دلایل اصلاح «آیفکس»

فرابورس ایران معاملات دیروز را با رشد شاخص کل آغاز کرد. رشد قیمت در بزرگ‌ترین‌ بنگاه فرابورسی، یعنی پتروشیمی مارون، نقش چشمگیری در نوسان شاخص داشت. این نماد به‌تنهایی بیش از ۱۵ واحد اثر مثبت در محاسبه شاخص فرابورس بر جا گذاشت، با این حال، فشار عمومی عرضه در اکثر سهام مانع از حرکت مثبت نماگر فرابورس در مسیر صعودی شد و در نتیجه، این نماگر پس از رکوردشکنی‌های پیاپی در مدار منفی قرار گرفت. نماد معاملاتی شرکت‌های پتروشیمی زاگرس، ذوب‌آهن اصفهان و فولاد هرمزگان جنوب با اثر تجمیعی ۱۸ واحدی، بیشترین فشار را بر نماگر فرابورس وارد کردند. به این ترتیب، حرکت صعودی شاخص فرابورس پس از ثبت بازده ۲۰ درصدی طی ۱۰ روز کاری -از یازده شهریورماه- متوقف شود. البته باید توجه داشت که بسیاری از سهم‌های بازار در این بازه زمانی، بازدهی‌های ۲۰ تا ۵۰ درصدی را نصیب سهامداران خود کرده‌اند. بنابراین طبیعی است که بخشی از فعالان بورسی توان مقاومت در برابر وسوسه حفظ سود را نداشته باشند و به صف عرضه‌های پرحجم بازار بشتابند. واقعیتی که روز گذشته در فشار فروش‌های اکثر سهام بورسی قابل مشاهده بود.

در عین حال، نزدیک شدن به اتمام مهلت تسویه معاملات اعتباری نیز یکی دیگر از دلایل افزایش عرضه در معاملات دیروز قلمداد می‌شود. بر حسب دستورالعمل تسویه معاملات اعتباری، معاملات موضوع این دستورالعمل باید تا ظرف دو روز قبل از اتمام مهلت، خریدهای خود را تسویه کنند. اهمیت تسویه اعتباری‌ها به این است که سال مالی حدود نیمی از کارگزاری‌های فعال در بازار سهام پایان شهریور است. پس چون آخرین مهلت تسویه‌های اعتباری امروز است، طبیعی است که عرضه در بازار از محل فروش اعتباری بیشتر شود. بر همین اساس، تسویه اعتبارات را می‌توان یکی دیگر از عوامل فشار عرضه در معاملات دیروز بر شمرد. موضوعی که البته بیشتر جنبه روانی دارد. باید در نظر داشت که از نظر آماری چندان نمی‌توان بر فشار فروش از مجرای تسویه اعتباری استناد کرد، چون نهاد ناظر حجم و ارزش این معاملات را افشا نمی‌کند و بنابراین عدم دسترسی به این آمار باعث می‌شود که بر اساس حدس و گمانه و کنار‌هم‌نهادن قرائن به طرح این موضوع پرداخت.

نشانه‌های تداوم رونق در خریدهای «خرد»

با وجود فشار عرضه در بازار، حضور پررنگ و موثر سهامداران حقیقی شاهد رونق ادامه‌دار بورس است. ثبت خالص کل تغییر مالکیت ۶ و نیم میلیارد تومانی از سوی فعالان حقیقی در دادوستدهای روز گذشته دلیلی بر این مدعاست. این دهمین روز متوالی بود که سهامداران خرد فرابورسی مالکیت سهام به نفع خود تغییر دادند. با احتساب میزان جابه‌جایی سهام در روز گذشته بیش از ۱۸۰ میلیارد تومان پول جدید در این ۱۰ روز به جریان معاملات سهام بازارهای اول و دوم پیوسته است که در نوع خود رقم قابل‌ملاحظه‌ای است.

بازگشایی‌های دیروز فرابورس

یکی از ویژگی‌های جالب توجه معاملات دیروز بازگشایی نمادهای متوقف بود. نفت ایرانول که روز شنبه به دلیل رشد بیش از ۲۰ درصدی قیمت متوقف شده بودند در جریان معاملات دیروز به جریان معاملات پیوست و در فضای منفی دیروز تحت فشار سنگین فروش قرار گرفت و در نتیجه با بازشدن دامنه نوسان ریزش ۶ درصدی قیمت را به ثبت رساند. علاوه بر این، نماد پتروشیمی خراسان نیز پس از شفاف‌سازی در مورد نوسان ۲۰ درصدی قیمت سهم، طی روز گذشته در جو منفی بازار باز شد و قیمت هر سهم این شرکت، تحت فشار شدید عرضه و افزایش دامنه نوسان، بیش از ۵ درصد افت کرد. بازگشایی نماد سرمایه‌گذاری سبحان نیز بر همین منوال رقم خورد؛ به‌طوری که آخرین قیمت این سهم روی تابلو کاهش حدود ۶ درصدی را نشان می‌دهد. از طرف دیگر، شرکت سیمان لار سبزوار بازگشایی پرفروغی داشت.

نماد این شرکت که هفته قبل به دلیل رشد بیش از ۵۰ درصدی متوقف شده بود پس از شفاف‌سازی درخصوص نوسان قیمت سهم، طی روز گذشته باز شد و بازده بیش از ۸ درصدی را نصیب سهامداران خود کرد. نماد شرکت لیزینگ ایران و شرق نیز از نمادهای خوش‌اقبال دیروز بود که پس از بازگشایی در روز گذشته بیش از ۸ درصد افزایش یافت و پس از نماد «سبزوا» در رتبه دوم فهرست بیشتر بازدهی‌های روزانه سهام فرابورسی قرار گرفت. نماد معاملات گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی نیز از دیگر نمادهای مورد اقبال در فضای منفی دیروز بود که به‌محض بازگشایی با تقاضای قابل‌ملاحظه سرمایه‌گذاران روبه‌رو شد. حجم تقاضا در این سهم موجب بازشدن دامنه نوسان رشد ۹ درصدی آخرین قیمت سهم شد.

صعود ملایم سود «اخزا»ها

در سمت دیگر بازار، بیش از ۱۲۷ میلیارد تومان اوراق با درآمد ثابت در معاملات دیروز فرابورس دست‌به‌دست شد. بیش از ۸۰ درصد از جریان نقدینگی به اوراق خزانه تعلق گرفت. در عین حال، نرخ سود اوراق خزانه که در هفته گذشته به پایین‌ترین سطح خود طی دو ماه گذشته تنزل کرده بود در معاملات دیروز در آستانه ورود به کانال ۲۸ درصد قرار گرفت. میانگین نرخ سود ۲۲ مرحله از اوراق خزانه در پایان معاملات دیروز با رشد یک‌دهم واحد درصدی در سطح ۹/ ۲۷ درصد قرار گرفت. به نظر می‌رسد حرکت نقدینگی به سمت بازار سهام طی یک هفته اخیر در ضعف تقاضا در بازار بدهی بی‌تاثیر نبوده است. ضمن اینکه افزایش حجم عرضه‌ها در این بازار با پیوستن چهار مرحله جدید از اوراق خزانه طی یک هفته اخیر قیمت اوراق را تحت فشار قرار داده و در نتیجه بر بازده کل اوراق اثر مثبت نهاده است.