در بازار مشتقه بورس کالا شاهد نوسان رفت و برگشتی نرخ هستیم
پینگپنگ قیمت‌ها در بازار آتی
دو فلز گرانبهای بازار آتی بورس کالا زیر ذره‌‌‌بین
در حال حاضر، واحدهای صندوق طلا در بازار آتی با سه سررسید آبان، آذر و بهمن در حال مبادله هستند که روز گذشته در لحظه تنظیم این گزارش، با افت نرخ تسویه همراه شدند. نزدیک‌ترین سررسید این بازار با نماد ETCBA۰۰(قرارداد آتی صندوق طلا سررسید آبان‌ماه ۱۴۰۰) روز گذشته با نرخ تسویه ۸هزار و ۸۸۰تومانی دادوستد شد که نسبت به روز ماقبل افت نرخ داشت. این در حالی است که دارایی پایه این قرارداد آتی روز گذشته نوسان مثبت قیمتی در بازار سرمایه داشت و هر واحد این صندوق با نرخ ۸هزار و ۵۸۶تومان معامله شد. بیشتر بودن نرخ تسویه قرارداد آتی از دارایی پایه به معنی حاکم بودن شرایط کونتانگو یا فورواردیشن بر نمادهای صندوق طلای آتی است که طبق ویژگی‌‌‌های فنی این بازار در زمان سررسید به سمت بهای دارایی پایه خود همگرا می‌شود. همچنین وجه تضمین لازم برای گرفتن یک موقعیت تعهدی خرید یا فروش از نماد صندوق‌های طلا به میزان ۲میلیون ریال تعیین شده است.
هر اونس طلا در معاملات روز جمعه به بهای ۱۷۶۰دلار معامله شد که افزایش ۴دلاری داشت. این در حالی است که در معاملات هفته گذشته، برایند نوسان قیمتی این فلز زرد مثبت بود و به میزان ۶۲/ ۰درصد افزایش نرخ را به ثبت رساند. افزایش ارزش شاخص دلار، افزایش بازده اوراق قرضه دولتی و انتظارات فدرال‌رزرو آمریکا برای کاهش خرید گسترده اوراق قرضه در ماه نوامبر به ۱۷۵۳دلار، از مهم‌ترین سیگنال‌های هفته گذشته بودند که سبب تحریک بهای اونس جهانی طلا شدند. اوایل هفته گذشته جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو عنوان کرد، مسائل مربوط به زنجیره تامین می‌تواند باعث شود که تورم بیش از آنچه فدرال‌رزرو پیش از این تصور می‌کرد، دوام داشته باشد، از این رو در طول هفته، فلز زرد در رشد قیمتی قرار گرفت. نقره به عنوان دیگر دارایی سرمایهای بازار آتی، در آخرین معاملات هفته گذشته خود در بازارهای جهانی با بهای ۲۲ دلار و ۵۲ سنت مورد دادوستد قرار گرفت که به میزان ۴۴/ ۱درصد رشد نرخ روزانه را به ثبت رساند. در تازه‌‌‌ترین اخبار منتشرشده مبنی بر صعود شاخص دلار به بالاترین رقم در ۱۱ماه گذشته در کنار تصمیم اخیر فدرال‌رزرو مبنی بر کاهش محرک‌های پولی خود از ماه آینده (نوامبر)، احتمال افزایش نرخ در سال ۲۰۲۲ وجود دارد. همچنین، بانک مرکزی نروژ اولین بانک مرکزی بزرگ غربی است که نرخ بهره را افزایش داد. در سایر نقاط دنیا نیز، سرمایه‌گذاران همچنان نگران خطرات سرریز ناشی از بحران شرکت «اورگرند» چین هستند و افزایش موارد کووید -۱۹ را جدی ارزیابی می‌کنند.
نقره نیز همچون واحدهای صندوق طلا با سه سررسید امکان مبادله روی تابلوی آتی بورس کالا را دارند. روند نوسان قیمتی این فلز گرانبها در جریان معاملات روز گذشته نشان می‌دهد که دو سررسید دورتر این دارایی یعنی سررسیدهای آبان و آذرماه با افت قیمت همراه شدند و سررسید نزدیک‌تر نقره یعنی نماد SILME۰۰ با ثبت قیمت ۲۰هزار و ۵۰تومانی به ازای هر گرم، رشد روزانه ۸۲/ ۰درصدی را تا لحظه تنظیم این گزارش به ثبت رساند. برآوردها نشان می‌دهد، مجموع موقعیتهای باز هر سه نماد نقره، خروج نقدینگی از این بازار را نشان می‌دهد که به معنی بسته شدن همزمان موقعیت تعهدی خرید و فروش نمادهای نقره است.
ریزش آرام بازار آتی طی هفته گذشته
روند معاملات قراردادهای آتی بازار مشتقه بورس کالای ایران طی هفته گذشته از کاهش آرام داده‌‌‌های معاملاتی این بازار حکایت دارد. با افت ۱۷درصدی حجم معاملات مجموعه قراردادهای آتی طی هفته گذشته، ارزش معاملات نیز کاهش ۱۰درصدی داشت. به عبارت دقیق‌‌‌تر هفته گذشته به میزان ۱۴۷هزار و ۷۸۳قرارداد آتی مورد دادوستد قرار گرفت که ارزشی بالغ بر ۳۴۲میلیارد تومان داشت. در حالی دو داده حجم و ارزش معاملات این بازار کاهش داشت که موقعیتهای باز تعهدی نسبت به هفته ماقبل آن رشد محدود ۴درصدی را به ثبت رساند، به این معنی که در جریان معاملات هفته گذشته در این بازار، به میزان ۶۳۵هزار و ۳۱۴موقعیت همزمان خرید و فروش باز شد که به معنی افزایش ورود نقدینگی نسبت به هفته ماقبل آن است.
در حال حاضر، ۱۱قرارداد آتی روی تابلوی آتی بورس کالای ایران فعال هستند که قابلیت معامله انواع محصولات کشاورزی و دو دارایی سرمایهای نقره و واحدهای صندوق طلا را برای معامله‌‌‌گران این بازار فراهم کرده‌‌‌اند. تکانه‌‌‌های قیمتی قراردادهای قابل معامله در این بازار طی هفته گذشته به گونه‌‌‌ای بود که ترکیبی از افزایش و کاهش نرخ تسویه را به ثبت رساند. بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که تغییرات نرخ تسویه این قراردادها طی هفته گذشته به رقم نوسان محدود، تمایل بیشتری به رشد نرخ از خود نشان داد که علت این مساله را می‌توان رشد بهای دلار و عبور آن از مرز ۲۸هزار تومان عنوان کرد.
یکی از مهم‌ترین اهرم‌‌‌های تغییر نرخ تسویه قراردادهای آتی، نوسان بهای ارز است که به عنوان متغیری اثرگذار بر این بازار تاثیر مستقیم دارد. اینکه بهای اونس جهانی طلا و نقره به میزان محدودی مثبت شده است، قیمت تسویه دو دارایی سرمایهای بازار آتی را نیز پس از مدتها در پایان هفته گذشته سبزپوش کرد. بنابراین مسبب اصلی صعود آخر هفته نرخ تسویه واحدهای طلا و نقره بازار آتی، دو اهرم افزایشی، یعنی رشد بهای ارز و افزایش قیمت‌های جهانی این دو فلز گرانبها است که زمینه نوسان مثبت بهای تسویه قرارداهای آتی طلا و نقره را در بورس کالا فراهم کرد. البته به‌رغم مثبت باز شدن بازار آتی در ابتدای معاملات روز گذشته، در انتهای روز شاهد کاهش قیمت تسویه این دو دارایی سرمایهای در بازار آتی بودیم.
روند کلی معاملات بازار آتی از تزریق نقدینگی به این بازار حکایت دارد؛ چرا که هفته گذشته میزان موقعیتهای باز به‌ثبت‌رسیده در این بازار مثبت ارزیابی شد که می‌تواند به‌رغم افت حجم و ارزش معاملات، خبری خوش و امیدوارکننده برای معامله‌‌‌گران به شمار برود. میزان نقدینگی (تعهدی) این بازار طی معاملات هفته گذشته اهالی این بازار بالغ بر ۶۱۷میلیارد و ۶۶۳میلیون تومان برآورد می‌شود که در مقایسه با هفته ماقبل آن از رشد نزدیک به ۸درصدی حکایت دارد. این میزان نقدینگی هنوز هم با روزهای طلایی این بازار در ابتدای سال‌جاری فاصله دارد، اما مقدار قابل قبولی است که پس از مدتها از سطح ۶۰۰میلیارد تومان عبور کرده است و می‌تواند چشم‌‌‌انداز مثبتی را برای بازار آتی بورس کالا ترسیم کند. با افزایش نمادهای معاملاتی این بازار در کنار طراحی سررسیدهای گوناگون برای هر کالا، می‌توان فرصت ارزنده‌‌‌ای را برای اهالی بازار سرمایه ایجاد کرد تا با بهره‌‌‌گیری از ویژگی‌‌‌های خاص بازار آتی به تنوع‌‌‌سازی پرتفوی سرمایهای خود بپردازند. اینکه تاکنون گام‌‌‌های موثری از سوی بورس کالا و نهادهای متولی این بازار برداشته شده است، کمک شایانی به توسعه و تعمیق ابزار مالی-کالایی پیش‌نگر بازار سرمایه (قراردادهای آتی) می‌کند که پس از خروج نماد آتی سکه طلا از این بازار، نقدینگی گسترده‌‌‌ای نیز همراه آن خارج شد. در جریان معاملات هفته گذشته به ترتیب زعفران نگین، واحدهای صندوق طلا و نقره از جذاب‌ترین کالاهای قابل معامله در این بازار بودند که طی هفته گذشته در کنار بالاترین حجم معاملات، بیشترین میزان نقدینگی را به این بازار تزریق کرده‌‌‌اند.
