«دنیای اقتصاد» نقدشوندگی در ۳۷ صنعت بورسی را بررسی می‌کند
جریان‌شناسی پول‌ها در سهام
نسبت گردش نقدینگی یا گردش معاملات (turnover ratio) یکی از معروف‌ترین نسبت‌های مزبور است. این نسبت را می‌توان از تقسیم جمع ارزش کل معاملات بر متوسط ارزش کل بازار آن در یک دوره زمانی خاص محاسبه کرد. تفسیر نسبت گردش نقدینگی از این قرار است که چنانچه این رقم ۱۰۰ درصد باشد، یعنی در بازه مشخص مورد بررسی، تمامی سهام معامله‌شده در بازار حداقل یک‌بار دست به دست شده‌اند. در این میان بررسی‌ها نشان می‌دهد نسبت گردش مالی در گروه‌های بزرگ بازار سهام همچون کالایی‌ها و همچنین گروه‌هایی که از سهام شناور بالایی برخوردارند (همانند خودرویی‌ها)، وضعیت مناسب‌تری دارد. گروه‌های کالایی با توجه به وضعیت مناسب بنیادی، هر چند شاهد کاهش نسبی بازدهی بودند اما از گردش معاملات بالایی برخوردارند. در این میان اما گروه‌هایی که تنوع شرکت‌ها در آنها اندک و سهام شناور پایینی دارند، از نظر نقدشوندگی نیز در وضعیت نامطلوبی به سر می‌برند.
در این گزارش «دنیای‌اقتصاد» اقدام به محاسبه این نسبت برای صنایع ۳۷گانه بورسی در دو بازه زمانی کرده است. در بازه زمانی اول، گردش معاملات صنایع بورسی از اول مرداد تا پایان معاملات ۱۵ مردادماه مورد بررسی قرار گرفته است. در این بازه زمانی، شاخص کل بورس تهران روند صعودی در پیش گرفته بود که ماحصل آن ثبت بازدهی ۵/ ۲۲ درصدی برای این نماگر بود.در بازه زمانی دوم، گردش معاملات از ۱۵ مردادماه تا معاملات روز گذشته مورد محاسبه قرار گرفته است. در این دوره زمانی بورس پس از یک دوره اصلاح، روندی پرنوسان را به ثبت رساند. بازدهی شاخص سهام در این بازه زمانی نیز ۶۸/ ۶ درصد ثبت شده است. اما صنایع بورسی در این دو بازه زمانی چه عملکردی داشته‌اند؟
بازه اول: از اول تا ۱۵ مردادماه
مشاهده می‌شود در نخستین بازه مورد بررسی (از اول تا ۱۵ مردادماه) از ۳۷ گروه مورد مطالعه، ۱۶ صنعت گردش مالی کمتر از ۲۶ درصد (نسبت نقدشوندگی کل بازار در بازه مزبور) داشتند و ۲۱ گروه دیگر اما بیش از این رقم نقدشوندگی داشته‌اند. با این حال، رتبه‌های نخست چه از نظر بیشترین نسبت گردش مالی و چه از نظر کمترین نسبت در اختیار گروه‌های بسیار کوچک است. در تشریح علت امر می‌توان عنوان کرد، زمانی که ارزش بازار یک صنعت بسیار کوچک است، سهامداران فعال نیز در نمادها بسیار محدود می‌شوند. به این ترتیب حتی معاملات مقطعی نیز می‌تواند نسبت گردش مالی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. به‌عنوان نمونه در نخستین بازه مورد بررسی، گروه استخراج زغال‌سنگ با تک‌نماد «کطبس» با نسبت نقدشوندگی ۲۸۸ درصدی در صدر صنایع بورسی قرار گرفته است. میانگین ارزش بازار این صنعت در این بازه زمانی ۶۷ میلیارد تومان است که در مقیاس کل بازار سهام بسیار کم است. بنابراین ارقام به دست آمده برای صنایع کوچک بورسی حکایت از انحراف زیاد روش محاسبه نسبت نقدشوندگی در این گروه‌ها دارد.
در نیمه نخست معاملات مردادماه، افزایش امیدواری فعالان بازار درخصوص احتمال بازگشت سیاست‌گذار روی ریل منطق در مورد بازار ارز سبب شد تا بازدهی مناسبی از آن سرمایه‌گذاران بورسی شود. انتظار برای عرضه ارز در بازار ثانویه و در ادامه آن تایید رسمی این خبر از سوی سیاست‌گذار، مهم‌ترین دلیل واکنش بورس‌بازان در این بازه زمانی بود. شرایطی که سبب شد شاخص کل رشد بیش از ۲۲ درصدی را تجربه کند. این موضوع گروه‌های کالامحور و دلار بورس تهران را نیز تحت تاثیر قرار داد و گردش مالی تمامی این گروه‌ها بالاتر از نسبت نقدشوندگی کل بازار است. در این میان گروه فلزات اساسی با گردش مالی ۴۹ درصدی در صدر صنایع کالایی بازار قرار دارد. پس از آن نیز پالایشی‌ها با نسبت ۴۳ درصد، پتروشیمی‌ها با نسبت ۳۴ درصد و معدنی‌ها با نسبت گردش مالی ۲۹ درصدی قرار گرفته‌اند. خودرویی‌ها نیز با توجه به سهام شناور آزاد بالا، همواره از گردش مالی بالایی برخوردارند.
نگاهی به بازدهی صنایع بورسی در این بازه زمانی نیز خالی از لطف نیست. در نیمه نخست معاملات مردادماه، گروه استخراج نفت و گاز با تک‌نماد «حفاری» بازدهی حدود ۴۸ درصدی را نشان می‌دهد. این نماد نیز با احتمال شناسایی درآمد ناشی از تسعیر ارز پس از آزادسازی دلار در کانون توجه معامله‌گران قرار گرفت. در رده‌های بعدی جدول بازدهی صنایع بورسی در دوره مورد بررسی اما همان‌طور که انتظار می‌رود گروه‌های کالامحور بازار سهام جا گرفته‌اند. به این ترتیب پالایشی‌ها با کسب بازدهی ۴۶ درصدی در رتبه دوم صنایع پربازده در نیمه اول مردادماه قرار گرفته‌اند. پس از آن نیز به ترتیب فلزی‌ها و پتروشیمی‌ها با کسب بازدهی ۳۶ و ۶۴ درصدی همراه شده‌اند. معدنی‌ها نیز در همین بازه زمانی رشد بیش از ۳۰ درصدی را تجربه کرده‌اند.
بازه دوم: از ۱۶ مرداد تا ۱۸ شهریور
نماگر بورس تهران در نیمه دوم مردادماه، وارد مسیر نزولی شد. این روند کاهشی تا ۲۲ مرداد ادامه پیدا کرد و پس از آن شاخص سهام پرنوسان ظاهر شد. ماحصل آن نیز همان‌طور که پیش از این اشاره شد، رشد ۷/ ۶ درصدی این نماگر در بازه زمانی ۱۶ مرداد تا معاملات روز گذشته بود. در این دوره گروه‌های کوچک سهامی بیشترین بازدهی را به خود اختصاص دادند. در این میان می‌توان به بازدهی ۸۹ درصدی گروه محصولات چوبی با تک‌نماد «چفیبر» اشاره کرد. پس از آن دیگر گروه تک‌نماد یعنی استخراج زغال‌سنگ با کسب بازدهی ۶۵ درصد قرار گرفت. گروه‌های استخراج نفت و گاز، استخراج سایر معادن و انتشار و چاپ از دیگر گروه‌های تک‌نمادی بودند که در رتبه‌های سوم تا پنجم جدول بازدهی در این دوره زمانی قرار گرفتند. اصلاح نسبی قیمت سهام گروه‌های کالایی بازار که پیش از این مورد اقبال معامله‌گران بودند، اصلی‌ترین دلیل توجه به گروه‌های کوچک بازار بود. گروه‌هایی که با میزان کم نقدینگی نیز نوسانات زیادی را تجربه می‌کنند.
نگاهی به نسبت گردش مالی صنایع ۳۷گانه بورسی در این بازه زمانی (۱۶ مرداد تا ۱۸ شهریور) بار دیگر نشان از صدرنشینی گروه‌های کوچک در جدول صنایع با بیشترین نسبت نقدشوندگی دارد. درخصوص گروه‌های با بیشترین ارزش بازار اما شاهد کاهش بازدهی گروه‌های کالایی بازار بودیم.تصمیمات خلق‌الساعه سیاست‌گذار در این برهه زمانی شاید مهم‌ترین دلیل این موضوع باشد. این شرایط در شهریورماه شکلی جدی به خود گرفت. در این ماه، حذف رانت دلاری شرکت‌ها مورد توجه فعالان بازار قرار گرفت.در این میان، سوم شهریورماه، با صدور ابلاغیه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، مرحله اول آزادسازی نرخ خوراک کلید خورد تا نخستین گام برای حذف رانت ارزی پس از ۷ سال برداشته شود. بر اساس ابلاغیه جدید پالایش و پخش، از این پس نرخ‌گذاری محصولات پالایشی برای فروش در بورس بر اساس نرخ دلار بازار ثانویه انجام می‌پذیرد. مدت زمان زیادی از صدور این ابلاغیه نگذشته بود که بار دیگر شاهد بازگشت به رویه گذشته بودیم. این موضوع نوسان بالای قیمت سهام پالایشی‌ها را به دنبال داشت. هر چند در ادامه با آزادشدن سقف قیمتی فرآورده‌های نفتی در بورس کالا بار دیگر شاهد افزایش اقبال به نمادهای زیرمجموعه گروه فرآورده‌های نفتی بودیم. در این دوره زمانی نسبت گردش مالی پالایشی‌ها به ۲۷ درصد رسید که بیشتر از نسبت نقدشوندگی کل بازار در همین بازه زمانی (۲۳/ ۲۲درصد) بود. در مجموع باید توجه داشت هر چند بازدهی صنایع بزرگ و عمدتا کالامحور بورسی در این بازه زمانی تا حدودی کاهش پیدا کرد اما گردش نقدینگی همچنان از وضعیت مناسبی در این گروه‌ها برخوردار بود. خودرویی‌ها نیز همچنان با توجه به سهام شناوری بالا، در وضعیت مطلوبی از نظر نقدشوندگی قرار دارند.در مجموع نیز در بازه زمانی ۱۶ مرداد تا ۱۸ شهریور، از ۳۷ گروه مورد بررسی، ۱۳ صنعت گردش مالی کمتر از ۲۲ درصد (نسبت نقدشوندگی کل بازار در این دوره) داشتند و ۲۴ گروه دیگر اما بیش از این رقم نقدشوندگی داشته‌اند.
ارسال نظر