رخت بربستن رونق از بازارهای داخلی و صادراتی
آهن و فولاد در تنگنای رکود
رونق از بازار شمش رخت بربست
روز گذشته، رینگ صنعتی بورس کالا میزبان عرضه بالغ بر 180هزار تن شمش فولاد با قیمت پایه در بازه 12هزار و 160تومان تا 12هزار و 850تومان بود. بازه تعیین‌شده برای عرضه شمش فولاد نسبت به بازه قیمت پایه عرضه شمش در هفته قبل افزایش داشت. البته این رشد نرخ در کرانه بالای قیمت پایه عرضه به مراتب بالاتر بود.
دلیل رشد قیمت پایه عرضه شمش فولاد در رینگ دیروز را باید در رشد نرخ ارز نیمایی ظرف روزهای گذشته جست‌وجو کرد. در حال حاضر قیمت جهانی فولاد و نرخ ارز نیمایی دو مولفه تعیین‌‌‌کننده قیمت پایه شمش فولاد برای عرضه در رینگ بورس‌کالا هستند. نرخ بیلت صادراتی ایران ظرف هفته‌‌‌های گذشته تغییری نداشته است و به گزارش نشریه «متال‌‌‌بولتن» این محصول فوب خلیج‌فارس، در هفته ابتدایی ژانویه 2022 همچون هفته پایانی دسامبر 2021 با نرخی در بازه 543 تا 550 دلار به ازای هر تن مورد معامله قرار گرفته است. در این بازه زمانی قیمت ارز نیمایی رشد اندکی داشت که این موضوع زمینه افزایش بهای پایه شمش فولاد را در رینگ صنعتی بورس‌کالا فراهم کرد.
افزایش قیمت پایه شمش فولاد باعث شد استقبال متقاضیان از رینگ دیروز به مراتب کاهش داشته باشد؛ به نحوی که در نهایت تنها 37هزار تن شمش از این رینگ مورد معامله قرار گرفت. اغلب تقاضاهای به ثبت رسیده در رینگ دیروز شمش فولاد مربوط به محصولاتی بود که در کف قیمت عرضه شده بودند.
میانگین نرخ فروش شمش فولاد در رینگ دیروز به 12هزار و 370تومان رسید که این رقم کمترین میانگین نرخ فروش شمش در این بازار پس از هفته پایانی اردیبهشت‌ماه بود. به این ترتیب، قیمت پایه عرضه شمش فولاد در رینگ روز سه‌‌‌شنبه 21 دی‌ماه افزایشی بود؛ اما میانگین نرخ معامله عقب‌‌‌نشینی کرد. در حالی که رشد قیمت ارز نیمایی زمینه افزایش قیمت پایه شمش فولاد را مهیا کرد، تعدیل نرخ ارز در بازار آزاد با منفی شدن انتظارات تورمی میان متقاضیان زمینه عدم‌استقبال از شمش فولاد با این نرخ را فراهم کرد.
کف‌‌‌نشینی حجم معاملات فولاد
عدم‌رونق بازار محصولات فولادی در بازار داخلی و صادراتی در عین تعدیل انتظارات تورمی باعث شد حجم معامله شمش فولاد در رینگ دیروز بورس‌کالا به کمترین میزان در سال‌جاری برسد. نبود تقاضای مصرفی و سرمایه‌‌‌ای برای محصولات فولادی در بازار داخل، تضعیف بازار صادراتی محصولات فولادی، تعدیل انتظارات تورمی و احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها با ایجاد خوش‌بینی درباره به نتیجه رسیدن مذاکرات احیای برجام و عدم‌تثبیت وضعیت در بازار از مهم‌ترین دلایل عقب‌‌‌نشینی متقاضیان از خرید شمش فولاد در رینگ دیروز بورس‌کالا بودند که در نهایت به کف‌‌‌نشینی حجم معاملات شمش فولاد در رینگ دیروز منجر شدند. با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، میانگین قیمت تمام‌شده خرید شمش فولاد در رینگ روز گذشته به 13هزار و 500تومان رسید؛ اما با احتساب هزینه حمل و تبدیل حداقل نرخ تمام‌شده میلگرد با این شمش این رقم بیش از 14هزار و 500تومان خواهد بود. این در حالی است که در حال حاضر قیمت پایه عرضه میلگرد در بورس‌کالا برابر 12هزار و 980تومان تا 13هزار و 780تومان تعیین شده که این نرخ حتی از قیمت تمام‌شده شمش نیز کمتر است.
در حال حاضر هر کیلوگرم میلگرد سایز16 در بازار آزاد حدود 14هزار و 600تومان به فروش می‌رسد و به گفته فعالان این بازار حتی در این نرخ هم که با توجه به قیمت مواد اولیه به واقع نرخی ارزنده تلقی می‌شود، خبری از تقاضای مصرفی و سرمایه‌‌‌ای در بازار نیست.
رکود بازار محصولات فولادی به رقابت منفی در بازار صادراتی انجامید
به گفته فعالان بازار آهن و فولاد کشور، استمرار رکود در بازار مقاطع طویل فولادی کشور و تضعیف بازارهای صادراتی با افت جهانی قیمت فولاد باعث شده تا نوردکاران به رقابت منفی در بازارهای صادراتی روی بیاورند. به گفته برخی منابع، این رقابت منفی به میزانی جدی شده که برخی نوردکاران حاضر به فروش محصول خود با نرخی در محدوده شمش فولاد نیز شده‌‌‌اند. انباشت محصول در انبار نوردکاران با توجه به رکود سنگین مصرفی و سرمایه‌‌‌ای در بازار داخل در شرایطی که بازار قوی صادراتی وجود ندارد، مهم‌ترین دلیل این زیرفروشی است. به این ترتیب باید اذعان کرد، دعوت بازار به رکود در قدم ابتدایی کاهش نرخ در بازار داخل را به همراه دارد و می‌‌‌تواند جذاب تلقی شود؛ اما در ادامه به بروز پدیده‌‌‌هایی همچون زیرفروشی، رقابت منفی میان تولیدکنندگان در بازارهای صادراتی و حتی توقف تولید منجر می‌شود.
رشد بهای انرژی و صعود قیمتی در سال 1401
قطع‌شدن مقطعی انرژی شامل برق و گاز همواره یکی از چالش‌‌‌های پیش‌روی فولادسازان کشور ظرف سال‌های گذشته بوده است. در حالی که ظرف یک‌سال اخیر بهای گاز و برق صنایع فولادی افزایش قابل ملاحظه‌ای داشت، این واحدها با قطعی طولانی‌مدت انرژی و در نتیجه کاهش یا توقف اجباری تولید نیز روبه‌رو شده‌‌‌اند.
برآورد می‌شود، قطعی برق در نیمه ابتدایی سال باعث شد میزان تولید فولاد کشور در نیمه ابتدایی سال حدود 15درصد از میزان تولید در سال 99 کمتر شود. در این شرایط فولادسازان و به‌خصوص واحدهای ذوب القایی در فصل زمستان با چالش تامین مستمر گاز و برق روبه‌رو هستند. به این ترتیب نه‌‌‌تنها فرصتی برای جبران عقب‌‌‌ماندگی کاهش تولید در نیمه ابتدایی سال وجود ندارد، بلکه میزان تولید فولاد در نیمه دوم سال احتمال کاهش بیشتر از افت تولید در نیمه ابتدایی سال را خواهد داشت. رکود در بازار داخل ظرف ماه‌‌‌های اخیر باعث شده است تا کاهش محسوس تولید بر بازار و روند قیمتی محصولات اثرگذار نشود؛ اما خطر کاهش تولید و عقبگرد صنایع فولادی به‌شدت حس می‌شود. بنابراین انتظار می‌رود چاره‌‌‌ای اساسی در این زمینه تدبیر شود؛ در غیر‌این صورت باید منتظر استمرار چنین کاهشی در سال آینده بود.
بازار بی‌‌‌رونق مقاطع
بررسی «دنیای‌اقتصاد» از بازار آزاد آهن و فولاد کشور از استمرار رکود سنگین در این بخش حکایت دارد. به گفته فعالان بازار آهن و فولاد، به‌رغم ارزنده بودن قیمت محصولات فولادی نسبت به نرخ مواد اولیه، خبری از خریداران مصرفی و سرمایه‌‌‌ای در بازار نیست. البته نبود تقاضای مصرفی با توجه به قرارگرفتن در فصل سرد سال کاملا قابل توجیه است و احتمال رفع آن در هفته‌‌‌های آینده وجود دارد؛ اما اگر دولت همچنان بر کنترل نرخ در بازار آهن و فولاد کشور اصرار داشته باشد، احتمال بازگشت تقاضای سرمایه‌‌‌ای به این بازار کم است که این موضوع با تقویت رکود می‌‌‌تواند در نهایت به زیان فولادسازان، به‌خصوص در بخش محصولات نهایی تمام شود.
