود یک سرمایه‌گذاری باارزش است.
چالش برای ذخایر بیشتر
متوکل یکی از چالش‌های پیش‌رو را وجود موانعی دانست که سبب شده تا ذخایر به معدن فعال تبدیل نشود و ادامه داد: کاهش عیار از دیگر موارد مورد چالش در سال‌های اخیر است. کاهش ۲۰درصدی عیار متوسط معادن مس در سال‌های اخیر رخ داده است. حتی این موضوع در معادن زیرزمینی نیز مشاهده می‌شود و تنها مختص معادن روباز نیست. این در حالی است که نسل جدید ذخایر بعدی کشف شده نیز از همین الگو تبعیت می‌کند. به گفته متوکل این موضوع در ایران نیز صدق می‌کند. هر چند حجم ذخایر مس در کشور افزایش یافته و از حدود ۵/ ۲ میلیارد تن به حدود ۷ میلیارد تن ذخیره قطعی رسیده است، ولی عیار متوسط آن کاهش یافته و در محدوده ۴۶/ ۰درصد قرار گرفته است. وی قوانین موجود در ایران را نیز از دیگر چالش‌های این زمینه عنوان کرد و گفت: برای صدور و اخذ مجوزها، شروع مطالعات، شناسایی ناحیه‌ای و ثبت کشف حدود ۴تا۵ سال زمان صرف می‌شود که این موضوع نیز باید اصلاح شود. همچنین به گفته متوکل، همگام شدن با دانش فنی روز دنیا، ایجاد پیوستگی برای تامین هزینه‌های اکتشاف و نوسازی ناوگان حفاری از دیگر چالش‌های موجود در ایران است.
چه کار باید کرد؟
مدیر امور اکتشافات و مهندسی توسعه شرکت مس با اظهار این مطلب که با توجه به منابع موجود در کشور، آینده‌ای روشن برای میزان عرضه و تقاضای مس پیش‌بینی می‌شود، به ارائه راهکارهایی برای توسعه این امر پرداخت و گفت: اکتشافات، پشتیبان چرخه تولید پایدار هستند؛ اکتشافات و شناسایی ذخایر کوچک با عیار بالا و دسترسی آسان و رسیدن به تولید در کمتر از ۱۰ سال و تکمیل مطالعات اکتشافات تفضیلی و امکان‌سنجی کانسارهای کشف شده جدید از جمله برنامه‌های ما بوده و کاهش نرخ تبدیل کانسارهای اکتشافی به معادن فعال، کم شدن عیار متوسط مس در معادن فعال و کاهش عیار ذخایر اکتشافی از جمله چالش‌های اکتشاف کانسارهای جدید است.متوکل، اکتشاف‌های عمیق برای معادن زیرزمینی را از دیگر مواردی دانست که می‌تواند به توسعه این امر کمک کند.
لزوم یافتن کانسارهای پنهان
در ادامه حسین تودشکی، رئیس بخش معدنکاری روباز و معدنکاری بین‌المللی دانشگاه کلاوستال آلمان، درخصوص دانش فنی و روش‌های نوین دنیا در زمینه اکتشافات عنوان کرد: پیدا کردن کانسارهای پنهان، یکی از لایه‌های مهم اکتشاف بوده و کانسارهای سطحی ما تقریبا رو به اتمام است. وی در ادامه با اظهار این مطلب که ما باید از سیستم‌های روز دنیا برای اکتشاف استفاده کنیم، گفت: چنانچه بخواهیم از روش‌های به‌صرفه اقتصادی استفاده کنیم، سیستم‌های موجود پاسخگو نخواهد بود که این امر افزایش قیمت تمام‌شده را به دنبال خواهد داشت. تودشکی ادامه داد: بر این اساس باید به دنبال تکنولوژی‌های جدید حرکت کنیم. همچنین از تجربیات به‌روز دنیا استفاده کنیم تا راه طولانی را در این زمینه طی نکنیم. در واقع باید از فناوری‌های اکتشافات نفتی تجربه کسب کنیم؛ به‌طور مثال حفاری‌های عمیق نفتی به‌صورت مورب انجام می‌شود و ما می‌توانیم از این شیوه در معدن الگو بگیریم. مساله دیگر، اکتشاف در آبرفت‌ها است که این موضوع رابطه مستقیم با عمران و مسائل زیست‌محیطی دارد. به‌طور کلی باید قبل از استخراج کانسار، مطالعات و تحقیقات لازم را انجام دهیم. باید بیاموزیم که قبل از استخراج کانسار، اطلاعات استخراج کنیم.
پیوند دانشگاه با صنعت
در ادامه عباس مجدی، رئیس دانشکده معدن دانشگاه تهران، درخصوص آموزش متخصصان و آموزش نسل آینده این حوزه توضیحاتی ارائه داد و گفت: یکی از مهم‌ترین مسائلی که در هر بخشی از زندگی باید درنظر بگیریم، شناسایی هدف و راه‌های رسیدن و تحقق آن است. وی در ادامه معدن را به‌عنوان اجزای یک درخت تشبیه کرد که از سه بخش مهم و متصل به‌هم تشکیل شده و گفت: ریشه این درخت اکتشاف، تنه آن استخراج و سرشاخه‌های آن هم فرآوری است. متاسفانه نه فقط در معدن، معمولا اکتشافات به‌صورت یک مورد اولیه و پیش‌پا افتاده است که توجه زیادی به آن نمی‌شود. مجدی ادامه داد: معادن، دومین منبع درآمد ملی کشور هستند و باید توجه ویژه‌ای به این بخش شود. برای تسریع در عملیات اکتشاف، کانسارهای جدید باید روش‌های سنتی در کنار روش‌های جدید قرار گیرند که این امر فقط با ایجاد پل ارتباطی میان صنعت و دانشگاه امکان‌پذیر است. مجدی در ادامه افزود: ما روش‌های سنتی را خط مشی خود قرار می‌دهیم. این در حالی است که امروز باید این روش‌های سنتی را با دانش‌های روز ادغام کنیم. دانش‌های روز نیز همان مباحث دانشگاهی است. این مکان می‌تواند پلی ارتباطی به دانش روز دنیا باشد. به گفته مجدی، متاسفانه ارتباط بین دانشگاه و صنعت مغفول مانده است. ما متخصصان خبره تحویل صنعت می‌دهیم و صنعت و جامعه نیز باید این نخبگان را در راس بهره‌برداری قرار دهند.
رفع قوانین دست‌وپا‌گیر
اسدالله کشاورز مدیرکل دفتر امور اکتشاف وزارت صنعت، معدن و تجارت، در این میزگرد به قوانین موجود در این زمینه اشاره کرد و گفت: قوانین معدن کشور بالغ بر ۱۱۰ سال قدمت دارد که در این مدت با توجه به تغییر حکومت‌ها این قوانین نیز تغییر کرده‌اند. در سال ۷۷ بحث سازندگی در کشور مطرح بود که در این راستا نیز توجه ویژه‌ای به معادن کشور شد. در فعالیت‌های معدنی ما تابع زمین هستیم و در این زمینه تداخل کاری با ارگان‌هایی مانند محیط‌زیست، جنگلداری و انرژی هسته‌ای داریم، بنابراین قانون محیط‌هایی را تعریف کرده به‌عنوان مثال در مکان‌هایی که راه‌آهن یا جنگل وجود دارد برای شروع اکتشافات، از ادارات مربوطه استعلام بگیریم تا تداخل کاری با آنها نداشته باشیم. ما مهندسان اکتشافی را تحت عنوان همیاران محیط‌زیست، جهت حفظ محیط‌زیست تربیت می‌کنیم. در همین راستا جلساتی برای برطرف کردن موانع برگزار شده و مسائل موجود با جدیت زیادی در حال برطرف شدن است.
هدف کاهش واردات است
در ادامه علی اصغرزاده مدیر اکتشاف سازمان ایمیدرو، درخصوص اکتشافات گسترده ایمیدرو توضیح داد: ما ۶۵۰ هزار کیلومتر مربع پهنه را از سال ۹۳ در ۳۰ استان در حال اکتشاف داریم. مهم‌ترین هدف ما تامین مواد اولیه صنایع معدنی است که در نهایت با کاهش میزان واردات، به استقلال کشور برسیم و اهداف ۱۴۰۴ را به‌ثمر برسانیم.
وی در ادامه با اظهار این مطلب که برای این منظور سرما‌یه‌داران بخش خصوصی را به حمایت از فعالیت‌های معدنی دعوت می‌کنیم، افزود: هدف دیگر ما، کمک گرفتن از متخصصان دانشگاهی در جهت ارتقای سرعت اکتشافات معدنی است. به گفته اصغرزاده، جذب سرمایه‌گذار به بخش معادن کشور، به‌کار گرفتن متخصصان امر، ارتقای سطح اطلاعات و تجربیات از دیگر اهداف ایمیدرو در این زمینه است. در این راستا واگذاری پهنه‌های اکتشافی به بخش خصوصی و تاسیس صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه از جمله اقداماتی است که توسعه این حوزه را در برمی‌گیرد.
تاسیس VC برای معادن
مدیر اکتشاف سازمان ایمیدرو درخصوص صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه یا همان VC توضیح داد: در این راستا صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه‌ای با حضور ۱۴ محدوده اکتشافی در حال تاسیس است. تلاش داریم تا قبل از پایان سال جاری برای پذیره‌نویسی این صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه از بستر بورس اقدام کنیم تا به این ترتیب نه‌تنها فعالان این حوزه بلکه عموم مردم نیز در معادن کشور امکان سرمایه‌گذاری داشته باشند.
نارضایتی از حقوق دولتی
داریوش اسماعیلی، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن در این میزگرد اظهار‌کرد: معدنکاری باید توسعه یابد اما مسائل محیط‌زیستی نیز باید رعایت شود، با تعامل با اداره محیط‌زیست می‌توان به این مهم دست یافت. برنامه‌ای تحت‌عنوان سند استراتژی ۶ ساله را در سازمان نظام مهندسی برای استانداردسازی اکتشافات معدنی طراحی کرده و واحدی را برای استانداردسازی بحث اکتشافات معدنی در سازمان تعریف کرده‌ایم.
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن با اشاره به فعالیت‌های سازمان و ورود آن به بحث‌های توسعه‌ای بخش معدن، به شرح اقدامات صورت گرفته در حوزه‌های مختلف کارشناسی سازمان پرداخت و درخصوص حقوق دولتی افزود: با توجه به گلایه‌مندی دولت از میزان دریافتی حقوق دولتی بخش معدن از یکسو و نارضایتی بخش خصوصی از سوی دیگر، این نوید را می‌دهم با توجه به مجموعه کارهای صورت گرفته در سازمان نظام مهندسی معدن ایران از سال آینده به امید خدا هر معدن، حقوق دولتی خاص خود را خواهد داشت، یعنی با وجود ۶۰ پارامتر کاملا نرم‌افزاری شده که تاکنون مورد قبول وزارتخانه هم واقع شده، دقیق‌ترین و منصفانه‌ترین محاسبات حقوق دولتی صورت خواهد گرفت و موجبات رضایتمندی طرفین فراهم می‌شود.
ارسال نظر