نگاهی به بازارهای جهانی

طی ماه‌های گذشته به دنبال جنگ تجاری میان چین و آمریکا و اعمال تعرفه‌های سنگین از جانب هر دو کشور، بازار مواد خام(کامودیتی‌ها) تضعیف شد. هرچند زمزمه‌هایی در باب توافق تجاری بین این دو اقتصاد بزرگ، کامودیتی‌ها را برای مدت کوتاهی در مسیر رشد قرار داد، ولی امید به بهبود این بازار، پس از اظهارات مقامات آمریکایی مبنی بر سازنده نبودن توافق طرفین رنگ باخت. از طرفی، چشم‌انداز تداوم سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی آمریکا از مجرای افزایش نرخ بهره در ادوار پیش‌رو و تضعیف ارزهای یورو و پوند به دلیل چالش‌های اتحادیه اروپا بر سر کسری بودجه ایتالیا و خروج نامعلوم انگلستان از این منطقه، شاخص دلار را به بالاترین سطح طی یک‌ سال و نیم اخیر رسانده است. امری که باعث فشار بر بازار مواد خام(کامودیتی) شده و تقاضای فلزات را از سوی استفاده‌کنندگان ارزهای غیر دلاری محدود کرده است. البته، روند با ثبات شاخص دلار طی معاملات روز گذشته، قدری از فشار بر بازار فلزات پایه کاست. به این ‌ترتیب کمی از فشار عرضه سهام مربوطه کاسته شد. از طرف دیگر، اعلام وزیر نفت عربستان مبنی بر کاهش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت برای جلوگیری از مازاد عرضه از قیمت نفت در ابتدای هفته حمایت کرد. با این حال، دونالد ترامپ روز گذشته در صفحه شخصی توییتر خود نوشت که انتظار دارد عربستان و اوپک تولیدات نفت خود را کاهش ندهند، چرا که قیمت‌ها باید پایین‌تر از سطح کنونی باشند. این واکنش ترامپ افت قیمت نفت را به همراه داشت و موجب کاهش بیش از ۲ درصدی بهای آن شد. موضوعی که معاملات سهام نفتی دیروز را تحت تاثیر قرار داد و احتیاط عمل بیشتری را برای فعالان حقیقی بازار رقم زد.

اصلاح نحوه بازگشت ارز صادراتی

به منظور افزایش صادرات و سهولت آن، روز دوشنبه نشستی میان نمایندگانی از اتاق بازرگانی ایران، وزیر صمت و رئیس بانک مرکزی و با حضور تعدادی از معاونان این دو مقام برگزار شد. پیش‌تر نامه‌ای از رئیس‌جمهوری کشور در مورد ارز صادراتی انتشار یافته بود که طبق آن تمام صادرکنندگان باید طی سه ماه ارز صادراتی خود را وارد سامانه نیما کنند. اما واکنش صادرکنندگان بخش خصوصی در قبال این نامه با اعتراض همراه شد؛ چرا‌که در این مدت قادر به بازگرداندن ارز صادراتی خود نبودند. از این‌رو تصمیمات جدیدی در جلسه روز گذشته اتخاذ شد که بر اساس آن، شرکت‌های صادراتی به چهار دسته تقسیم‌بندی می‌شوند. گروه اول صادرکنندگانی هستند که صادرات آنها در طول یک سال، کمتر از یک میلیون دلار است. این دسته از ارائه ارز به سامانه نیما معاف شدند. صادرات سالانه گروه دوم، بین یک تا سه میلیون دلار برآورد شد که معافیت ۵۰ درصدی را برای آنها در‌بر‌داشت. دسته سوم نیز صادرکنندگانی در نظر گرفته شدند که صادرات سه تا ۱۰ میلیون دلاری در سال دارند و مشمول معافیت ۳۰ درصدی شدند. دسته آخر و چهارم، دسته‌ای است که بیش از ۱۰ میلیون دلار در سال به بازارهای کشورهای دیگر صادر می‌کنند. قرار بر این شد که این گروه طبق روال گذشته، یعنی با معافیت پنج درصدی، ارز خود را برگرداندند. با توجه به بازه‌های درآمدهای صادراتی تعیین شده، تنها شرکت‌های خصوصی کوچک از میان صادرکنندگان ملزم به بازگرداندن ارز صادراتی خط خوردند. از این جهت، شرکت‌های پذیرش یافته در فرابورس که تراکنش‌های مالی با رقم‌های بالاتری را رقم می‌زنند همچنان باید ارز صادراتی خود را به سامانه نیما ارائه دهند. امری که بر خلاف تصورات خوش‌بینانه سهامداران بود. این واگرایی انتظارات و واقعیت تاثیری منفی در جریان معاملات خواهد گذاشت.

رصد معاملات بازار اول و دوم

در جریان روز کاری گذشته کشش متقاضیان سهام بیشتر به سمت صنایع کوچک‌تر بود و از فشار عرضه بر سهام کالایی کاسته شد. امری که ثبات نسبی شاخص کل را در‌بر‌داشت. در میان صنایع فعال دیروز، ۱۵ صنعت با رشد معاملات مواجه شده و ۸ صنعت در مدار منفی به روز کاری خود پایان دادند. در میان صنایع با بیشترین بازدهی، زیرمجموعه‌های اطلاعات و ارتباطات، خرده‌فروشی و زراعت به ترتیب در صدر قرار گرفتند. در مقابل منفی‌ترین شاخص به زیرگروه منسوجات و سپس عرضه برق و گاز اختصاص پیدا کرد. طی معاملات روز سه‌شنبه بالغ بر ۳۷۵ میلیون سهم به ارزش نزدیک به ۱۴۵ میلیارد تومان در بازار اول و دوم مورد داد و ستد قرار گرفت. بیش از ۶۰ درصد این نقدینگی ( حدود ۹۰ میلیارد تومان) در معاملات فلزات اساسی، هتل و محصولات پتروشیمی گردش یافت. گروه فلزات با صدرنشینی سهامی ذوب‌آهن اصفهان، به تنهایی بیش از چهل درصد ارزش معاملات کل را رقم زد.

با اتمام معاملات روز گذشته، شاخص کل افزایش هفت واحدی را تثبیت کرد. در جدول نمادهای مؤثر بر «آیفکس»، سهامی ذوب‌آهن اصفهان با اثر فزاینده نزدیک به شش واحدی صدر‌نشین شد. پالایش نفت لاوان و پالایش نفت شیراز نیز در مجموع بیش از دو واحد به نماگر یاد شده افزودند. اما در مقابل تاثیرات منفی معاملات پتروشیمی مارون و فولاد هرمزگان جنوب منجر به عقبگرد نزدیک به سه واحدی آن شد. سهامی ذوب‌آهن اصفهان که همچنان در صدر توجهات فعالان بازار قرار داشت بیشترین ارزش معاملاتی دیروز را کسب کرد و افزون بر ۵۰ میلیارد تومان نقدینگی را به گردش درآورد. «ذوب» که به دلیل نوسان قیمتی بیش از ۲۰ درصد متوقف شده بود، دلیل این نوسان را افزایش تقاضا به دلیل قطعیت موضوع افزایش سرمایه شرکت اعلام کرد. نماد مزبور در پایان معاملات صف فروش بیش از پنج میلیارد تومانی را به انتظار گذاشت و عنوان نماد با بیشترین عرضه را نیز کسب کرد. در مقابل تولیدات پتروشیمی قائد بصیر، جدیدترین شرکت پذیرفته شده در فرابورس، بیشترین تقاضای بازار را به سوی خود جلب کرد و در اتمام معاملات صف خرید بالغ بر ۴۲ میلیارد تومانی را تشکیل داد.

تغییر مالکیت‌های دیروز

دیروز همچنین، مسیر حرکتی سهام از طرف سهامداران حقوقی به سوی سهامداران حقیقی حفظ شد و در این جابه‌جایی‌ بیش از ۱۵ میلیارد تومان از سبد معامله‌گران عمده به پرتفوی معامله‌گران خرد انتقال یافت. در میان سهام کالایی، فلزات اساسی بیشترین حمایت فعالان حقیقی را کسب کردند. خرید خالص این دسته از سهامداران از سهام فلزی نزدیک به ۱۲ میلیارد تومان محاسبه شد. تقاضای بالای حقیقی‌ها از سهام پتروشیمی زاگرس منجر شد که خالص خرید آنها از محصولات شیمیایی نیز مثبت برآورد شود و در مرز یک میلیارد تومانی قرار گیرد. در مقابل، بیش از یک میلیارد تومان از سهام فرآورده‌های نفتی به سبد سهامداران حقوقی منتقل شد.

در صدر توجهات فعالان حقیقی بازار سهامی ذوب‌آهن اصفهان قرار داشت. بیش از ۱۳ میلیارد تومان در سهام مزبور تغییر مالکیت صورت گرفت. آتیه داده پرداز در رده دوم مستقر شد و پس از آن پتروشیمی زاگرس جای گرفت. در میان سهام مورد علاقه معامله‌گران حقوقی نیز، پالایش نفت شیراز با خالص خرید نزدیک به دو میلیارد تومانی صدرنشین شد. هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه و معدنی کیمیای زنجان نیز دو نماد فلزی بودند که اولویت دوم و سوم حقوقی‌ها را تشکیل دادند. تغییر مالکیت صورت گرفته در این دو نماد مجموعا بیش از یک میلیارد تومان شمرده شد.

10