عدم یکنواختی در گزارش حسابرسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری
نوع گزارش
قبل از پرداختن به قسمت‌های مختلف گزارش ابتدا درخصوص نوع گزارش مورد استفاده برای دوره‌های میانی ۶ ماهه، مشاهده شد که برخی موسسات حسابرسی برای دوره‌های میانی ۶ ماهه گزارش حسابرسی و برخی دیگر گزارش بررسی اجمالی صادر می‌کنند.
مخاطب
در قسمت مخاطب نیز تفاوت قابل ملاحظه‌ای مشاهده می‌شود. در این راستا می‌توان به علت عدم برگزاری مجمع به‌صورت میان دوره‌ای، در قالب گزارش‌های ۶ ماهه و سالانه به رئوس اصلی‌ترین عبارات مورد استفاده در قسمت مخاطب گزارش‌ها حسابرسی اشاره کرد. در گزارش‌های ۶ ماهه، عناوینی از جمله مدیر صندوق، مدیریت، مجمع صندوق سرمایه‌گذاری، دارندگان واحدهای سرمایه‌گذاری و صندوق سرمایه‌گذاری به‌عنوان مخاطب مورد استفاده قرار گرفته‌اند. همچنین در گزارش‌های سالانه نیز عناوینی از قبیل صندوق سرمایه‌گذاری، مجمع صندوق سرمایه‌گذاری، دارندگان واحدهای سرمایه‌گذاری و مجمع عمومی صندوق پر‌استفاده بوده‌اند.
بند مقدمه
درخصوص ادبیات بند مقدمه اتفاق نظر قابل ملاحظه‌ای مشاهده می‌شود. به‌صورتی که بررسی گزارش‌های حسابرسی تنها موارد معدودی تفاوت را آشکار می‌سازد. به‌عنوان مثال برخی موسسات علاوه بر ادبیات بند مقدمه که از سوی سازمان حسابرسی طی پیوست استاندارد حسابرسی ۷۰۰ گزارشگری نسبت به‌صورت‌های مالی پیشنهاد شده، عنوان می‌کنند که «صورت‌های مالی بر اساس دستورالعمل اجرای ثبت و گزارش‌دهی رویدادهای مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک مصوب سبا تهیه شده است». البته برخی دیگر نیز بندی را تحت مضمون زیر اضافه می‌کنند: «صورت‌های مالی توسط مدیر صندوق تهیه و به تایید ارکان صندوق رسیده است.»
بند مسوولیت مدیر
در بند مسوولیت مدیر اگر چه در اکثر گزارش‌ها اشاره شده که مسوولیت تهیه صورت‌های مالی طبق استانداردهای حسابداری با مدیر صندوق است، لیکن در گزارش‌هایی نیز عنوان می‌شود که گزارش مزبور مطابق با استانداردهای حسابداری، مطابق با دستورالعمل اجرایی ثبت و گزارش‌دهی رویدادهای مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، الزامات مقرر توسط سبا، قوانین و مقررات سبا در ارتباط با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و حتی مفاد امیدنامه و اساسنامه تهیه شده است.
نکته دیگر در برخی گزارش‌ها نیز این است که در آنها مسوولیت تهیه صورت‌های مالی، به‌صورت مشترک با مدیر و متولی دانسته شده است. نکته جالب توجه در معدود گزارش‌های درج شده در این راستا این است که صورت‌های مالی برای ارائه تصویری روشن و منصفانه از وضعیت و عملکرد مالی صندوق باید در برگیرنده همه اطلاعات مربوط به صندوق هماهنگ با واقعیت‌های موجود و اثرات آنها در آینده که به‌صورت معقول در موقعیت کنونی می‌توان پیش‌بینی کرد، باشد. این گزارش نیز باید به نحو درست و به گونه کافی افشای صورت‌های مالی را به‌همراه داشته باشد.
مسوولیت حسابرس
در بند مسوولیت حسابرس نیز اگر چه عموما قید کرده‌اند که اظهار نظر نسبت به‌صورت‌های مالی بر اساس حسابرسی انجام شده طبق استانداردهای حسابرسی است، اما در موارد معدودی نیز قید شده که اظهار نظر نسبت به‌صورت‌های مالی بر‌اساس حسابرسی انجام شده طبق استانداردهای حسابرسی و الزامات مقرر توسط سازمان بورس و اوراق بهادار در رابطه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است. همچنین دایره مسوولیت حسابرس درخصوص موارد قانونی در گزارش‌های مختلف با ادبیات مختلفی پوشش داده می‌شود که قلمرو مسوولیت حسابرس را گسترش یا محدود می‌کند. در این خصوص اگرچه در مورد مسوولیت حسابرس در ارتباط با گزارش مفاد امیدنامه و اساسنامه و مقررات ناظر بر فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری اتفاق نظر وجود دارد، اما برخی موسسات در گزارش‌های حسابرسی‌شان علاوه بر مفاد امیدنامه و اساسنامه صرفا به دستورالعمل اجرایی ثبت و گزارش‌دهی رویه‌های مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک اشاره می‌کنند. یکسری از موسسات نیز در سر دیگر طیف، علاوه بر امیدنامه و اساسنامه و مقررات ناظر بر فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سایر موارد لازم را هم در حیطه مسوولیت حسابرسی خود قلمداد می‌کنند و به این ترتیب مسوولیت خود را گسترده‌تر در نظر می‌گیرند. در یک مورد مشاهده شده نیز به مسوولیت حسابرس درخصوص رعایت قوانین و مقررات اشاره‌ای نشده بود.
بند اظهارنظر
در بند اظهارنظر نیز مشابه با بند مقدمه تفاوت قابل ملاحظه‌ای مشاهده شده است. برخی موسسات تنها در مورد ارائه مطلوب صورت‌های مالی مطابق با استانداردهای حسابداری اظهار نظر کرده‌اند. برخی دیگر نیز در کنار مطابقت صورت‌های مالی با استانداردهای حسابداری، درخصوص مطابقت صورت‌های مالی با قوانین و مقررات سبا در ارتباط با صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز اظهار نظر می‌کنند.
عده‌ای دیگر بیان کرده‌اند که صورت‌های مالی با دستورالعمل اجرایی گزارش‌دهی سبا مطابق بوده است. برخی موسسات نیز علاوه بر استانداردهای حسابداری درخصوص مطابقت صورت‌های مالی با دستورالعمل اجرایی ثبت و گزارش‌دهی رویدادهای مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و الزامات مقرر توسط سازمان بورس و اوراق بهادار طبق استانداردهای حسابداری نیز اظهار نظر کرده‌اند. در موارد معدودی مطابقت با مفاد اساسنامه و امیدنامه صندوق درباره مبانی ارزیابی دارایی‌ها و بدهی‌های آن به شرح یادداشت توضیحی اهم رویه‌های صورت‌های مالی مورد اظهار نظر قرار گرفته است.
بند پولشویی
در بندهای پولشویی گزارش‌های حسابرسی نیز برخی موسسات به علت محدودیت‌های ذاتی صندوق در استخدام و به کارگیری نیرو برای ارزیابی رعایت موارد قوانین و مقررات پولشویی به بند پولشویی گزارش حسابرسی مدیر صندوق اشاره کرده‌اند. اما اکثر موسسات بدون ارجاع به بند پولشویی گزارش حسابرسی مدیر صندوق، اظهار نظر مثبت یا منفی درخصوص رعایت مفاد قانون فوق‌الذکر داشته‌اند. در موارد معدودی نیز حسابرس با اشاره به آنکه وظایف مرتبط با رعایت این قوانین و مقررات در صندوق با مدیر صندوق است، از اظهارنظر در این خصوص اجتناب کرده است.
سایر بندها
در بندهای مربوط به کنترل‌های داخلی، صحت محاسبات NAV و گزارش فعالیت مدیر نیز در برخی موارد به بندهای مربوطه در اساسنامه اشاره می‌شود که از حسابرس درخواست شده در این خصوص اظهار نظر کند. در برخی گزارش‌ها نیز بدون اشاره به بند مربوطه درخصوص موارد فوق اظهار نظر می‌شود.
سایر موارد
در برخی گزارش‌ها نیز اشاره شده که با توجه به اینکه استانداردهای حسابداری درخصوص فعالیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تهیه و تدین نشده، صورت‌های مالی پیوست عمدتا بر اساس رویه‌ها و مقررات مندرج در اساسنامه و امیدنامه صندوق که به تایید سازمان بورس اوراق بهادار رسیده و همچنین اصول پذیرفته‌شده حسابداری تهیه و ارائه شده است.بنابراین دارایی‌ها و بدهی‌های صندوق عمدتا بر اساس ارزش‌های جاری در حساب‌ها انعکاس یافته که الزاما بیانگر ارزش بازیافتنی و قابل تسویه آنها نیست.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که در ابتدای مطلب نیز عنوان شد، امید است که مراجع ذی‌ربط با بررسی این موارد درخصوص متحدالشکل‌سازی گزارش‌های حسابرسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری رهنمودهای لازم را ارائه دهند.
ارسال نظر