«دنیای اقتصاد» عوامل موثر بر روند بازار سهام را بررسی کرد
قطب‌نمای بورس در ماه پایانی ۹۷
با این حال نکته بسیار مهمی که در شرایط کنونی مورد توجه است ادامه مسیر قیمتی سهام به‌خصوص در ماه پایانی سال است. از ابتدای سال ۹۷ سهام همگام با دیگر بخش‌های اقتصاد نوسانات شدیدی را تجربه کرده است. جهش شاخص سهام در تابستان به‌دنبال بی‌ثباتی اقتصاد کشور رقم خورد. به این ترتیب جهش نرخ دلار و تورم و جولان نقدینگی در اقتصاد کشور رشد قیمتی سهام را به‌دنبال داشت. با این حال در هفته‌های نخست پاییز بود که شاخص از سقف تاریخی خود عقب‌نشینی کرد و در ادامه نیز مسیر نزولی را در پیش گرفت. ضعف بازارهای جهانی و ریزش قابل توجه قیمت نفت و دیگر کامودیتی‌ها طی این ماه‌ها در کنار افت نرخ دلار در بازار آزاد و مهم‌تر از همه نگرانی‌های سیاسی از عواملی بودند که مانع از شکل‌گیری تقاضا در سهام بنیادی شدند. در نتیجه تنها سهام سازگار با ذائقه سفته‌بازی در این مدت رشد قیمتی را تجربه کردند. این روند تا ابتدای هفته جاری نیز ادامه یافت، اما طی روزهای معاملاتی اخیر با نشانه‌ها از ثبات قیمتی در بازار جهانی و رشد دوباره دلار در بازار آزاد شاهد شکل‌گیری موج جدیدی از تقاضا در بازار سهام بودیم.
رشد فلزات با ادامه عدم‌قطعیت جهانی
قیمت کالاها در بازار جهانی مسیر صعودی را در پیش گرفته‌اند. در مقایسه کف قیمتی ماه‌های قبل، قیمت کالاهای دارای اهمیت برای سهام بورسی در گروه فلزات رشد ۱۰ تا ۲۰ درصدی را تجربه کرده‌اند. در لحظه تنظیم این گزارش هر تن مس به مرز ۶۵۰۰ دلار، هر تن روی از سطح ۲۷۰۰ دلار عبور کرده و هر بشکه نفت برنت نیز تا میانه کانال ۶۷ دلار رشد کرده بود. علاوه بر این مقاطع فولادی شامل اسلب، بیلت، فولادهای ساختمانی مانند میلگرد و تیرآهن و همچنین انواع ورق نیز پس از ریزش طی هفته‌های اخیر رشد خوبی را تجربه کرده است. در این خصوص نفت برنت رشد بیش از ۳۰ درصدی را نسبت به کف قیمتی ۳ ماه اخیر تجربه کرده است. مس و روی و همچنین مقاطع فولادی رشد بیش از ۱۰ و بعضا تا نزدیکی ۲۰ درصدی را نسبت به کف قیمتی ۳ ماهه تجربه کردند.بررسی کلی رویه قیمتی فلزات نشان از این موضوع دارد که اطلاعات کلان بیشترین نقش را در نوسانات قیمتی این کالاها دارد. بر این اساس اخبار از حوزه اقتصاد جهانی و به‌خصوص چین اثر به مراتب محسوس‌تری نسبت به دیگر عوامل مانند تغییرات موجودی انبارها دارد. البته این موضوع به این معنا نیست که رویه عرضه و تقاضا در نوسان قیمتی بی‌اثر است، اما به‌صورت مشخص کالاها به‌خصوص فلزات اثر محسوسی را از اخبار در حوزه کلان می‌پذیرند. در نتیجه فلزات بیش از آنکه چشم به رویه کوتاه‌مدت عرضه و تقاضا در بازار داشته باشند از اخباری مانند جنگ تجاری غول‌های اقتصادی یا وضعیت اقتصاد جهانی اثرپذیری به مراتب بیشتری دارند.
طی هفته‌های اخیر نیز یکی از عواملی که نقش بسزایی در تحریک قیمتی در بازار جهانی داشته است نشانه‌های مثبت از مذاکرات تجاری چین و آمریکا است. در نگاه اول به‌نظر می‌رسد طرفین در تلاش هستند تا از شدت تنش بکاهند. در نتیجه احتمال کاهش تنش تجاری بین غول‌های اقتصادی جهان بار دیگر رشد قیمتی فلزات را به‌دنبال داشته است. همان‌طور که در ابتدا اشاره شد بهبود قیمت‌ها در بازار جهانی یکی از محرک‌های قیمتی سهام در روزهای اخیر بوده است. با این حال یکی از موارد نگران‌کننده که بعضا کارشناسان جهانی به آن اشاره می‌کنند ادامه نشانه‌ها از احتمال رکود فراگیر در اقتصاد جهانی است. یکی از این موارد افزایش تقاضا برای کالاهای امن سرمایه‌گذاری (safe heaven) است. در این خصوص رشد قیمتی طلا یکی از مواردی است که پس از تلاطم مالی ماه‌های گذشته، نگرانی را از رکود اقتصاد جهانی نگه داشته است. در این خصوص با وجود افت قیمتی اونس طلای جهانی در روزهای اخیر اما همچنان سرمایه‌گذاران در طلا در بازار جهانی بازدهی نزدیک به ۹ درصدی را در ۳ ماه کسب کرده‌اند. در شرایط کنونی با توجه به اهمیت قیمتی فلزات و دیگر کامودیتی‌ها برای سهام و اثرپذیری شدید قیمتی این کالاها از اقتصاد جهانی و اخبار این حوزه باید این موارد را با دقت بیشتری دنبال کرد. تحلیل‌های متفاوتی نیز ارائه می‌شود، ولی با توجه به تجربه سال‌های اخیر شاید به هیچ‌یک از آنها نتوان ارزش بالایی داد. بر این اساس دنبال کردن قیمت‌ها به‌صورت لحظه‌ای، رصد اخبار مثبت و منفی از اقتصاد جهانی و توجه به اثرپذیری قیمت کالاها از اقتصاد جهانی بهترین راهکارها به‌نظر می‌رسند. در شرایط کنونی گرچه نمی‌توان رفتار ترامپ را پیش‌بینی کرد اما به‌نظر می‌رسد به واسطه بهبود روابط تجاری چین و آمریکا حداقل در کوتاه‌مدت رویه قیمت فلزات مثبت باشد. شدت عدم‌قطعیت در بازار جهانی برای نفت شاید به مراتب پیچیده‌تر باشد و به همین منظور در معامله سهام مرتبط با نفت جهانی دید تحلیلی کارشناسی بیشتری نیاز است.
جنبه‌های مختلف رشد دلار در تقاضای سهام
رشد نرخ دلار در بازار آزاد از جنبه‌های متفاوتی بر تقاضای سهام اثرگذار است. در این خصوص در گزارش چهارشنبه «دنیای اقتصاد» به اثرات واقعی ناشی از احتمال عرضه ارز صادرکنندگان با نرخ بالاتر اشاره شده است. در این میان رشد یا به بیان بهتر تلاطم دوباره دلار در بازار آزاد تحریک‌کننده انتظارات تورمی است. افزایش قیمت فلزات در بازار کالایی داخلی نسبت به ماه گذشته به‌دنبال رشد قیمت جهانی و با عامل مهم‌تر احتمالا ناشی از افزایش نرخ دلار در اقتصاد کشور بوده است. با انتظارات تورمی بار دیگر تقاضا برای کالاها افزایش می‌یابد. با وجود انتظار برای تشدید رکود به‌دنبال کاهش تقاضا در اقتصاد کشور اما تلاطم ادامه‌دار دلار باعث شده است تا برای مثال شاهد رشد قیمتی کالاها در بورس کالا یا تقاضای سنگین برای خودروهای تولیدی خودروسازان باشیم. این موضوع در ادامه انتظارات تورمی است که می‌توان گفت از نوسانات نرخ دلار اثر قابل توجهی می‌پذیرد. بر این اساس مانند دیگر کالاها نمی‌توان نشانه‌ها از اثر بی‌ثباتی در اقتصاد کشور را بار دیگر در افزایش قدرت نقدینگی در بورس تهران نادیده گرفت. البته در این خصوص تا انتشار تراز ماهانه بانک مرکزی نمی‌توان با قاطعیت اظهارنظر کرد. با این حال تلاطم بازارهای مختلف و افزایش تقاضای عمومی برخلاف انتظارات بیش از هر چیز دیگری یادآور نیمه نخست سال جاری و دوره‌های مشابه در سال‌های ۹۰ و ۹۱ است.
این موضوع از آن جهت دارای اهمیت است که اگر بازارساز بار دیگر بتواند با سیاست‌های خود تب دلار را کاهش دهد، احتمال عقب‌نشینی تقاضا برای سهام وجود خواهد داشت. در این خصوص حرکت‌های گله‌ای و رشد دسته‌جمعی سهام می‌تواند نشانه‌ای از تحرکات نقدینگی در بورس با سیگنال دلار باشد. در این شرایط نوسانات نرخ دلار و رفتار قیمتی سهام طی روزهای آتی می‌تواند شدت اثر نوسانات نرخ دلار در بازار آزاد را بر قیمت سهام تا پایان سال و ابتدای سال آینده مشخص کند. در این میان یکی از موارد بااهمیت ریشه‌یابی نوسانات نرخ دلار در روزهای گذشته در بازار آزاد است که «دنیای اقتصاد» در روزهای اخیر به بررسی این موارد پرداخته بود. به‌نظر می‌رسد یکی از علل اصلی رشد نرخ دلار بار دیگر فعالیت‌های سفته‌بازی به‌دنبال سیگنال‌های سیاسی مانند طولانی شدن بررسی لوایح مرتبط با FATF است. در این شرایط تمدید فرصت ۴ ماهه ایران از سوی این نهاد بین‌المللی در کنار افزایش عرضه ازسوی صادرکنندگان و همچنین بانک مرکزی می‌تواند بر نرخ دلار فشار وارد کند. به‌نظر می‌رسد بیش از هر چیز دیگری اخبار سیاسی بر نوسانات نرخ دلار در هفته‌های اخیر اثرگذار بوده است و احتمالا در هفته‌های پیش‌رو نیز این روند ادامه پیدا کند. بر این اساس بورس تهران اثری دوگانه را از اخبار سیاسی می‌پذیرد که باید با دقت دنبال شود. نخست نوسانات دلار در بازار آزاد و جولان نقدینگی در اقتصاد کشور و بورس تهران به‌دنبال تقویت انتظارات تورمی و از سوی دیگر اثر منفی ریسک سیستماتیک سیاسی بر قیمت سهام است. در این شرایط واکنش‌های سیاسی از داخل کشور به‌خصوص پیرامون FATF به‌عنوان نشانگری از تمایل کشور در تعامل با جهان می‌تواند در نوسانات دلار و همچنین سهام اثرگذار باشد. به‌صورت کلی در نگاه بنیادی نیز سهام سمت و سوی متفاوتی را از متغیرها می‌پذیرند با این حال اگر بنا به ثبات کنونی متغیرهای اثرگذار باشد باید در انتظار رشد قیمتی سهام به‌دنبال سیگنال‌های مثبت از سودآوری شرکت‌ها به‌خصوص کالایی‌ها بود.
ارسال نظر